هنگامی که کیفیت و مدت زمان خواب به حد کافی نباشد، اصطلاحا می گوییم: فرد دچار اختلال خواب (Sleep Disorder) شده است.
هر فرد باید 6 الی 8 ساعت در طول شبانه روز به صورت مفید بخوابد و هنگام خواب باید به مرحله خواب عمیق و به دور از هرگونه از خواب پریدن یا مشکل در خوابیدن باشد. با توجه به این تعریف یک سوال پیش می آید:
· هنگامی که فرد قصد خوابیدن دارد، خوابش نمی برد.
· هنگامی که فرد بخوابد و در حین خواب مدام از خواب بپرد.
· هنگامی که فرد در طول خواب بیدار شود و دیگر خوابش نبرد.
· هنگامی که فرد بسیار دیر خوابش ببرد.
· هنگامی که فرد تجربه خواب عمیق نداشته باشد.
· پاراسومنیا یا خواب پریشی: تجربه ناخواسته و نامطلوب در طول خواب
· اینسومنیا: هنگامی که فرد اصلا نمی تواند بخوابد و به اصطلاح بی خواب است.
· خروپف و آپنه خواب: فرد در خواب دچار حمله تنفسی و احساس خفگی می شود.
· فلج خواب: فرد هوشیار است ولی هیچ حرکتی نمی تواند بکند.
· نارکولپسی: خواب آلودگی غیر قابل کنترل
باید توجه کرد که در بعضی مواقع ممکن است این اتفاق ها رخ بدهد و این امر طبیعی است اما اگر این فرآیند به صورت منظم اتفاق بیفتد، قطعا فرد دچار اختلال خواب است.
موارد زیر می تواند نوعی اختلال خواب به حساب بیاید ولی به صورت موقتی است که عبارتند از:
· فیبرومیالژیا
· جت لگ
· اختلال عاطفی فصلی (SAD)
· سندروم خستگی مزمن
نکته: اختلال خواب معمولا در سنین 20 تا 59 سال بیشتر رخ می دهد.
· صنعتی شدن جوامع
· وجود اضطراب و استرس در فرد
· مبتلا بودن به افسردگی
· تکرر ادرار شبانه
· مشکلات تنفسی و آلرژی
· التهاب و درد مفاصل
· ابتلا به بیماری های جسمی مانند: دیابت، میگرن، آسم و ...
· شب کاری
· ژنتیک
· مراجعه به روانشناس و روانپزشک
یکی از بهترین درمان های اختلالات خواب، مراجعه به روانشناس و روانپزشک است. این افراد با توجه به فلوچارت تخصصیشان سوالاتی از شما پرسیده و به اصطلاح باش ما مشاوره انجام داده و سپس به درمان شما که معمولا دادن تمرین های مفید در راستای بهبود مشکل شما است، می پردازند.
· دستگاه آرتی ام اس
این دستگاه که در سال های اخیر کاربرد زیادی داشته است. روند کار این دستگاه به این صورت است که پزشک متخصص ابزارها و سیم های مخصوصی را روی پوست سر قرار می دهد، این اتصالات نوعی میدان مغناطیسی ایجا می کند که این میدان سبب رسیدن امواج به مغز می شوند. تحریکات مغزی حاصل از میدان مغناطیسی سبب می شوند تا مسائلی که سبب بروز اختلال خواب در فرد شده است، از بین بروند.
· طب سنتی
با استفاده از گیاهان دارویی، به بهبود خواب کمک خواهند کرد.
· تغییر سبک زندگی که در انتهای مطالب به آن اشاره شده است.
داروهای خواب آوری مانند ملاتونین و قرص های سرماخوردگی مانند استامینوفن از حمله داروهایی هستند که می توان برای درمان اختلالات خواب از آنان استفاده نمود ولی امروزه با پیشرفت علم بهتر است راه های بهتری را که در ادامه شرح داده ایم، پیگیری کنید چرا که مشکل شما به صورت ریشه ای حل خواهد شد.
· پلی سومنوگرافی
نام های دیگر آن تست خواب یا آزمایش چندگانه خواب است که معمولا اکثر پزشکان در اولین قدم از این روش استفاده می کنند. در این آزمایش امواج مغزی، سطح اکسیژن خون و امواج مغزی اندازه گیری می شوند تا علت ایجاد اختلال خواب مشخص گردد.
· الکتروانسفالوگرام
الکتروانسفالوگرام نوعی آزمایش است که در آن فعالیت فیزیکی مغز مورد بررسی قرار گرفته تا مشکلات بوجود آمده در فعالیت های مغزی را مشخص کند.
· آزمایش خون ژنتیک
این یک آزمایش خون است که معمولا برای تشخیص اختلالات خواب به ویژه نارکولپسی به کار می رود و مشکلات احتمالی مربوط به بروز اختلال خواب را بررسی می کند.
· انجام مدیتیشن
با انجام تمرینات مدیتیشن می توانید بدن خود را آرام کرده و افکار منفی را از خود دور کنید.
· تمرینات تنفس
هنگامی که بر درست نفس کشیدن خود تمرکز کنید و تمریناتی در راستای آن انجام بدهید، دچار اختلال خوابی که با مشکل در تنفس بوجود می آید، نخواهید شد.
· تغییر عادات روزانه
باید سعی کنید تا هر روز یک برنامه روزانه برای خود داشته باشید. ورزش کنید، ساعت استراحت مشخص داشته باشید و سعی کنید مصرف مواد کافئین دار، الکل و نیکوتین را در طول شبانه روز کاهش و قطع کنید.
· تعیین ساعت مشخص برای خواب
هنگامی که ساعت مشخصی را برای خوابیدن خود قرار دهید، بدنتان کم کم به این زمان عادت کرده و همیشه سر آن ساعت مشخص برای خوابیدن آماده است.
· انجام فعالیت های آرام قبل از خواب
سعی کنید قبل از خواب فعالیت هایی انجام دهید که انرژی زیادی نخواهد و به اصطلاح باعث فعال شدن بدنتان و تمرکزتان نشود. مثلا می توانید یوگا انجام دهید، موزیک ملایم گوش دهید، دوش بگیرید.
· مطالعه کتاب و استفاده از لوازم الکترونیکی مانند تلفن همراه، کامپیوتر و تلویزیون قبل از خواب ممنوع.
· خوردن غذا، نوشیدنی و خوراکی را تا یک الی دو ساعت قبل از خوابیدن متوقف کنید.
· مصرف انواع ویتامین
اکثر افراد فکر می کنند که اختلال خواب فقط در بزرگسالان رخ می دهدف اما این اختلال در کودکان هم به وفور دیده می شود. اختلال خواب در کودکان اوتیسم بسیار شایع تر است.
برای درمان اختلال خواب در کودکان حتما باید نوار مغزی گرفت و به روانشناس و روانپزشک مراجعه نمود.
