حدودا سال گذشته بود که مجموعه آرامیا به همراهی کلینیک روانشناسی پارند تصمیم به انجام یک پژوهش برای بررسی میزان اثرگذاری مدیتیشن بر مغز گرفت. به طور دقیق‌تر، هدف این بود که ببینیم در کوتاه‌مدت مدیتیشن روی امواج مغز چه تاثیری دارد؟ همینطور اینکه ببینیم در بلند مدت (دوره 21 روزه) مدیتیشن منظم چه تاثیری روی مغز و مهارت های مختلف انسان خواهد داشت. در این پژوهش، تیم تخصصی پارند و روانشناس آرامیا حضور داشتند و تمامی اقدامات و فرآیندش، در یک ویدیو 20 دقیقه‌ای به انتشار درآمده.
پژوهش آرامیا در 2 مرحله انجام شد:
مرحله اول زمانی بود که افراد مبتدی به کلینیک مراجعه کردند و در مقابل یک‌سری تست‌های روانشناختی با اسم مجموعه "تست‌های پاشا" قرار گرفتند. این تست‌ها ویژگی‌های مختلف این افراد مثل شخصیت، هوش، استعداد تحصیلی، سرعت عمل، حافظه دیداری و شنیداری و... را می‌سنجند. همینطور قبل از شروع دوره مدیتیشن منظم، امواج مغزی همه افراد حین انجام یک تمرین ساده مدیتیشن اندازه‌گیری شد.
چون سنجش امواج مغزی یک روش شناخته‌شده و معتبر برای نمایش عملکرد مغز است و میزان فعالیت آن در هر قسمت را نشان می‌دهد. در واقع با مقایسه کردن امواج مغزی هر انسان با حالت نرمال توسط متخصص، مشخص می‌شود که فرد چقدر در حالت مناسبی از لحاظ عملکرد مغزی قرار دارد. (مثلا اینکه او الان اضطراب زیادی دارد یا آرام است.) در نهایت این امواج به نقشه مغزی ترجمه می‌شوند تا درک‌شان آسان‌تر شود.
قبل از شروع، ابتدا باید شما را با 4 نوع موج مغزی آشنا کنم. در نظر داشته باشید که امواج مغزی از فعالیت نورون‌های مغز تولید می‌شود:
● موج تتا: این نوع موج، زمانی‌که درگیر یادگیری مسائل جدید و شکل دادن حافظه مربوط به آن هستیم یا درگیر جهت‌یابی هستیم بیشتر دیده می‌شود.
● موج بتا: این موج در زمانی‌که در حالت هوشیاری معمولی هستیم بیشتر دیده می‌شود. مثل زمانی‌که بیداریم، فعالیت‌های خاصی انجام می‌دهیم یا با چالش‌ها درگیریم.
● موج گاما: زمانی‌که در معرض محرک‌های حسی قرار می‌گیریم که شنوایی، بویایی یا بینایی ما را تحریک می‌کنند و حافظه مربوط به آنها در مغز ساخته می‌شود، این موج بیشتر دیده خواهد شد. همچنین زمانی‌که توجه خاصی به یک محرک اختصاص می‌دهیم این موج بیشتر دیده می‌شود.
● موج آلفا: این موج زمانی بیشتر دیده می‌شود که در حالت استراحت هستیم اما هنوز به خواب نرفته‌ایم. مثل زمانی‌که پلک‌های‌مان سنگین می‌شود و کم‌کم نسبت به محیط اطراف هوشیاری کم‌تری خواهیم داشت یا زمانی‌که در حالت آرامش چشم‌های‌مان را بستیم اما هوشیاریم.
همانطور که در تصویر هم مشخص است، در اولین جلسه مدیتیشن با آرامیا امواج تتا در بخش جلوی مغز افزایش پیدا کرده. احتمالا دلیل این موضوع تصویرسازی حین مدیتیشن است. همینطور تصاویر نشان‌دهنده این هستند که موج بتا هم در بخش جلویی مغز بیشتر دیده می‌شود. دلیل این موضوع افزایش تمرکز است که نشان می‌دهد افراد در حین مدیتیشن تمرکزشان بیشتر شده.
علاوه بر این‌ها تصاویر از افزایش موج گاما که مربوط به یکپارچه‌سازی اطلاعات در مغز است خبر می‌دهند. این موضوع به ما می‌گوید که مدیتیشن به یکپارچه‌سازی اطلاعات ذهنی هم کمک می‌کند. البته موج گاما به یادگیری هم ارتباط دارد و افزایشش به معنی قدرت بهتر فرد در یادگیری است.
در مرحله بعد، مخاطبان اپلیکیشن آرامیا را نصب کردند، اشتراک برای آنها فعال شد و این افراد به مدت 21 روز مدیتیشن کردند. جدای از اینکه افراد شرکت‌کننده از تاثیر زیادی مدیتیشن روی افزایش آرامش و احساس خوب‌شان گفتند، نتایج علمی هم نکات ارزشمندی را به ما نشان دادند:
قبل از ادامه دادن مقاله هم نیاز است اینجا با 2 موضوع دیگر آشنا شوید:
● سرعت حرکتی: توانایی حرکت دادن سریع عضلات ظریف مثل انگشت اشاره.
● استدلال سیال: توانایی استدلال بر اساس داده‌های جدید.
در دقیقه 14 فیلم مستند این تحقیق، نادیا انتخابی یک چارت با اسم ابعاد شناختی به ما نشان داد. در واقع در این چارت هر فرد در موضوعاتی مثل استدلال سیال، بازشناسی هیجانات، جابه‌جایی توجه، بروزرسانی و حافظه شنیداری یک نمره گرفته بود. از هر شرکت‌کننده یک چارت قبل از شروع مدیتیشن و یک چارت بعد از گذراندن دوره 21 روزه وجود داشت.
در موردی که نادیا آن را نشان داد:
● بعد از گذشت 21 روز مدیتیشن، استدلال سیال فرد 10 درصد رشد داشت.
● سرعت حرکتی برابر با 40 درصد رشد داشت!
حاصل شدن این نتایج آن‌هم صرفا با 21 روز مدیتیشن‌های کوتاه، واقعا هیجان‌انگیز است.
در ادامه نادیا به سراغ نقشه مغزی افراد بعد از گذشت 21 روز رفت آن را با نقشه مغزی‌شان قبل از مدیتیشن مقایسه کرد:
● موج بتا که با تمرکز ارتباط زیادی دارد، در بخش جلویی به شدت زیاد شده!
● موج گاما در کل سر افزایش پیدا کرده پس یعنی توانایی یک‌پارچه کردن اطلاعات و توجه به چیزها در مغز فرد بیشتر شده!
● موج آلفای فرد هم بسیار بیشتر شده و کمک می‌کند تا از اطراف بیشتر آگاه باشد.
● موج تتا در بخش‌های پشت سر، افزایش پیدا کرده. وقتی این موج در بخش پشتی سر زیاد شود به این معنی است که دیگر تصویرسازی در فرد عمقی شده و با انرژی کم‌تری انجام می‌شود!
یکی از نکات جالب این بود که شرکت‌کنندگان می‌گفتند:
● مدیتیشن کردن برای‌شان به یک عادت تبدیل شده،
● خواب‌شان بهبود پیدا کرده،
● آرامش بیشتری دارند،
● نشخوار فکری و افکار مزاحم‌شان کم شده،
● مهارت‌شان در تسلط به افکار افزایش پیدا کرده،
البته اگر کمی دقیق‌تر باشیم، با تمامی تلاشی که در این پژوهش برای پیاده‌سازی روش علمی داشتیم، هنوز هم نمی‌توان به آن به عنوان یک تحقیق علمی قابل استناد نگاه کرد. چراکه پیاده‌سازی روش علمی دقیق نیاز به دقت به شدت بالاتری دارد.
اما نکته اینجاست که طی حدود 50 سال گذشته بیشتر از 3 هزار تحقیق در مورد مدیتیشن و ذهن آگاهی انجام شده و مزایای آن را تایید کرده‌اند. به بعضی از این تحقیقات معتبر در مقالات وبلاگ آرامیا لینک داده‌ایم. در هر حال، اگر شما هم دوست دارید به کمک مدیتیشن استرس‌تان را کاهش داده، نشخوار فکری‌تان را کم کنید، مشکلات خواب را از بین ببرید و البته توجه و تمرکزتان را زیاد کنید، پیشنهاد می‌کنیم همین حالا اپلیکیشن آرامیا را به رایگان نصب کنید.
