داستان ذهن های گرسنه!
آیا تا به حال احساس کردهاید که غذا خوردن شما بیشتر از اینکه به دلیل گرسنگی باشد، به دلیل فشارهای روانی و هیجانی است؟ آیا تجربه کردهاید که بدون احساس گرسنگی، به سراغ یخچال میروید و غذایی میخورید که اصلاً نیازی به آن ندارید؟ اگر پاسخ شما مثبت است، احتمالاً با مشکلی به نام غذا خوردن پاداشمحور یا همان پاداشمحور بودن غذا خوردن مواجه هستید.
چرا غذا خوردن در برخی افراد به یک ابزار برای تسکین هیجانات و فشارهای روانی تبدیل میشود و این مسئله چه تأثیری بر سلامت روانی و جسمانی آنها دارد؟
غذا خوردن بهعنوان پاداش: چرخهای که باید بشکنیم
بسیاری از ما به طور ناخودآگاه غذا را بهعنوان یک پاداش یا ابزار تسکیندهنده برای احساسات مختلف استفاده میکنیم. این پدیده، که در روانشناسی به آن غذا خوردن پاداشمحور گفته میشود، در واقع به معنای خوردن غذا برای دلایل هیجانی است، نه فیزیولوژیکی.
پژوهشها نشان میدهند که مغز انسان به غذاهای خاص مانند غذاهای شیرین، چرب یا شور به شکلی مشابه مواد اعتیادآور واکنش نشان میدهد. این بدان معناست که وقتی احساسات منفی مانند استرس، خستگی، اضطراب یا حتی شادی به سراغ ما میآید، مغز بهطور خودکار به غذاهایی که تجربه لذتبخشی را ایجاد میکنند روی میآورد.
این الگوی رفتاری در واقع ناشی از سیستم پاداش مغز است که بهطور خاص در نواحی دوپامینرژیک مغز مانند، ناحیهی VTA و هسته اکومبنس واقع شدهاند. این نواحی مسئول ایجاد حس لذت و پاداش در مغز هستند و در مقابل غذاهای خاص که باعث آزاد شدن دوپامین میشوند، واکنش نشان میدهند.
این واکنش باعث میشود که وقتی فرد در شرایطی قرار میگیرد که از نظر هیجانی تحت فشار است، مغز به دنبال راهی برای تسکین آن فشار باشد و غذا خوردن به یک پاسخ فوری تبدیل شود.
چرا غذا خوردن پاداشمحور تبدیل به مشکل میشود؟
غذا خوردن بهعنوان پاداش، اگر بهطور کنترلشده و در مواقع خاص باشد، میتواند مشکلی اجاد نمیکند اما وقتی این الگوی رفتاری به یک عادت ناخودآگاه تبدیل میشود، میتواند به مشکلات جدی برای سلامت روان و جسم نیز منجر شود.
افزایش استرس و اضطراب: وقتی که غذا به عنوان یک پاسخ به احساسات منفی استفاده میشود، فرد به طور مداوم خود را در معرض استرس و اضطراب قرار میدهد. این اضطراب میتواند منجر به افزایش سطح کورتیزول (هورمون استرس) در بدن شود که اثرات منفی بر سلامت جسمانی و روانی دارد.
عدم توجه به سیگنالهای بدن: وقتی غذا خوردن بهعنوان راهی برای تسکین احساسات استفاده میشود، فرد ممکن است توجه کمتری به سیگنالهای فیزیولوژیکی بدن خود داشته باشد. این بدان معنی است که فرد ممکن است بهجای گرسنگی واقعی، فقط از سر استرس، خستگی یا سایر احساسات، غذا بخورد.
ایجاد احساس گناه و خودسرزنشی: یکی از ویژگیهای مهم غذا خوردن پاداشمحور، احساس گناه و شرم بعد از خوردن است. فرد ممکن است بهخاطر خوردن غذایی که نیازی به آن نداشته، خود را سرزنش کند و این خودسرزنش میتواند به اضطراب و افسردگی منجر شود.
تفاوت رژیمهای غذایی و درمانهای روانشناختی در مقابله با غذا خوردن پاداشمحور
در بیشتر مواقع، افرادی که به غذا خوردن پاداشمحور دچار هستند، بهدنبال رژیمهای غذایی مختلف میروند. این رژیمها معمولاً بر اساس محدودیت های غذایی و ممنوعیت غذاهای خاص طراحی میشوند. اما مشکل اینجاست که محدودیت غذایی به تنهایی باعث ایجاد محرومیت ذهنی میشود و حتی ولع خوردن را بیشتر میکند.
رژیمهای غذایی اغلب تأکید بر کاهش وزن دارند و نمیتوانند به طور مؤثر به ریشههای روانشناختی غذا خوردن پاداشمحور بپردازند. به عبارت دیگر، این رژیمها ممکن است در کوتاهمدت مؤثر باشند، اما بهطور پایدار نمیتوانند رفتارهای تغذیهای مشکلساز را تغییر دهند.
در مقابل، رویکردهای روانشناختی و کوچینگ های سلامت، به فرد کمک میکنند تا الگوهای هیجانی خود را شناسایی کرده و آنها را به شیوهای سالمتر مدیریت کنند. این رویکردها میتوانند به فرد کمک کنند تا رابطهای سالمتر با غذا برقرار کند و غذا خوردن آگاهانه را جایگزین غذا خوردن پاداشمحور کنند.
کوچینگ سلامت در میشینو : مسیر بهسوی تغییر واقعی
در پلتفرم میشینو ،تغییر پایدار از درون آغاز میشود. به همین دلیل، خدمات کوچینگ سلامت میشینو بهگونهای طراحی شدهاند که همزمان با مدیریت هیجانات، رفتارهای تغذیهای را اصلاح کرده و کمک میکند تا رابطه فرد با غذا تغییر کند.
در این فرایند، از جلسات تخصصی روانشناسی و تغذیه استفاده میشود تا فرد بتواند :
- الگوهای هیجانی که منجر به غذا خوردن پاداشمحور میشود را شناسایی کند.
- احساسات منفی را به شیوهای سالمتر مدیریت کند.
- رفتارهای جدید و آگاهانه در قبال غذا خوردن ایجاد کند.
- این رویکرد باعث میشود که فرد به جای تکیه بر غذا برای تسکین احساسات، از روشهای مؤثرتری برای مقابله با استرس، اضطراب و سایر هیجانات استفاده کند.
اگر شما هم احساس میکنید که غذا خوردن برای شما به یک پاداش هیجانی تبدیل شده و بهدنبال راهی برای بازسازی رابطهتان با غذا هستید، کوچینگ سلامت در میشینو میتواند کمککننده باشد.
