اختلال دو قطبی چیست؟ با افراد مبتلا به اختلال دوقطبی چطور رفتار کنیم ؟

اختلال دو قطبی یا بیماری افسردگی شیدایی شامل مجموعه‌ای از اختلالات است که همراه با مراحلی از انرژی بسیار بالاست که تحت عنوان دوره‌های شیدایی شناخته می‌شود

کسي که دچار اختلال دوقطبي است دچار نوسانات خلقي  شديد ميباشد.اين نوسانات معمولا هفته ها يا ماها طول ميکشد و با انچه مردم عادي در زندگي روزمره تجربه ميکنند بسيارمتفاوت است.

معمولا برخورد با یکی از عزیزانتان که مبتلا به اختلال دوقطبی است، آسان نیست. این راهنما به شما کمک می کند تا از چالش ها عبور کرده و از دوست یا اعضای خانواده خود پشتیبانی کنید. برای کسب اطلاعات در مورد اختلال دوقطبی تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

اختلال دو قطبی چیست؟

معمولاً، تغییرات غیرعادی در روحیه و انرژی به شکل فعالیت بیش‌ازحد و ناتوانی در انجام عملکردهای روزمره نمود پیدا می‌کند. ناتوانی ناشی از اختلالات دو قطبی می‌تواند شدید باشد و منجر به آسیب روابط، شغل یا عملکرد فرد در مدرسه و حتی خودکشی شود.

اختلال دوقطبی در زنان دوقطبی و مردان انواع مختلفی دارد. منظور از اختلالات دو قطبی نوع ۱ وضعیتی است که فرد در آن به‌مدت دست کم یک هفته دچار یک دوره‌ی کامل شیدایی می‌شود. در این وضعیت ممکن است افسردگی را هم تجربه کند یا نکند. ممکن است علائم شیدایی آنقدر شدید باشد که فرد به بستری شدن نیاز پیدا کند.

اگر فرد درحال حاضر یا درگذشته دچار یک دوره هیپومانیا شده باشد، که حالت خفیف‌تر شیدایی است و حداقل چهار روز متوالی طول می‌کشد، و درحال حاضر یا در گذشته یک دوره افسردگی عمده را نیز تجربه کرده باشد، اختلال دوقطبی نوع ۲ رخ داده است. به تغییر مکرر روحیه از هیپومانیا به افسردگی طی دست کم دو سال در بزرگسالان، اختلال خلقی یا خلق ادواری می‌گویند.

بسامد بروز این اختلال در زنان دوقطبی و مردان یکسان است و متوسط سن بروز آن ۲۵ سالگی تخمین زده شده است. با این حال، ممکن است اختلال دوقطبی از کودکی آغاز یا در اواخر عمر ظاهر شود.

اختلالات دو قطبی معمولا بیماری‌های مزمنی هستند و فرد باید تا پایان عمر تحت نظارت باشد. بیش از ۹۰ درصد از کسانی که دچار یک دوره شیدایی می‌شوند، باز هم دوره‌های شیدایی یا افسردگی را تجربه می‌کنند.

عملکرد و ساختار مغز

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مغز افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است با مغز افرادی که اختلال دو قطبی یا اختلال روانی دیگری ندارند، متفاوت باشد. کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلافات ممکن است دانشمندان را در درک اختلال دوقطبی کمک کند و تعیین کند کدام روش درمانی در این بیماری به بهترین شکل ممکن روی فرد تأثیر می‌گذارد، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، برنامه تشخیص و درمان را بر اساس علائم و تاریخچه فرد بنا می‌کنند نه تصویربرداری از مغز یا سایر آزمایش‌های تشخیصی.

ژنتیک

برخی تحقیقات حاکی از آن است که افراد با ژن‌های خاص به احتمال زیاد به اختلال دو قطبی مبتلا می‌شوند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد افرادی که والدین یا خواهر و برادری دارند که به اختلال دو قطبی مبتلا هستند، به احتمال زیاد خود فرد نیز به این بیماری مبتلا خواهد شد. بسیاری از ژن‌ها درگیر هستند و هیچ کس نمی‌تواند تعیین کند که کدام ژن باعث این اختلال می‌شود. کسب اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی نقش ژن‌ها در اختلال دو قطبی می‌تواند به محققان در توسعه درمان‌های جدید کمک کند.

انواع اختلال دوقطبی چیست؟

بعد از آن با هم به مرور این نکته پرداختیم که اختلال دوقطبی چیست، می توانیم به بررسی انواع آن بپردازیم. اختلال دوقطبی انواع مختلفی دارد که به شرح زیر دسته بندی می شوند:
اختلال دوقطبی نوع اول : این اختلال شامل دوره شیدایی (مانیا) است که حداقل 7 روز به طول می انجامد و یا علائم تکرارشونده شیدایی به قدری شدید باشد که فرد نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. در این نوع اختلال ممکن است فرد قبل از دوره شیدایی دوره افسردگی را نیز تجربه کرده باشد. در برخی موارد شدت شیدایی موجب از هم گسیختگی روانی فرد می شود.
اختلال دوقطبی نوع دوم : در این نوع اختلال فرد حداقل یک دوره افسردگی و یک دوره نیمه- شیدایی (هایپومانیا) را تجربه می کند. 
اختلال دوقطبی دوره ای یا سیکلوتیمیا : علائم این نوع از اختلال دو قطبی، شامل بروز دوره ای علائم افسردگی و نیمه شیدایی است. این علائم کوتاه مدت تر و ضعیف از اختلال دوقطبی نوع اول و یا اختلال دوقطبی نوع دوم هستند. 
انواع دیگر : انواع دیگری از اختلال دوقطبی شامل "اختلال دوقطبی نوع اول و دوم به صورت همزمان"، " اختلال دوقطبی نوع اول و دوم با دوره های سریع" ، " اختلال دوقطبی نوع اول و دوم با الگوهای تکرار شونده فصلی" و یا برخی از اختلالات ناشی از مصرف مشروبات الکی و یا مواد مخدر باشد.

راههای تشخیص بیماری دو قطبی و علائم اختلال دوقطبی چیست؟

براساس DSM-5، دوره‌ی شیدایی با سرمستی بیش‌ازحد، کج‌خلقی در بیشتر روزهای هفته یا هر روز به مدت دست کم یک هفته ظاهر می‌شود و با افزایش غیرعادی فعالیت و انرژی همراه است. به‌علاوه، سه مورد از علائم زیر در فرد مشاهده می‌شود (اگر کج‌خلقی را روحیه‌ی غالب تصور کنیم، چهار مورد):

• اعتماد به نفس بیش از حد یا بزرگنمایی، شامل باورهای غیرمنطقی نسبت به توانایی و قدرت خود
• کاهش نیاز به خواب
• پرحرفی غیرعادی یا نیاز به صحبت
• هجوم ایده یا افکار
• پرت شدن حواس
• افزایش هدف‌گذاری، مانند پروژه‌های کاری یا درسی، یا فعالیت‌های بی‌هدف (بی‌قراری روانی-حرکتی)
• شرکت در فعالیت‌هایی که احتمال پیامد منفی آن ها بالاست. مثل خرید بی‌رویه، سکس بی‌پروا، سرمایه‌گذاری بدون فکر.

چنانچه این علائم دوقطبي را در اطرافیان خود مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.

درمان های اختلال دو قطبی

1-دارو درمانی

تاکید درمان بیماری دو قطبی بر دارو درمانی است. تغییرات شیمیایی که در مغز این بیماران در زمان عود بیماری رخ می‌دهد با مصرف دارو منظم شده و مواد شیمیایی مغز تعادل خود را بدست می‌آورند و علایم بیماری از بین می‌روند و بیماری تحت کنترل در میآید.چندين نوع تثبيت کننده دارویی وجود دارد که اغلب نيز براي درمان صرع به کار مي‌روند. اما در بين آنها ليتيوم(که نوعي نمک معدني است) موثرترين آنهاست.

بهترين دارو براي من کدام است؟

شما بايد در اين مورد با روانپزشک خود مشورت کنيد، اما چند قاعده کلي وجود دارد،

• ليتيوم، سديم والپروت، اولانزاپين معمولا براي درمان طولاني مدت تجويز مي‌گردند.
• کارمازپين براي مواقعي که نوسان خلق سريعتر و متناوب تري داريد پيشنهاد مي‌گردد.
• ترکيب دارويي نيز گاهي لازم است.

بطور کلي بهترين دارو به وجود شما بستگي دارد. يک دارو ممکن است براي يک نفر مناسب باشد ولي در شخص ديگري اثر خوبي نداشته باشد. اما براي اولين تجويز اصولا دارويي تجويز مي‌گردد که تاثير بيشتري در ديگران نشان داده است.

هرچه این بیماری سریع‌تر تشخیص داده و اقدامات درمانی برای آن سریعتر انجام شود کنترل آن ساده‌تر خواهد بود در غیر این صورت این بیماری عواقب وحشتناکی در پی خواهد داشت.

2- روشهاي درماني روانشناسي

در فاصله بين دوره هاي شيدايي يا افسردگي، درمانهاي روانشناسي مي‌تواند موثر ابشد. اين درمانها بايد حدود 16 جلسه يک ساعته به مدت 6 تا 9 ماه باشند.

اين درمانها شامل:

• تربيت رواني(Psycho education)- دانستن بيشتر در مورد اختلالات دو قطبي
• تحت نظر داشتن حالت روحي- کمک کردن به شما براي شناخت زمانهاي تغيير حالت روحي
• استراتژي خلقي- کمک کردن براي جلوگيري از تغيير حالت روحي به شيدايي يا افسردگي کامل
• کمک براي افزايش مهارتهاي سازگاري
• شناخت و رفتار درماني(CBT) براي افسردگي

3- درمان با الکتروشوک (ECT):

ECT یک روش تحریک مغز است که به افراد کمک می‌کند از علائم شدید اختلال دوقطبی خلاص شوند. با ECT مدرن، فرد معمولاً طی چندین هفته یک سری جلسات درمانی را پشت سر می‌گذارد. ECT تحت بی‌هوشی عمومی تحویل داده می‌شود و بی‌خطر است. این روش می‌تواند در درمان قسمت‌های شدید افسردگی و شیدایی مؤثر باشد، که اغلب در مواردی انجام می‌شود که دارو و روان درمانی مؤثر نباشد یا برای یک بیمار خاص ایمن نباشد. ECT همچنین در صورت نیاز به پاسخ سریع، مانند مورد خطر خودکشی یا کاتاتونیا (حالت عدم پاسخ) نیز می‌تواند مؤثر باشد.

برای تعیین تأثیر سایر درمان‌ها، تحقیقات بیشتری لازم است، از جمله:

4-تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS):

TMS رویکرد جدیدتری برای تحریک مغز است که از امواج مغناطیسی استفاده می‌کند. بیشتر روزها به مدت 1 ماه در وضعیت بیدار به بیمار داده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که TMS برای بسیاری از افراد با انواع مختلف افسردگی مفید است، اما نقش آن در درمان اختلال دو قطبی هنوز در دست بررسی است.

مکمل‌ها

اگرچه گزارش‌هایی مبنی بر وجود برخی مکمل‌ها و گیاهان دارویی وجود دارد که در درمان این بیماری موثر است، اما تحقیقات کافی برای درک کامل چگونگی تأثیر این مکمل‌ها بر مبتلایان به اختلال دوقطبی انجام نشده است.

این مهم است که ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما در مورد تمام داروهای نسخه‌ای، داروهای بدون نسخه و مکمل‌های بیمار که از آن استفاده می‌کند آگاهی داشته باشد. برخی از داروها و مکمل‌های مصرفی در کنار هم ممکن است اثرات ناخواسته یا خطرناکی ایجاد کنند.

فراتر از درمان: کارهایی که می‌توانید انجام دهید.

1-ورزش منظم

ورزش منظم هوازی مانند دویدن، قدم زدن سریع، شنا یا دوچرخه سواری به کاهش افسردگی و اضطراب کمک می‌کند، خواب بهتر را تقویت می‌کند و برای قلب و مغز شما سالم است. همچنین شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه ورزش بی هوازی مانند وزنه برداری، یوگا و پیلاتس می‌تواند کمک کننده باشد. قبل از شروع رژیم جدید ورزش با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید.

2-پایبندی به برنامه زندگی

حتی با درمان مناسب ممکن است تغییر خلق و خو ایجاد شود. هنگامی که یک بیمار و ارائه دهنده خدمات بهداشتی با یکدیگر همکاری می‌کنند و علناً درباره نگرانی‌ها و گزینه‌ها صحبت می‌کنیم، درمان موثرتر است. ثبت یک نمودار زندگی که علائم خلقی روزانه، روش‌های درمانی، الگوهای خواب و رویدادهای زندگی را ثبت می‌کند می‌تواند به بیماران و ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی کمک کند تا به مرور زمان اختلال دوقطبی را ردیابی و درمان کنند. بیماران می‌توانند به راحتی داده‌های جمع آوری شده از طریق برنامه‌های تلفن های هوشمند از جمله گزارش های مربوط به خود، خود ارزیابی و داده‌های فعالیت را با ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و درمانگران خود به اشتراک بگذارند.

با افراد مبتلا به اختلال دوقطبی چطور رفتار کنیم ؟

چند توصیه مهم درباره رفتار خانواده و اطرافیان با بیماران دوقطبی:
1. خانواده‌هایی که دارای بیمار دوقطبی هستند می‌بایست بدانند که عشق و حمایت آن‌ها تاثیر بسیاری زیادی در روند بهبودی بیمارشان دارد بنابراین سعی کنید که همیشه حمایتش کنید و به او بگویید که چقدر برایتان بااهمیت و مهم است.

2. با بیمار نگرانی خود را به شکل دوستانه درمیان بگذارید و بادقت و حوصله به صحبت‌های او گوش کنید و در مواقعی که موافق صحبت‌هایش نیستید از جملاتی استفاده کنید که از لحاظ روانی به بیمار کمک کند. مانند: ممکن است من نتوانم احساسات تو را درک کنم ولی من از تو مواظبت و کمکت می‌کنم.

3. در رفتار با بیماران دوقطبی باید صبور باشید و انتظار بهبود فوری و درمان کامل را نداشته باشید و هرلحظه باید مراقب دوره‌های عود این بیماری باشید.

4. این بیماران باید به‌صورت مداوم و منظم دارو مصرف کنند بنابراین اطرافیان بیمار باید حتماً بر مصرف داروی آن‌ها نظارت داشته باشند و مطمئن شوند که داروهایشان را مصرف می‌کنند.

5. بیماران مبتلا به دو قطبی حالات هیجانی زیادی را تجربه می‌کنند، صداهایی را می‌شنوند که ما نمی‌شنویم، تهدیدهایی را می‌بینند که ما نمی‌بینیم و ممکن است هذیان بگویند و اطرافیان را تهید کنند. در صورتی‌ که بیمار اقدام خشونت‌آمیزی از خود نشان داد و یا تصمیم به خودکشی گرفت حتماً از مراکزی مثل اورژانس، پلیس 110 و .. کمک بگیرید و شرایط بیمار را برایشان توضیح داده و از آن‌ها کمک بگیرید.

6. بیماران دو قطبی در دوره‌هایی که انرژی زیادی دارند نمی‌توانند خوب بخوابند و امکان دارد در طول روز فقط چرت بزنند و دیگر نیازی به خواب نداشته باشند در این شرایط به آن‌ها اجازه بدهید که هر وقت می‌خواهند بخوابند و اصراری به خواباندن آن‌ها نداشته باشید.

7. مشکلات و محدودیت‌های بیماران مبتلا به دوقطبی را بپذیرید و قبول کنید که آن‌ها در دوره‌های عود بیماری‌شان کارهایی که انجام می‌دهند ناخواسته و بدون کنترل خودشان است پس نیاز به حمایت و مراقبت اطرافیانشان دارند.

• در آخر بطور خلاصه کارهایی که می توانید برای حمایت از درمان اختلال دو قطبی عزیزانتان انجام دهید:
• پزشکان و درمانگران واجد شرایط را پیدا کنید.
• قرار ملاقات ها را تنظیم کنید.
• نظر خود را به پزشک انتقال دهید.
• حالات فرد مورد علاقه خود را کنترل کنید.
• در مورد داروهای آنها اطلاعات کسب کنید.
• پیشرفت درمان را پیگیری کنید.
• مراقب علائم عود کننده باشید.
• پزشک را از مشکلات مطلع کنید.

سخن نهایی

در این مطلب با اختلال دوقطبی، علت، علائم و درمان این اختلال نیز آشنا شدید و فهمیدید دوقطبی بودن چه معنایی دارد. تشخیص اختلال دوقطبی در زمان مناسب بسیار ضروری است و به پزشک کمک می‌کند تا درمان آن را به شکل موثری انجام دهد

لطفا نظر خودتون در مورد این مقاله بنویسید و به من در بهتر شدن مقاله هام کمک کنید

سلامت و موفق باشید