اختلال هویت به نوعی وضعیت روانی اشاره دارد که در آن فرد در درک یا احساس هویت خود دچار سردرگمی، تغییر یا ناپایداری میشود. این اختلال میتواند به شکلهای مختلفی بروز کند و معمولاً در شرایط استرسزا، مشکلات عاطفی یا تجربههای دشوار زندگی ظاهر میشود.
انواع اختلالات هویت:
1. اختلال هویت تجزیهای (Dissociative Identity Disorder): در این نوع اختلال، فرد ممکن است هویتهای متعدد داشته باشد که هرکدام رفتارها، خاطرات و ویژگیهای خاص خود را دارند. فرد ممکن است بین این هویتها جابهجا شود بدون اینکه به طور کامل آگاهی از وجود سایر هویتها داشته باشد.
2. اختلال هویت جنسی (Gender Dysphoria): این اختلال زمانی رخ میدهد که فرد با هویت جنسیتی که از لحاظ بیولوژیکی با آن متولد شده است، احساس عدم تطابق میکند. این موضوع میتواند باعث ناراحتی و استرس شدید شود و همچنین سبب شود که فرد با توجه به فرهنگ جامعه و خانواده و... همواره دچار فشار های متعدد روانی به دلیل این عدم تطابق گردد.
3. بحران هویت (Identity Crisis): نوعی سردرگمی موقت در شناخت هویت شخصی که معمولاً در دوران نوجوانی یا در شرایط تغییرات بزرگ زندگی مانند ازدواج، طلاق، یا تغییر شغل رخ میدهد.
این اختلالات ممکن است نیاز به درمانهای روانشناسی و مشاوره داشته باشند و در برخی موارد مداخلات دارویی نیز ممکن است کمککننده باشند.
میزان شیوع اختلال هویت:
شیوع این اختلال بسته به نوع و جمعیت مورد بررسی، متفاوت است. به طور خاص، برای اختلال هویت تجزیهای (Dissociative Identity Disorder) و اختلال هویت جنسیتی (Gender Dysphoria)، آمارها به شرح زیر هستند:
1. اختلال هویت تجزیهای (DID): این اختلال نسبتاً نادر است. تخمین زده میشود که حدود 1 تا 2 درصد از جمعیت عمومی به این اختلال مبتلا باشند. با این حال، در برخی از جمعیتهای خاص مانند افراد دچار تروما یا سوءاستفاده جنسی، میزان شیوع ممکن است بیشتر باشد.
2. اختلال هویت جنسیتی (Gender Dysphoria): شیوع این اختلال در مطالعات مختلف متفاوت است، اما به طور کلی تخمین زده میشود که حدود 0.1 تا 0.6 درصد از بزرگسالان به این اختلال مبتلا باشند. در دهههای اخیر، میزان تشخیص این اختلال در میان جوانان و نوجوانان در حال افزایش است.
3. بحران هویت (Identity Crisis): به عنوان یک وضعیت گذرا و معمولاً موقت، شیوع دقیقی برای بحرانهای هویتی وجود ندارد، اما این نوع مشکلات به ویژه در دوران نوجوانی و جوانی بسیار شایع است و تقریباً همه افراد در دورهای از زندگی خود درجاتی از بحران هویت را تجربه میکنند.
این آمارها تخمینی هستند و به دلیل پیچیدگیهای تشخیصی و تفاوتهای فرهنگی ممکن است متفاوت باشند. شیوع اختلال هویت بسته به نوع آن، میتواند در میان زنان و مردان متفاوت باشد، که در ادامه به بررسی آن پرداخته می شود.
1. اختلال هویت تجزیهای (Dissociative Identity Disorder - DID): این اختلال بیشتر در زنان تشخیص داده میشود. زنان نسبت به مردان به دلایل مختلفی، از جمله میزان بالاتر تجربه تروماهای روانی مانند سوءاستفادههای جنسی و عاطفی در کودکی، بیشتر در معرض این اختلال قرار میگیرند. برخی مطالعات نشان میدهند که نسبت ابتلا در زنان میتواند تا 9 برابر بیشتر از مردان باشد.
2. اختلال هویت جنسیتی (Gender Dysphoria): تفاوت در شیوع این اختلال بین مردان و زنان پیچیدهتر است. به طور کلی، افراد دچار به این اختلال در هر دو جنس وجود دارند، اما در برخی از مطالعات، تعداد مردان (به خصوص مردانی که به زنبودن گرایش دارند) بیشتر گزارش شده است. در مقابل، در دهههای اخیر میزان تشخیص در زنان نیز افزایش یافته است.
3. بحران هویت (Identity Crisis): این مشکل گذرا و مشترک میان زنان و مردان است و تفاوت بارزی در شیوع آن بین دو جنس وجود ندارد، زیرا بیشتر به مراحل رشدی و تغییرات زندگی بستگی دارد.
در مجموع، تفاوت در شیوع اختلال هویت میان زنان و مردان بستگی به نوع اختلال و عوامل محیطی و روانی دارد.
نوجوانی و اختلال هویت:
اختلال هویت در نوجوانان یکی از مسائل مهم روانشناسی است، زیرا دوران نوجوانی زمانی است که افراد به طور طبیعی در حال کشف و شکلدهی به هویت خود هستند. در این دوران، نوجوانان ممکن است با سردرگمیهای مختلفی در مورد هویت شخصی، جنسی، شغلی و اجتماعی خود مواجه شوند. این وضعیت میتواند به بحرانهای هویتی و در برخی موارد به اختلالات جدیتر منجر شود. و لازم است که در صورت بروز نشانه هایی که در ادامه به آن اشاره می شود بهتر است خانواده ها برای عبور فرزند خود از این بحران از افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرند.
برای مطالعه مطالبی از این دست می توانید روی این قسمت کلیک کنید: روانشناسی به زبان ساده <br/>
انواع اختلال هویت در نوجوانان:
1. بحران هویت (Identity Crisis): این نوع بحران بسیار شایع است و معمولاً بخشی از فرآیند طبیعی رشد در دوران نوجوانی محسوب میشود. نوجوانان در تلاش برای شناخت خود، ارزشها و اهداف خود هستند و ممکن است به صورت موقت دچار سردرگمی شوند. این بحران میتواند با علائم اضطراب، افسردگی، گوشهگیری اجتماعی و تغییر در رفتارها همراه باشد.
2. اختلال هویت جنسیتی (Gender Dysphoria): در این اختلال، نوجوانان ممکن است احساس کنند که جنسیت بیولوژیکی آنها با هویت جنسیتیشان مطابقت ندارد. این موضوع میتواند باعث ایجاد استرس، ناراحتی شدید و مشکلات عاطفی شود. افزایش دسترسی به اطلاعات و تغییرات اجتماعی در سالهای اخیر باعث شده تا نوجوانان بیشتر در مورد هویت جنسیتی خود فکر کنند و در صورت نیاز به دنبال کمکهای تخصصی باشند.
3. اختلال هویت تجزیهای (Dissociative Identity Disorder - DID): این اختلال در نوجوانان نادر است اما میتواند در مواردی که نوجوانان تحت تروماهای شدید یا سوءاستفاده قرار گرفتهاند، رخ دهد. در این حالت، ممکن است نوجوانان هویتهای متفاوتی را تجربه کنند که هر یک شخصیت و ویژگیهای خاص خود را دارند.
علائم هشداردهنده اختلال هویت در نوجوانان:
- سردرگمی مداوم در مورد خود و آینده
- تغییرات ناگهانی در ظاهر، سبک لباس پوشیدن یا رفتار
- گوشهگیری یا انزوای اجتماعی
- افکار خودکشی یا خودآزاری
- تغییر در دوستان یا تغییر مداوم در گروههای اجتماعی
درمان این بحران :
حمایت از نوجوانان در این دوران بسیار مهم است. مشاوره با روانشناس، درمانهای شناختی-رفتاری، گروهدرمانی و در صورت نیاز درمان دارویی میتواند به نوجوانان کمک کند تا با چالشهای هویتی خود کنار بیایند و هویت خود را به صورت مثبت شکل دهند. حمایت خانواده نیز نقشی کلیدی در این فرایند دارد. که در ادامه به بررسی بیشتر آن ها پرداخته می شود.
روش های درمانی اختلال هویت:
روشهای درمانی اختلال هویت به نوع اختلال و شدت آن بستگی دارد. درمان این اختلالات معمولاً ترکیبی از روشهای رواندرمانی و در برخی موارد دارودرمانی است که با توجه به نیازهای خاص هر فرد و شدت اختلال متفاوت خواهد بود. بهتر است با یک متخصص روانشناس یا روانپزشک برای انتخاب مناسبترین روش درمانی مشورت شود.
اطلاعات بیشتر در زمینه روانشناسی علمی
وبسایت: www.mehdisareminezhad.ir
وبلاگ مطالب علمی: saremimethod.viblog.ir
وبلاگ دل نوشته ها: mehdisareminezhad-nevesht.najiblog.ir
آپارات: مهدی صارمی نژاد
اینستاگرام: Mehdi_Saremi_Nezhad
لینکدین: Mehdi Sareminezhad
مقالات علمی: مهدی صارمی نژاد