چه چیزی زیباست و چه چیزی نازیبا؟! آیا زیبایی تعریف یا ویژگی‌های مشخصی داره؟
قراره در ادامۀ این یادداشت، به این سوال‌ها جواب بدیم.
این جمله رو احتمالاً شنیدید: زیبایی یک امر سلیقه‌ای است.
این جمله نه کاملاً درسته و نه کاملاً غلط. واقعیت اینه که در طول تاریخ تعریف‌ها و ویژگی‌های مختلفی برای زیبایی گفتند که شاید تعدادی از اون‌ها رو شنیده باشید؛ اما امروزه، تقریباً تمام نظریه‌پردازان، روی 4 ویژگی برای زیبایی اتفاق نظر دارند:
🔹1. زیبایی هر اثر به فرم (بخش مرئی اثر) مربوط است. اینکه چی می‌گی رو یه لحظه بذار کنار! اینکه چه‌جوری می‌گی مهمه! ظرف ارائۀ حرفت، در اینکه اثرت زیباست یا نه نقش داره؛ پس باید به ظرف ارائۀ محتوامون دقت کنیم!
🔹2. زیبایی محصول نوآوری است. چه چیزی اضافه کردیم به آنچه پیش از ما بوده؟ بنابراین باید به نوآورانه‌بودن محتوامون توجه کنیم!
🔹3. قابل درک باشد؛ وگرنه در ساختار زبان قرار نمی‌گیرد. انقدر که ظاهر این جمله ترسناکه، پیامش پیچیده نیست! اصلی‌ترین وظیفۀ زبان چیه؟ ایجاد ارتباط. اگر محتوای ما قابل درک توسطِ مخاطبِ محتوای ما نباشه، نتونسته ارتباط برقرار کنه؛ پس در ساختار زبان قرار نمی‌گیره. در نتیجه باید دقت کنیم که محتوای ما توسط مخاطب قابل درک باشه!
🔹4. لذت‌بخش باشد. حالا که ظرف ارائۀ اثرمون رو درست انتخاب کردیم، اثرمون نورآورانه هم هست و به‌درستی پیامش به مخاطب می‌رسه، آیا برای مخاطب لذت‌بخش هم هست؟! فرض کنید یک نقاشیِ باشکوه از یک امر کاملاً ضدانسانی کشیدیم. فرم اثر زیباست، نوآورانه هم هست و پیام رو هم می‌رسونه؛ اما لذت‌بخش نیست. پس اگر سه ویژگی بالا رو محتوامون داشت؛ اما لذت بخش نبود، هر چی که رشته‌ایم پنبه می‌شه!
یادتونه دربارۀ جملۀ « زیبایی یک امر سلیقه‌ای است.» گفتم که کاملاً غلط هم نیست؟
ویژگی چهارم، یعنی لذت‌بخش‌بودن، تا حدودی مربوط به سلیقه و ذوق آدم‌هاست. حتی به‌طور مستقیم به اینکه چه‌قدر نگاهِ خودشون رو تربیت کردند و چه‌قدر نمونه‌کار مختلف با سبک‌های گوناگون در یک زمینۀ مشخص دیدند، بستگی داره.
شما هم با این ویژگی‌ها موافق هستید؟ به‌نظرتون زیبایی دیگه چه ویژگی‌هایی داره؟
✨️ این نکات رو از آقای محمدحسن شهسواری، نویسنده و روزنامه‌نگار، یاد گرفتم.
اگر علاقه‌مند به شعر و ادبیات هستید، پیشنهاد می‌کنم مجلۀ نهان رو در اینستاگرام دنبال کنید. معمولاً اکثر صفحاتی که در اینستاگرام فعال هستند، فقط به گذاشتن گزیده شعر اکتفا می‌کنند؛ اما در مجلۀ نهان شما با کتاب‌های مختلف در زمینۀ شعر و... آشنا می‌شوید.
