این روزها رفتارهای بیادبانه و بیاحترامی در سازمانها بسیار شایع شدند و تحقیقات نشان میدهد که وضعیت در حال بدتر شدن است. در شرکتهای آمریکایی یک چهارم کارمندان در سال ۱۹۹۸ گفتند که یک بار یا بیشتر در هفته با آنها بیادبانه رفتار شده است. این نسبت تا سال ۲۰۰۵ به نصف افزایش پیدا کرده و چند سال پیش ۲۵درصد کارمندان گفتند که روزانه شاهد بیادبی در محل کار هستند.
این نسبت شاید تقریب صحیحی برای ایران نباشد، اما جریان افزایشی آن را حتی در ایران هم میتوانیم مشاهده کنیم.
بیادبی یک روند رو به رشد
قبل از هر چیز اجازه دهید مصادیق بیادبی را مشخص کنیم چون بیادبی فقط استفاده از کلمات رکیک نیست. از نادیده گرفتن و بیاحترامیهای کوچک گرفته تا توهینهای آشکار و پرخاشگری نمود بیادبی است:
قطعکردن حرف دیگران
استفاده از لحن تحقیرآمیز
تمسخر و مسخرهکردن
نادیدهگرفتن نظرات دیگران
پخش شایعات و غیبتکردن
رفتار گستاخانه و توهینآمیز
عدم رعایت ادب و احترام در گفتار و رفتار
ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت دیگران
رفتار مغرورانه و خودرأی بودن
بیتوجهی به حقوق و احساسات دیگران
بیادبی چطور یک محیط را ناامن میکند
کاهش تمرکز: وقتی کسی با ما بدرفتاری میکند، ذهن ما درگیر آن اتفاق میشود و نمیتوانیم روی کارهای دیگر تمرکز کنیم. انگار که یک نویز مزاحم در ذهن ما پخش میشود و نمیگذارد به چیزهای دیگر فکر کنیم. برای مثال، اگر در جلسه کاری کسی به شما توهین کند، ممکن است دیگر نتوانید به صحبتها گوش دهید و مطالب را به خوبی تحلیل کنید.
کاهش خلاقیت: بیادبی باعث ایجاد احساس ناامنی و ترس میشود. وقتی میترسیم، نمیتوانیم ایدههای جدید و خلاقانه داشته باشیم. ذهن ما در حالت تدافعی قرار میگیرد و به جای خلق ایدههای جدید، فقط به فکر محافظت از خودمان هستیم. برای مثال، اگر در یک جلسه طوفان فکری ساده که افراد باید هر ایدهای که دارند (هرچقدر ناممکن یا عجیب) را وسط بگذارند، اگر کسی نظرات شما را مسخره کند، ممکن است دیگر نخواهید ایدههای خود را مطرح کنید.
افزایش استرس: بیادبی باعث ترشح هورمونهای استرس در بدن میشود. استرس مزمن میتواند تاثیرات منفی زیادی بر سلامت روان داشته باشد، از جمله اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب. برای مثال، اگر در محل کار به طور مداوم مورد بیاحترامی قرار بگیرید، ممکن است دچار اضطراب و افسردگی شوید.
کاهش اعتماد به نفس: وقتی کسی با ما بدرفتاری میکند، ممکن است احساس کنیم که ارزشمند نیستیم و اعتماد به نفسمان کاهش پیدا کند. این احساس میتواند باعث شود که از موقعیتهای اجتماعی دوری کنیم و فرصتهای رشد و پیشرفت را از دست بدهیم. برای مثال، اگر در جمع همکاران کسی شما را نادیده بگیرد، ممکن است احساس کنید که مورد قبول جمع نیستید.
بیادبی و تخریب یک سازمان
بیادبی و اثر دومینویی آن
رفتار افراد سرایت پذیر است و ما برخورد خود را نسبت به یکدیگر بر اساس شناخت تغییر میدهیم. به همین دلیل است که بیادبی درست مانند یک ویروس در فضا پخش میشود. وقتی ما شاهد بیادبی دیگران هستیم، ممکن است ناخودآگاه رفتار مشابهی را از خودمان نشان دهیم. بهعنوان مثال، اگر در یک محیط کاری شاهد رفتار بیادبانه یک مدیر با کارمند دیگری باشیم، ممکن است ما هم با همکاران خود رفتار مشابهی داشته باشیم.
بی ادبی و تأثیر دومینوگونه آن
چگونه با بیادبی مقابله کنیم؟
خودمان مودب باشیم: بهترین راه برای مقابله با بیادبی، این است که خودمان مودب باشیم و با دیگران با احترام رفتار کنیم.
آرامش خود را حفظ کنیم: وقتی کسی با ما بدرفتاری میکند، سعی کنیم آرامش خود را حفظ کنیم و واکنش هیجانی نشان ندهیم.
با فرد بیادب صحبت کنیم: اگر احساس میکنیم که میتوانیم با فرد بیادب صحبت کنیم، سعی کنیم به او بگوییم که رفتارش ما را ناراحت کرده است.
از دیگران کمک بگیریم: اگر نمیتوانیم به تنهایی با بیادبی مقابله کنیم، از دیگران کمک بگیریم. مثلاً میتوانیم با یک دوست، همکار یا مشاور صحبت کنیم.
شرکت خود را تغییر دهیم: اگر در یک فضای کاری بیادبی الگوی رفتاری ثابت آن اجتماع است، سعی کنیم محیط کاری خودمان را تغییر دهیم زیرا این همه اعتمادبهنفس شما را در بلندمدت تخریب میکند.
بیادبی را نپذیرید
هزینه بیادبی بهسختی قابلمحاسبه است. کارکنان بهسادگی از این رفتارها رنج میبرند یا به مرور درصدد تلافی برمیآیند. بیادبی مثل یک ویروس ساده، نه تنها افراد را که یک سازمان را فلج میکند. جالب اینکه حتی زمانی که طرف صحبت یا رفتار فرد بیادب شما نباشید و فقط بهعنوان شاهد با آن روبرو شوید هم باز هم روی عملکردتان اثر میگذارد.
