تجربه تفریح با دوچرخه و دوچرخه سواری در نسل های مربوط به دهه 60 و قبل تر، بیشتر است. یعنی همان زمان هایی که ماشین های کمتری در شهرها بود و خودروسازهای داخلی و خارجی، خیابان ها و کوچه های شهر و روستا را فتح نکرده بودند. هوشنگ مرادی کرمانی در قصه های مجید نقش دوچرخه را در زندگی ما ایرانی ها به خوبی نشان می دهد. مجید روی یک دوچرخه شهری که در آن دوران مدل متداول دوچرخه بود، اصفهان را، میدان نقش جهان را و مسیر خانه و مدرسه اش را طی می کرد.
اواخر دهه هفتاد کم کم دوچرخه های قدیمی نماد فقر و طبقات پایین جامعه شدند. خودروها که شهر را به دست گرفتند، پدر و مادرها هم از ترس، دوچرخه سواری را بر فرزندانشان حرام کردند. در دهه هشتاد کمتر کسی با دوچرخه به مدرسه می رفت و در دهه نود دوچرخه از یادها رفتند. ببخشید، دوچرخه سواری از یادها رفت. هنوز هم می بینیم دوچرخه هایی که با آمدن ماشین و وسایل سرگرمی دیجیتال در پارکینگ خانه ها خاک می خورند.
اینترنت و گوشی هوشمند و تلگرام (نماد پیام رسان های محبوب) که فراگیر شد،عجایبی از سراسر عالم به گوش مردم رسید. اینکه در شهرهایی در زمره شهرهای ثروتمند جهان، مردم برای سفرهای روزانه و تردد در شهر و حتی سفرهای بین شهری از دوچرخه استفاده می کنند. چه رمز و رازی در رفتار مردم این شهرها بود؟ ماشین سواری که راحت تر است، چرا دوچرخه سواری؟ داشتن ماشین نشانه جایگاه اجتماعی بالاتر است، پس چرا دوچرخه؟ از زاویه دید یک شهروند ایرانی، دوچرخه سواری هلندی ها معقول نبود و شبیه افسانه بود.
مردم کشور ما سالیان سال فشار پس انداز و قسط و افزایش قیمت های ناگهانی خودروها را تحمل می کنند تا یک خودرو با کیفیت نازل خرید کنند و به جمع دارندگان ماشین شخصی بپیوندند. حالا به گوششان رسیده که در گوشه دیگری از جهان، مردم اصلا علاقه ای به خرید خودرو ندارند و در هوای آفتابی و بارانی با دوچرخه به محل کار می روند. قیمت های خودرو در آن نقطه از جهان هر روز رکورد نمی زند و کیفیت هم کاهش پیدا نمی کند. این باورکردنی نیست که خودرو ارزان و با کیفیت در دسترس باشد اما مردم دوچرخه سوار باشند.
حالا توجهیات زیادی مطرح می شد که چرا هلندی ها دوچرخه را انتخاب کردند. مثلا اینکه شهرهایشان صاف و بدون تپه است و سربالایی ندارد. یا اینکه شهرهایشان کوچکتر است. یا فرهنگ رانندگان خودرو در هلند مانند رانندگان خودرو در ایران نیست و هزاران دلیل بزرگ و کوچک دیگر. اما چه شد که هلندی ها دوچرخه را انتخاب کردند؟ قصد دارم در این مورد زیاد بنویسم.
