حافظه، اساسِ یادگیری است، چه در کلاس درس و چه خارج از آن. می توان گفت دانش آموزانی که حافظۀ بهتری دارند عملکرد بهتری هم دارند و نمره های بالاتری را کسب می کنند. البته باید بگوییم که هیچ کسی با حافظۀ قوی متولد نمی شود، بلکه حافظۀ انسان به مرور و با روش های مختلف تقویت می شود. اگر به عنوان یک دانش آموز، با حافظۀ بلندمدت آشنا باشید و بدانید چگونه می توانید اطلاعات و مطالب را از حافظۀ کوتاه مدت خود به حافظۀ بلندمدت خود منتقل و در آنجا ثبت کنید، به موفقیت چشمگیری دست خواهید یافت. در این مقاله، هر آنچه لازم است در مورد حافظۀ بلندمدت و چگونگی تقویت آن بدانید برایتان خواهیم گفت. با دانیون همراه باید.
حافظۀ بلندمدت چیست؟
سه نوع حافظه داریم: "حافظۀ حسی، حافظۀ کوتاه مدت و حافظۀ بلندمدت. " تفاوت هر کدام از این سه نوع حافظه، در گنجایش و ماندگاری شان است. به عنوان یک دانش آموز، به خوبی می دانم برای اینکه یادگیری ام را بهبود ببخشم و مطالب را بهتر به خاطر بسپارم، باید حافظۀ بلندمدت و نحوۀ تقویتِ آن را به خوبی بشناسم؛ به همین دلیل، در این باره تحقیق کردم و می خواهم نتایجش را با شما هم در میان بگذارم. در گام اول، می خواهم بگویم که حافظۀ بلندمدت چیست.
حافظۀ بلندمدت، به ذخیرۀ اطلاعات در طول یک دورۀ طولانی اشاره دارد. رویدادی را که بتوانید پس از چند لحظه ، چند ساعت یا چند دهه، به یاد بیاورید، آن رویداد در حافظۀ بلندمدت‌تان جای گرفته است.
در مورد حافظۀ بلندمدت، به چند نکتۀ بسیار مهم رسیدم که دوست دارم آن ها را با شما هم در میان بگذارم.
· حافظۀ بلندمدت در اختیار خودآگاه ما نیست. اطلاعات حافظۀ بلندمدت، خارج از سیطرۀ خودآگاه ما هستند؛ اما در صورت نیاز، می توانیم آن ها را به حافظۀ کاری مان (working memory) بیاوریم و ازشان استفاده کنیم. البته لازم است بگویم که دسترسی به برخی از این اطلاعات آسان است و دسترسی به برخی دیگر دشوار.
· اولویت بندی اطلاعات در حافظۀ بلندمدت متفاوت است. اطلاعاتی که اهمیت بیشتری دارند، زودتر یادآوری می شوند؛ به عنوان مثال، روز تولد خودتان، دوستانتان و اعضای خانواده تان را بهتر به خاطر می آورید تا روزهای غیر مهم را. برخی اطلاعات را به سرعت به خاطر می آوریم، برخی دیگر را دیرتر، و برای به خاطر آوردنِ برخی دیگر باید حسابی تمرکز کنیم.
· اطلاعاتی که بیشتر به آن ها رجوع می کنیم، در ذهن پررنگ تر می شوند و دسترسی به آن ها آسان تر است. اگر اطلاعاتی را به طور مرتب مرور کنیم، آن دسته از شبکه های عصبی که اطلاعات در آن ها کدگذاری شده اند، تقویت خواهند شد و در نتیجه، یادآوری آن ها آسان تر خواهد شد. در مقابل، اطلاعاتی که یادآوری و مرور نشوند، رفته رفته در ذهن کم‌رنگ می شوند و حتی ممکن است اطلاعات جدید جایگزین آن ها شوند.
ظرفیتِ حافظۀ بلندمدت و مدت زمان باقی ماندن اطلاعات در آن
دربارۀ ظرفیتِ حافظۀ بلندمدت و مدت زمان باقی ماندنِ اطلاعات در آن، نکاتی وجود دارد. از طریق تمرین و تکرار می توان محتوای حافظۀ کوتاه مدت را به حافظۀ بلند مدت انتقال داد. احتمال فراموشی اطلاعات حافظۀ بلند مدت هم وجود دارد؛ اما اگر به خوبی در ذهن ثبت شوند، می توانند از چند روز تا چندین دهه در ذهن باقی بمانند.
برخی عواملی را که بر مدت زمان ماندگاری اطلاعات در حافظۀ بلندمدت تاثیر می گذارند به خوبی می شناسم و سعی می کنم هنگام درس خواندن و یاد گرفتن، آن ها را در نظر داشته باشم.
در وهلۀ اول، روش کدگذاری اطلاعات، روی ماندگاری اطلاعات تاثیر دارد. پیش از هر چیزی یادتان باشد که اگر هنگامِ خواندن یا شنیدنِ مطلبی، کاملاً هشیار باشید، آن مطلب در ذهنتان ماندگارتر خواهد بود. موضوع مهم، بعدی تکرار است؛ به خوبی می دانم که تمرین و تکرار باعث می شود که اطلاعات وارد حافظۀ بلندمدتم شوند و هر چه بیشتر این اطلاعات را تکرار کنم، راحت تر می توانم به آن ها دسترسی داشته باشم؛ به همین دلیل، مطالب درسی را چندین بار می خوانم، تا هنگام امتحان، راحت تر آن ها را به یاد بیاورم. من به خوبی می دانم که خواب کافی و به موقع و تغذیۀ مناسب، روی حافظه و در نهایت، روند یادگیری ام، تاثیر مثبتی روی یادگیری ام خواهد داشت.
انواع حافظۀ بلند مدت
حافظۀ بلندمدت دو نوع مختلف دارد:
· حافظۀ آشکار یا حافظۀ صریح (explicit memory)
· حافظۀ نا آشکار یا حافظۀ ضمنی (implicit memory)
حافظۀ آشکار شامل اطلاعاتی می شود که در سطح خودآگاه ما قرار دارند و حافظۀ ناآشکار شامل اطلاعات موجود در سطح ناخودآگاه می شوند؛ به عنوان مثال، اطلاعات مربوط به استفاده از رایانه و رانندگی کردن در حافظۀ ناآشکار ما جای دارند.
پردازشِ اطلاعات در ذهنِ انسان، درست مثل کامپیوتر است. اطلاعات، وارد حافظۀ کوتاه (ذخیرۀ موقت) می شود، سپس برخی از اطلاعات وارد حافظۀ بلند مدت (ذخیرۀ دائمی) می شوند؛ در صورت نیاز هم به آن ها دسترسی خواهیم داشت، درست مثل فولدرهای کامپیوتر.
اطلاعاتِ حافظۀ بلندمدت، در ذهن کدگذاری می شوند. نحوۀ کدگذاری این اطلاعات خیلی جالب است: در مرحلۀ اول، نورون ها اطلاعات را کدگذاری می کنند و هر بار که اطلاعات خاصی را به خاطر بیاورید، مجدداً نورون های مشابه، آن ها را کدگذاری می کنند؛ بدین ترتیب، این کدگذاری های پی در پی باعث می شود اطلاعات در ذهن ثبت شوند. جزئیات اطلاعات، در ذهن تغییر می کنند و رفته رفته، برخی ابعاد، قوی تر و برخی ابعاد دیگر، ضعیف تر می شوند.
سخن آخر
اکنون که با حافظۀ بلندمدت و نحوۀ ذخیرۀ اطلاعات در آن آشنا شدید، می توانید مطالب درسی و هر چیز مهم دیگری را با روش درست و با آگاهی در ذهنتان ثبت کنید و همیشه به یاد داشته باشید.
با ما در اینستاگرام دانیون همراه باشید https://www.instagram.com/dunion.app/
سایت دانیون: dunion.ir
