بیشتر جمعیت بزها در دنیا برای تولید شیر کاربرد دارند اما در کشورهای غربی بزها ممکن است برای تولید شیر، گوشت و الياف نیز این حیوانات نگهداری شوند. در کشوری مثل هندوستان، گوشت بز 47 درصد از کل گوشت مصرفی را تأمین می کند چون مصرف گوشت گاو در این کشور حرام است. گوشت بز اغلب سالم تر از گوشت گوسفند است چون چربی و کلسترول کمتری دارد. ویژگی دیگری که در گوشت بز وجود دارد شامل گسترش کم رگ در داخل بافت عضله است.
مهم ترین فاکتورهایی که سبب انتخاب نژاد بز گوشتی می شود شامل سرعت رشد، کارآمدی تغذیه ای حیوان، مقدار کل ماده غذایی مصرفی و درصد وزن قابل فروش حیوان است. تطابق پذیری با شرایط محیطی و منابع غذایی مورد نیاز حیوان نیز مهم است. نوع گوشت بزی که مورد استفاده قرار می گیرد بسته به سنت های فرهنگی متفاوت می باشد. در برخی فرهنگ ها سن و جنس دام اهمیت دارد در حالی که در برخی فرهنگ ها فاقد اهمیت است. انواع گوشتی که توسط بزهای گوشتی تولید می شود شامل گوشت بزغاله ها (سن 8 تا 12 هفتگی)، گوشت بزغاله های جوان (سن 1 تا 2 سالگی) و گوشت بزغاله های مسن (سن 2 تا 6 سالگی) می باشد. در گروه اول، انتخاب نژاد براساس سرعت رشد پیش از شیر گیری است در حالی که برای گروه دوم سرعت رشد قبل و بعد از شیر گیری مهم می باشد. برای گروه آخر سرعت رشد در مقایسه با کیفیت گوشت اهمیت بالایی دارد مهم ترین نژادهای گوشتی در این بخش آورده شده است.
بیشتر بخوانید: ویژگی جایگاه بزغاله و جایگاه بز نر
این نژاد از اسپانیا منشأ گرفته است و از طریق مکزیک به آمریکا وارد شده است. این نژاد هم اکنون به عنوان یک نژاد گوشتی در آمریکا مطرح است. نژاد اسپانیایی دارای این توانایی می باشد که خارج از فصل جفت گیری می کند و جزء حیوانات عالی به شمار می رود، چرا که دارای پستان ها و سرپستان های کوچک است. این نژاد در شرایط سخت تحمل بالایی دارد. آمیخته هایی از این نژاد با نژادهای شیری و آنقوره وجود دارد. در سال های اخیر تحقیقات زیادی بر روی کیفیت گوشت این نژاد صورت گرفته است.
زمانی که بزهای نژاد بوئر به آمریکا وارد شدند، بسیاری از تولید کنندگان نژاد بوئر را بیشتر از اسپانیایی پرورش دادند و این موضوع سبب کاهش شدید در جمعیت بزهای اسپانیایی شد. امروزه حداکثر 8000 رأس بز از این نژاد به صورت خالص وجود دارد. در سال 2007 مؤسسه بزهای اسپانیایی به نگهداری این نژاد کمک کرده است.
این نژاد از فرانسه منشأ گرفته است و در گذشته در خطر انقراض بوده است. البته در سال 2003، بیش از 5000 رأس از این نژاد به ثبت رسیده است. این نژاد در ابتدا برای تولید گوشت کاربرد داشته است اما به دلیل این که بازار فرانسه برای مصرف گوشت بز ضعیف می باشد، امروزه برای تولید شیر پرورش داده می شود.
این نژاد از سومالی و شمال کنیا منشا گرفته و بیشتر برای تولید گوشت نگهداری می شود. در ابتدا این نژاد به رنگ سفید یافت می شد اما امروزه به صورت نقطه نقطه و دارای لکه هم یافت میشود این نژاد دارای موها و گوش های کوتاه می باشد. نرهای این نژاد خاص شاخدار و ماده ها شاخدار و یا بدون شاخ می باشند.
این نژاد از غرب آفریقا منشأ گرفته است و برای تولید گوشت، پوست و نسبتا شیر نگهداری میشود. نژاد ساحلی، از نظر ظاهری لاغر و دارای بدن باریک و کوتاه می باشد. پستان‌ها در این نژاد به خوبی به دو نیمه تقسیم شده اند. هر دو جنس در این نژاد شاخدار هستند. بیشتر بزهای این نژاد گوش های آویزان و پاندولی دارند (حدود 70 درصد). وزن متوسط ماده ها حدود 25 تا 34 کیلوگرم و ارتفاع در ناحیه جدوگاه 65 تا 75 سانتی متر است، و عمق سینه 62 تا 75 سانتی متر می باشد. وزن متوسط نرها در این نژاد، حدودا 39 تا 57 کیلوگرم، ارتفاع در ناحیه جدوگاه 62 تا 85 سانتی متر و عمق قفسه سینه 70 تا 85 سانتی متر می باشد. این نژاد دارای موهای کوتاه و نرم می باشد. رنگ پوشش بدنی در این نژاد متنوع است و به رنگ های سفید خالص، کرم تا قرمز، سیاه یا خاکستری و قهوه ای- سیاه دیده می شود. اولین بزغاله زایی در این نژاد در حدود 18 ماهگی رخ می دهد و در 70 درصد موارد تک قلو و یا دوقلوزا هستند. طول دوره شیردهی در این نژاد 5 الی 6 ماه می باشد.
بزهای نژاد شیری به دلیل داشتن حجم بالای شیر و نیز درصد چربی بالا در شیر انتخاب شده اند. این نژادها از نظر ظاهری دارای جثه بزرگی می باشند. کیفیت شیر در این نژادها به نحوی است که برای تولید پنیر مناسب می باشد. بزغاله زایی زیاد و کوتاه بودن طول دوره رشد یکی دیگر از اهمیت های اقتصادی این نژادها می باشد. مهم ترین نژادهای بزهای شیری در این بخش ذکر شده اند.
نژاد آلپاین دارای توانایی بالا برای تولید شیر می باشد. این نژاد به عنوان آلپاین فرانسوی نیز شناخته شده است. نژاد آلپاین از کوه های آلپ منشأ گرفته است. این نژاد از نظر جثه متوسط تا بزرگ می باشد. وزن بالغ در این نژاد 57 کیلوگرم است. از لحاظ ویژگی ظاهری، بزهای آلپاین دارای الگوها و رنگ‌های متنوعی می باشند اما بیشتر به رنگ های سیاه، سفید و قهوه ای دیده می شوند. چربی شیر در این نژاد به طور متوسط 3.5 درصد
می باشد. از نظر چرخه تولیدمثلی، این نژاد دارای تولیدمثل فصلی است.
این نژاد جزء بزهای اهلی محسوب می شود. نژاد نوبین از ادغام نژادهای خاورمیانه و شمال آفریقا در بریتانیا گسترش پیدا کرده است. این نژاد دارای یکسری ویژگی‌های شناخته شده مثل گوش های بزرگ و آویزان و بینی رومی می باشد. نژاد نوبین قادر به زندگی در آب و هوای گرم می باشد و نسبت به سایر نژادهای شیری فصل جفت گیری طولانی تری دارد. چربی شیر در این نژاد بالا بوده اما مقدار تولید شیر آن نسبت به سایر نژادها کمتر می باشد. نژاد نوبین دارای جثه بزرگی می باشد و حداقل وزن بزهای ماده 61 کیلوگرم و بزهای نر 79 کیلوگرم است. حداقل ارتفاع قد در این نژاد 79 سانتیمتر برای بزهای ماده و 90 سانتی متر برای بزهای نر می باشد. این نژاد شاخدار است و در سن دو هفتگی شاخ بری صورت می گیرد. از نظر رنگ بدن، این نژاد می‌تواند دارای هر رنگی باشد. این نژاد بزی نسبتا اجتماعی و پر سر و صدا می باشد. همچنین شیر این حیوانات پربازده دارای کیفیت بالا و مقدار چربی بالا است. چربی شیر در این نژاد می تواند 5 درصد و یا بیشتر باشد.
منشأ این نژاد از دره‌ای در سوییس به نام سانن است. نژاد بز سانن شیر فراوانی تولید می کند که چربی آن حدود3 تا 4 درصد می باشد. رنگ این نژاد کرم و سفید است و اغلب سفید می باشد و ممکن است در برخی از آنها نقاط کوچک رنگی روی پوست دیده شود. گوش های آن ها حالت ایستاده و محکم دارد. صورت آنها حالت کشیده دارد. این نژاد به نور خورشید حساس است و بهترین عملکرد آن در آب و هوای خنک می باشد. تهیه سایه برای این نژاد ضروری است. وزن در ماده ها 60 کیلوگرم و در نرها 85 کیلوگرم است.
