همه استرس‌ها بد نیستند، اما استرس و اضطراب مزمن، که اغلب نتیجه نگرانی‌های طولانی مدت، چالش‌های پزشکی مداوم، یا داشتن استرس زیاد است؛ می‌تواند سلامت شما را به خطر بیندازد و عوارض جسمی استرس را به وجود آورد. اگر احساس می‌کنید که «استرس» حالت هرروزه شماست، شما تنها نیستید. بر اساس یک نظرسنجی که در مارس 2022 توسط انجمن روانشناسی آمریکا (APA) منتشر شد، 87 درصد از بزرگسالان موافق بودند که دو سال گذشته بحران های زیادی را تجربه کردند.
در حالی که عوامل استرس زا احتمالاً انواع بسیار زیاد هستند، مهم است که به یاد داشته باشید که همه استرس هایی که با آن مواجه می شویم بد نیستند. مؤسسه ملی سلامت می‌گوید استرس «نحوه واکنش بدن و مغز» به خواسته‌ها است. بر اساس تفسیری که در JAMA در مورد استرس روانشناختی و بیماری منتشر شده است، وقتی خواسته ها بیش از آن چیزی است که شما می توانید با آنها کنار بیایید، شروع به احساس استرس می کنید.
با شرکت در تست رایگان اضطراب اسپیلبرگر، میزان اضطراب آشکار و پنهان خود را بسنجید
به عنوان مثال، اضطراب در مورد ویزیت پزشک یا بررسی عملکرد در محل کار، یا حتی چیزی ترسناک، مانند اتومبیلی که دقیقاً به سمت شما حرکت می کند، همه نمونه هایی از استرس های کوتاه مدت هستند. واکنش بدن ما به این نوع عوامل استرس زا گاهی اوقات می تواند مفید باشد، به ما انرژی می دهد تا از خطر دور شویم یا تحت فشار عملکرد خوبی داشته باشیم. در واقع سطح بهینه ای از استرس حتی ضروری هم هست.
عوامل استرس زای طولانی مدت تأثیر متفاوتی دارند. استرس هایی که سال ها یا طولانی طول بکشد معمولاً بدترین نوع استرس است. اگر در شغلی هستید که از آن متنفر هستید یا به عنوان مثال مراقب یکی از اعضای خانواده مبتلا به آلزایمر هستید، ممکن است از سطوح بالایی از استرس مزمن رنج ببرید. اینجاست که بدن شما هرگز سیگنال واضحی برای بازگشت به حالت عادی دریافت نمی کند. این نوع استرس مزمن است که باعث ایجاد تغییراتی در بدن می شود که می تواند آسیب برساند و در برخی موارد به عوارض جسمی استرس منجر شود. آزمایش خون می تواند التهاب، تغییرات فشار خون و افزایش سطح هورمون کورتیزول را نشان دهد که همگی می توانند نشانه های استرس مزمن باشند.
مطالعات، بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط با استرس را پیدا کرده اند. به نظر می رسد استرس خطر بیماری هایی مانند چاقی، بیماری قلبی، بیماری آلزایمر، دیابت، افسردگی، مشکلات گوارشی و آسم را بدتر یا افزایش می دهد. در اینجا برخی از شایع ترین بیماری هایی که می توانند در اثر استرس ایجاد شده و بدتر شوند آورده شده است.
استرس نه تنها باعث می‌شود که ما از لحاظ عاطفی احساس بدی داشته باشیم. همچنین می تواند تقریباً هر مشکل جسمی را که فکرش را بکنید تشدید کند.
در حالی که هنوز این ارتباط از نظر علمی ثابت نشده است، مطالعات اولیه نشان می‌دهد که استرس مزمن و سطح ناسالم هورمون‌های استرس ممکن است به بیماری قلبی کمک کند.
استرس همچنین می تواند عملکرد سیستم ایمنی شما را تضعیف کند، که می تواند شما را مستعد ابتلا به بیماری های عفونی مانند سرماخوردگی کند. محققان آزمایش‌هایی را انجام داده‌اند که برای آن گروهی متشکل از 420 داوطلب را در معرض ویروس سرماخوردگی قرار دادند و سپس آنها را قرنطینه کردند تا ببینند آیا بیمار شده‌اند یا خیر. داده‌ها که در سخنرانی اصلی کنگره بین‌المللی پزشکی رفتاری در سال 2004 ارائه شد و در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد، نشان داد که شرکت‌کنندگانی که از استرس کلی بیشتری رنج می‌برند (از طریق نظرسنجی‌هایی در مورد رویدادهای استرس‌زای زندگی، استرس درک شده و خلق و خو اندازه‌گیری شد ) در واقع پس از قرار گرفتن در معرض احتمال بیشتری برای آلوده شدن به ویروس بودند.
IBS یک اختلال مزمن شایع است که روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث گرفتگی، درد، نفخ و اسهال یا یبوست می شود. مستعد این بیماری شدن می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود و بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه متوجه می شوند که استرس یکی از آنهاست. در واقع، تقریبا 60 درصد از افراد مبتلا به IBS معیارهای یک اختلال روانپزشکی مانند اضطراب یا افسردگی را دارند. مبتلایان به IBS اغلب اختلالات خلقی مانند اضطراب یا افسردگی را تجربه می کنند. برخی از اختلالات خلقی نیز ممکن است به دلیل علائم IBS کنترل نشده ایجاد شوند.
استرس با افزایش حرکت و حساسیت در روده ها مرتبط است. از آنجایی که مسیرهای درد در سیستم عصبی مرکزی ما با فرآیندهای روده ما مرتبط است، استرس‌های خارجی می‌توانند علائم ناخوشایند روده را تحریک کنند. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استرس و اختلالات خلقی می‌توانند میکروبیوم روده ما را تغییر داده و بر سیستم ایمنی بدن ما تأثیر بگذارند، که هر دو برای عملکرد مناسب روده مهم هستند.
برخی از شرایط درد مزمن مانند میگرن و کمردرد ممکن است با کشش عضلات بدن ایجاد، تحریک یا بدتر شوند. بسیاری از کمردردهای مزمن با استرس مرتبط هستند. اغلب اوقات این کشش و سفتی عضلانی است که باعث کشیدگی یا ایجاد فشار می شود و سپس به این احساس درد کمک می کند.
مقاله ای که در سال 2017 منتشر شد، همپوشانی‌های بین استرس مزمن و درد مزمن را بررسی کرد و دریافت که هر دو شرایط می‌توانند پاسخ‌های مشابهی را در مغز، به ویژه در هیپوکامپ و آمیگدال، ایجاد کنند. با این حال، محققان همچنین خاطرنشان کردند که به دلیل طیف گسترده ای از روش هایی که انسان درد مزمن و استرس را تجربه می کند، این دو وضعیت همیشه با هم همپوشانی ندارند.
وقتی فردی تحت استرس است، بدن خود را برای پاسخ دادن به استرس آماده می کند. این پاسخ می تواند باعث تغییرات فیزیکی در بدن شود. استرس از طرق مختلفی بر گردن و شانه ها تأثیر می گذارد:
وقتی احساس استرس می کنید، بدن شما می خواهد مطمئن شود که انرژی کافی برای مقابله با عامل استرس دارید. بنابراین، گلوکاگون و آدرنالین و همچنین گلوکز بیشتری از کبد شما آزاد می کند. سطح انسولین کاهش می یابد و هورمون های رشد و سطح کورتیزول افزایش می یابد که باعث می شود بدن شما نسبت به انسولینی که دارید کمتر حساس شود.
این بدان معناست که گلوکز بیشتری در جریان خون شما موجود است و سطح قند خون شما بالاتر است. سطوح بالای قند خون به طور مداوم می تواند سلامت شما را با علائمی مانند افزایش تشنگی و ادرار، تاری دید، سبکی سر، برافروختگی پوست و بی قراری به خطر بیندازد. برخی از مطالعات تا آنجا پیش می روند که نشان می دهد استرس شدید می تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد. یکی از این مطالعات دریافت مردانی که استرس طولانی مدت دارند، 45 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
از آنجایی که اکثر بیماران تنها پس از سال‌ها رشد سلول‌های سرطانی تشخیص داده می‌شوند، تعیین علت خاص اگر غیرممکن نباشد، دشوار است. و این احتمال وجود دارد که چندین عامل (ژن‌های فردی، به‌علاوه محرک‌های محیطی مانند سیگار کشیدن، آلودگی هوا یا استرس) نقش داشته باشند. اما شواهدی در مطالعات انسانی وجود دارد که نشان می دهد استرس می تواند در شروع سرطان نقش داشته باشد.
یکی از دلایل احتمالی که استرس ممکن است در ایجاد برخی سرطان‌ها نقش داشته باشد: استرس می‌تواند پاسخ التهابی مغز و بدن شما را فعال کند، همچنین غدد فوق کلیوی شما را برای ترشح هورمون‌های استرس به نام گلوکوکورتیکوئیدها، در میان بسیاری دیگر از اثرات پایین‌دستی، تحریک می‌کند. دوست توضیح می‌دهد که برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این نوع التهاب بیش از حد در نتیجه استرس مزمن در بدن به این دلیل است که استرس ممکن است با سرطان (و همچنین برخی بیماری‌های خودایمنی - در زیر ببینید) ارتباط داشته باشد.
افرادی که استرس دارند تمایل دارند به «راحت خواری» روی بیاورند که در آن غذاهای سرشار از چربی و قند مصرف می کنند تا احساس بهتری داشته باشند. این عادت پرخوری هنگام استرس، خطر ابتلا به چاقی را در فرد افزایش می دهد. تحقیقات همچنین نشان داده است که افرادی که سطح هورمون استرس کورتیزول را به طور مداوم بالا می‌بردند، وزن بیشتری داشتند، شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر و کمر بزرگ‌تری نسبت به افرادی که سطوح پایینی از این هورمون داشتند، داشتند.
آیا درد مبهمی در سر یا گردن خود دارید، مانند یک گرفتگی در اطراف جمجمه؟ این نشانه کلاسیک سردرد تنشی است. سردرد تنشی گاه به گاه معمولاً با یک رویداد استرس زا شروع می شود، اما اگر از استرس مزمن رنج می برید، ممکن است به سردرد تنشی مزمن یه عنوان یکی از عوارض جسمی استرس مبتلا شوید. این چرخه درد خود یک عامل استرس بزرگ است و می‌تواند استرس‌های زندگی روزمره را حتی بدتر کند.
بسیاری از شرایط التهابی با استرس تشدید می‌شوند و این شامل شرایط خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس، آرتریت روماتوئید، لوپوس، آرتریت پسوریاتیک و پسوریازیس می‌شود. یک مطالعه گسترده جمعیت سوئدی که در ژوئن 2018 در مجله JAMA منتشر شد، نشان داد که بیماران مبتلا به اختلالات اضطرابی و استرس بیشتر احتمال دارد به یک اختلال خود ایمنی مبتلا شوند (9 نفر در هر 1000 بیمار در سال).
احتمالاً جای تعجب نیست که استرس مزمن با نرخ بالاتر افسردگی و اضطراب مرتبط است. یک نظرسنجی از مطالعات اخیر نشان داد که افرادی که استرس مرتبط با شغل خود داشتند؛ در مقایسه با افرادی که استرس کمتری داشتند، 80 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی در طی چند سال قرار داشتند. این موضوع به دلیل سطوح نامنظم هورمون ها از جمله کورتیزول، سروتونین و دوپامین است که باعث پاسخ استرس مداوم می شود که می تواند منجر به افسردگی شود.
استرس ممکن است باعث انواع مختلفی از اختلالات خواب شود:
پزشکان هنوز ارتباط بین استرس و بیماری آلزایمر را ثابت نکرده‌اند، اما تصور می‌شود استرس باعث التهاب مغز می‌شود و به طور کلی آن را مستعد ابتلا به مشکلات سلامتی می‌کند. یک مطالعه روی حیوانات نشان داد که استرس ممکن است بیماری آلزایمر را بدتر کند و باعث شود ضایعات مغزی آن سریعتر شکل بگیرد. برخی از محققان حدس می زنند که کاهش استرس می تواند روند پیشرفت بیماری را کند کند.
اگر برای مدیریت استرس نیاز به کمک حرفه ای دارید، می تونید از خدمات مشاوره فردی ما بهره مند شوید.
نویسنده: یاسمن اکبرزاده، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی
بازبینی: امین زندی، روانشناس بالینی
