گسترش عمودی یکی از استراتژی‌های رشد کسب‌وکار است که به معنای گسترش در زنجیره تأمین یا فرآیندهای مرتبط با تولید، توزیع یا فروش محصولات و خدمات شماست. تصور کنید شما صاحب یک کسب‌وکار موفق هستید. محصولات شما در بازار شناخته‌شده‌اند، مشتریان از خدمات شما راضی‌اند و سودآوری خوبی دارید. اما یک روز تصمیم می‌گیرید که پا را فراتر بگذارید و گسترش عمودی را به عنوان استراتژی رشد انتخاب کنید. یعنی یا به سمت تولید مواد اولیه بروید یا زنجیره توزیع را به دست بگیرید.
اینجا لحظه‌ای هیجان‌انگیز و در عین حال ترسناک است. زیرا هرچند فرصت‌های بزرگی در انتظار شماست، اما این حرکت پر از ریسک‌هایی است که اگر به درستی مدیریت نشوند، ممکن است شما را به جای موفقیت به سمت شکست سوق دهند. در این مقاله، از زاویه‌ای متفاوت به این موضوع خواهم پرداخت: ریسک‌های گسترش عمودی چیست و چگونه می‌توانید آن‌ها را مدیریت کنید.
فرض کنید می‌خواهید یک کارخانه تولید مواد اولیه بخرید تا وابستگی به تأمین‌کنندگان را کاهش دهید. هزینه خرید تجهیزات، استخدام نیروی کار جدید، آموزش کارکنان و حتی زمان لازم برای بهره‌برداری کامل، می‌تواند فشار زیادی به جریان مالی شما وارد کند.
گسترش عمودی به معنی ورود به حوزه‌هایی است که شاید تخصص شما در آن کم باشد. مثلاً اگر شما یک تولیدکننده هستید، آیا دانش کافی در زمینه توزیع دارید؟
تصور کنید یک شرکت تولیدی هستید که تصمیم گرفته‌اید شبکه توزیع محصولات خود را راه‌اندازی کنید. هماهنگی میان تولید و توزیع به خودی خود یک چالش بزرگ است. کوچک‌ترین اختلال در هر مرحله می‌تواند باعث تأخیر، افزایش هزینه‌ها و حتی از دست دادن مشتری شود.
فرض کنید شما وارد حوزه‌ای می‌شوید که رقابت در آن بسیار شدید است. شاید تأمین‌کنندگان قبلی شما، که حالا رقیب شما شده‌اند، تصمیم بگیرند دسترسی شما به بازار را محدود کنند.
ممکن است فعالیت جدید شما نیازمند مجوزهای خاصی باشد. قوانین و مقررات جدید ممکن است نه‌تنها هزینه‌های شما را افزایش دهد، بلکه باعث تأخیر در شروع پروژه شود.
مقاله کامل‌ترین نکات قرارداد استارتاپ و سرمایه‌گذار را بخوانید
گسترش عمودی معمولاً شما را به تعامل با گروه‌های جدیدی از مشتریان و کارکنان می‌کشاند. آیا فرهنگ سازمانی شما با این تغییرات سازگار است؟
فرض کنید شرکتی به نام "آلفا" که در تولید محصولات لبنی تخصص داشت، تصمیم گرفت وارد گسترش عمودی شود. مدیرعامل این شرکت فکر کرد اگر بتواند کارخانه بسته‌بندی بخرد، کنترل بیشتری بر کیفیت محصولات خواهد داشت.
در ابتدا، همه چیز عالی به نظر می‌رسید. قرارداد بسته شد، تجهیزات جدید خریداری شد و کارکنان استخدام شدند. اما چند ماه بعد، مشکلات نمایان شدند:
شرکت "آلفا" با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از مشاوران حرفه‌ای توانست اوضاع را مدیریت کند. اما تجربه آن‌ها نشان داد که گسترش عمودی، هرچند پر از فرصت، یک قمار هوشمندانه است و نه یک تصمیم احساسی.
شرکت آلفا یا هرکدام از اسامی ذکر شده مثال‌هاییست جهت شفاف شدن موضوعات مورد بحث
گسترش عمودی می‌تواند منجر به افزایش کنترل، کاهش هزینه‌ها و ایجاد مزیت رقابتی شود. اما بدون درک دقیق از ریسک‌ها، برنامه‌ریزی مناسب و مدیریت منابع، این استراتژی می‌تواند به یک اشتباه پرهزینه تبدیل شود.
پیشنهاد نهایی:
اگر قصد دارید این مسیر را انتخاب کنید، قبل از هر چیز به این سؤال پاسخ دهید:
"آیا کسب‌وکار من آماده پذیرش این چالش‌ها است؟"
تنها با یک پاسخ صادقانه می‌توانید مسیر درستی برای رشد کسب‌وکار خود ترسیم کنید.
گسترش عمودی کسب‌وکار، هرچند پر از فرصت‌های جذاب است، اما نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و تحلیل‌های عمیق است. اگر فکر می‌کنید که مسیر رشد کسب‌وکارتان می‌تواند از این استراتژی بهره‌مند شود اما نمی‌دانید از کجا شروع کنید یا اگر در مورد مدیریت ریسک‌ها و چالش‌های این فرآیند دغدغه دارید، نیاز به یک مشاور توسعه کسب‌وکار دارید.
به عنوان فردی با تجربه ۸ساله در مشاوره‌های مرتبط با توسعه کسب‌وکار، استراتژی‌های رشد، و بهینه‌سازی عملکرد بیش از ۱۵ پروژه اجرایی؛
می‌توانم به شما کمک کنم:
اگر به مشاوری نیاز دارید که در کنار شما و از ابتدا تا انتهای این مسیر همراه‌تان شود، می‌توانید روی کمک من حساب کنید. آماده‌ام تا تجربه‌ها و دانشم را در خدمت رشد و موفقیت کسب‌وکار شما قرار دهم.
IdeamaTeam@gmail.com
اولین قدم را با هم برداریم!
محمدمهدی نوری
