اگر همین حالا از شما بخواهم که لوگوی اپل را ترسیم کنید، احتمالا بیشتر از نیمی از طرح‌ها اشتباه خواهند بود. باور نمی‌کنید؟ امتحان کنید. در آزمایشی، از حدود ۱۵۰ نفر خواسته شد تا لوگوی اپل را به صورت ذهنی بکشند. تصویر زیر، طرح‌های این افراد است:
همانطور که می‌بینید، تنها تعداد انگشت‌شماری توانسته‌اند طرحی نزدیک به لوگوی واقعی اپل ترسیم کنند. چنین نتیجه‌ای برای شرکتی به بزرگی اپل که در سطح دنیا معروف است، عجیب به نظر می‌رسد. اما حقیقت همین است. نمی‌توانیم به چشم‌ها و حافظه تصویری خودمان اعتماد کنیم. به همین سادگی می‌شود تمامی تلاش‌ها و هزینه‌های برندینگ یک شرکت را زیر سوال برد.
یکی از راهکارهای برندینگ و ماندگاری در ذهن مخاطب، استفاده از موسیقی است. در ادامه قصد دارم شما را با چند نمونه از کاربردهای موسیقی و صدا در کسب و کار آشنا کنم.
به این اسم‌ها توجه کنید: بوتان، ایرانسل، درنا. هر کدام شما را به یاد آهنگی می‌اندازند. بوتان با همان چند ثانیه سوت در ذهن ما ماندگار شده: «انتخابی مطمئن»، ایرانسل با ملودی خاصش، و درنا تنها با دو نت موسیقی با اسمش بازی کرده: «دُر دُر دُر دُرنا». بدون این که هیچ تصویری از آن‌ها داشته باشیم، با شنیدن اسم آهنگ‌ها، آهنگشان را زمزمه می‌کنیم. یا کافیست در اتاق کناری باشیم و آهنگ آن‌ها را بشنویم تا تشخیص بدهیم تبلیغ کدام یک در حال پخش شدن از تلویزیون است.
به خاطر سپردن یک ملودی، آسان‌تر از یک لوگوی گرافیکی است.
در چنین مواردی، به خاطر سپردن یک ملودی، آسان‌تر از یک لوگوی گرافیکی است. فرکانس‌های صوتی از قبل در ذهن ما وجود دارند و تنها کافیست آن‌ها را بازخوانی کنیم تا در ذهنمان پخش شوند. اما یک لوگوی گرافیکی، جزئیات مختلفی دارد که باید آن‌ها را در حافظه خود ذخیره کنیم. به همین دلیل به یادآوری یک تصویر با جزئیات ریز و درشت، می‌تواند سخت‌تر از به یادآوری یک ملودی ساده باشد.
به ملودی ساده‌ای که می‌تواند جایگزین لوگوی تصویری باشد، لوگوی صوتی یا شنیداری می‌گویند. چنین لوگویی از نظر زمانی کوتاه، و فاقد پیچیدگی‌های تکنیکی است. به همین دلیل به راحتی می‌تواند در انواع محتوا، از جمله ویدیو، رادیو و پادکست استفاده شود.
بعضی از کسب و کارها، بیشتر با محتوای چندرسانه‌ای سر و کار دارند. این کسب و کارها یا مدل درآمدیشان از طریق محتوا است، یا متناسب با نیازهای بازاریابی خود، به تولید و انتشار ویدیو و پادکست می‌پردازند. چنین محتوایی که با ماهیت کسب و کار سر و کار دارد و به نوعی معرف آن است، باید بتواند بین آن کسب و کار و مخاطبش ارتباط برقرار کند.
موسیقی یکی از بهترین راه‌های برقراری چنین ارتباطی محسوب می‌شود. نمونه عالی آن، تبلیغ ایران رادیاتور است که همه آن را با آهنگ «پشتم گرمه» می‌شناسیم. مثال دیگری از موسیقی برند، تمی است که هر چهار سال یک بار به سفارش فیفا برای جام جهانی ساخته می‌شود که برای جام جهانی ۲۰۱۸، به هانس زیمر، آهنگساز بزرگ موسیقی فیلم سپرده شد.
در ایران نیز تعدادی از کسب و کارهایی که دیدگاه متفاوتی دارند، به چنین کاری روی آورده‌اند؛ از جمله ماهنامه پیوست که موسیقی و لوگوی شنیداری اختصاصی خود را تهیه کرده، و سایت دیجیاتو که برای محتوای ویدیویی خود موسیقی اختصاصی فراهم نموده است.
موسیقی برند و موسیقی رسانه‌ای، نسبت به لوگوی شنیداری طولانی‌تر هستند و در واقع تمی از لوگوی شنیداری هستند که بسط و توسعه یافته است. این موسیقی می‌تواند به عنوان موسیقی متن در انواع محتوای چندرسانه‌ای به کار گرفته شود.
در کنار لوگوی شنیداری، المان‌های صوتی دیگری نیز قابل استفاده هستند. این صداها برای هویت بخشیدن به کسب و کار شما، به عنوان افکت صوتی و بخشی از تجربه کاربری نقش ایفا می‌کنند. مثلا در اپلیکیشن اسنپ، وقتی کاربری درخواست سفر می‌کنند، صدای «اسنپ» برای راننده پخش می‌شود؛ انگار که مسافری کنار خیابان ایستاده و راننده را صدا می‌زند. یا در پیام‌رسان پونیشا، صدای خاصی هنگام دریافت نوتیفیکیشن پخش می‌شود.
همانطور که هویت گرافیکی یک مجموعه قابل طراحی است، هویت صوتی آن نیز می‌تواند طراحی منحصر به فرد و یکپارچه‌ای داشته باشد.
در بازی‌های موبایل وقتی سکه می‌گیرید، صدای خاصی پخش می‌شود؛ همینطور وقتی که برنده می‌شود یا می‌بازید. مثال‌ها زیاد هستند. می‌خواهم بگویم که همانطور که هویت گرافیکی یک مجموعه قابل طراحی است، هویت صوتی آن نیز می‌تواند طراحی منحصر به فرد و یکپارچه‌ای داشته باشد.
درباره کاربرد موسیقی و صدا در کسب و کار آگاهی کمی وجود دارد؛ به خصوص در ایران که موسیقی جایگاهی ندارد و همواره به آن به عنوان یک تفریح لوکس نگاه می‌شود. اما حقیقت ماجرا متفاوت است و در سایر کشورهای دنیا، از پتانسیل‌های موسیقی به خوبی در تجارت هم استفاده می‌شود. امیدوارم که با این مطلب توانسته باشم در افزایش آگاهی شما نسبت به اهمیت این موضوع نقش داشته باشم و کسب و کارها، در کنار توجه به محتوای تصویری، به بخش صوتی نیز توجه نشان دهند.
من به عنوان یک پیانیست و آهنگساز، تجربیاتی در این زمینه‌ها داشته‌ام و اگر تمایل داشتید برای کسب و کار خود لوگوی شنیداری یا موسیقی اختصاصی تهیه کنید، می‌توانم به شما کمک کنم. در لینک‌های زیر می‌توانید با تعدادی از کارهای بنده برای کسب و کارها آشنا شوید:
تجربه ساختن موسیقی اختصاصی برای رادیو پیوست؛ رقص قلم
تجربه ساختن موسیقی اختصاصی برای دیجیاتو؛ فناوری به زبان موسیقی
تجربه صداسازی برای پیام‌رسان پونیشا؛ برای خودت یک نوشابه باز کن
برای اطلاع از فعالیت‌های موسیقی بنده و تماس با من، می‌توانیم از طریق شبکه‌های اجتماعی با هم در تماس باشیم. نام کاربری من در همه شبکه‌های اجتماعی @emadsaedi است. برای شنیدن آهنگ‌هایم هم کافی است در پلتفرم مورد نظر خود مثل اسپاتیفای، آیتونز و ساندکلود، نامم را (Emad Saedi) جست و جو کنید. در بیپ تونز نیز کافی است «عماد ساعدی» را جست و جو کنید.
در ادامه می‌توانید موسیقی اختصاصی ماهنامه پیوست را بشنوید. این موسیقی شامل لوگوی شنیداری و تم پیوست است که در رادیو پیوست و ویدیوهای این مجموعه استفاده می‌شوند:
