بیماری دیسک کمر زمانی اتفاق میافتد که در اثر عوامل مختلف مثل آسیب شدید یا افزایش سن، دیسک ستون فقرات برآمده شود یا دچار پارگی شود. در این مطلب از دیجیکالا مگ قصد داریم شما را با بیماری دیسک کمر، علائم، عوارض، راههای تشخیص و درمان آن بیشتر آشنا کنیم.
دیسک کمر چیست؟
ستون مهره (vertebral column) یا ستون فقرات (backbone) از ۳۳ مهره تشکیل شده است. این مهرهها توسط دیسکهای اسفنجی از هم جدا شده و محافظت میشوند. این دیسکها گرد و مثل بالشهای کوچک هستند که با یک لایهی بیرونی سخت و مقاوم (حلقهای مانند) هسته را احاطه میکنند. دیسکهایی که بین هر یک از مهرههای ستون فقرات قرار دارند، به عنوان ضربهگیر برای استخوانهای ستون فقرات عمل میکنند. ستون فقرات به ۴ ناحیه تقسیم میشود:
ستون فقرات کمری از ۵ بخش استخوانی در ناحیهی زیرین کمر تشکیل شده است که در واقع همان قسمتی است که بیماری دیسک کمر در آن رخ میدهد.
با افزایش سن، دیسک بین مهرهای ممکن است مایع خود را از دست داده و خشک شود. با این اتفاق دیسکهای اسفنجی که بین قسمتهای استخوانی قرار دارند، فشرده میشوند. این موضوع میتواند منجر به شکسته شدن حلقهی بیرونی مقاوم آنها شود. این روند به هسته یا داخل حلقه اجازه میدهد تا بیرون بزند. به این اتفاق برآمدگی دیسک گفته میشود.
همانطور که دیسکها به شکسته شدن ادامه میدهند یا با فشار مداوم بر روی ستون فقرات، هستهی پالپوس داخلی ممکن است در واقع از حلقه پاره شود. به این اتفاق فتق یا پارگی دیسک کمر گفته میشود. در پی این اتفاق، تکههای مواد سازندهی دیسکها میتوانند روی ریشههای عصبی که در پشت فضای دیسک هستند، فشار بیاورند. این موضوع باعث ایجاد درد، ضعف و خستگی، بیحسی یا حتی تغییر در حس شود.
اکثر فتقهای دیسک در قسمت تحتانی ستون فقرات کمری، به ویژه بین مهرههای چهارم و پنجم و بین مهرهی پنجم و مهرهی اول خاجی (سطوح L4-5 و L5-S1) رخ میدهد.
اگر در اثر رخ دادن بیماری فتق دیسک و درمان نکردن آن، فشار بیش از حد به ستون مهره و ریشههای عصبی وارد شود، این مشکل ممکن است حتی منجر به فلج شدن برخی اندامها شود. بنابراین میتوان گفت خطرناکترین دیسک کمر، همین نوع است.
بیماری دیسک کمر به علت تغییر در ساختار نرمال و طبیعی دیسکها ایجاد میشود. در اکثر مواقع، بیماری دیسک کمر در نتیجهی افزایش سن و شکسته شدن طبیعی دیسکها رخ میدهد. بعضی مواقع یک آسیب شدید ممکن است باعث شود یک دیسک سالم و طبیعی دچار فتق یا پارگی شود. آسیبهای شدید منجر به مشکلاتی بدتر از فتق دیسک هم بشوند.
اگرچه افزایش سن شایعترین خطر است، اما عدم تحرک بدنی نیز میتواند باعث ضعیف شدن عضلات پشت و شکم شود که باعث میشود این قسمتها به خوبی از ستون فقرات محافظت و پشتیبانی نکنند.
همچنین آسیبهای کمر زمانی افزایش مییابند که افرادی که به طور عادی هیچ فعالیت خاصی ندارند، یکباره در یک فعالیت شدید و سخت شرکت میکنند. کارهایی که نیازمند بلند کردن اجسام سنگین یا چرخاندن کمر و ستون مهره باشد از دیگر دلایلی هستند که باعث ایجاد آسیب در کمر میشوند.
این بیماری بسته به اینکه کدام ناحیه و کدام دیسک دچار آسیب یا پارگی شده است و به کدام ریشهی عصبی فشار وارد میشود، علائم مختلفی دارد. در ادامه برخی از شایعترین علائم این بیماری را به شما معرفی میکنیم:
علائم بیماری دیسک کمر ممکن است مشابه خیلی از بیماریها و مشکلات جسمی و پزشکی دیگر باشد؛ بنابراین برای تشخیص و مطمئن شدن این موضوع لازم است تا حتما به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر معاینهی کامل فیزیکی و بررسی پزشک، ممکن است نیاز باشد تا آزمایشات زیر را هم برای تشخیص دقیقتر انجام دهید:
احتمالا برایتان سوال پیش میآید که آیا دیسک کمر خوب میشود؟ بدون شک، درمان محافظه کارانه اولین و بهترین خط درمان برای مدیریت و بهبود بیماری دیسک کمر است. این کار ممکن است شامل ترکیبی از موارد زیر باشد:
اگر این موارد کارساز نباشند و همچنان خطر رو به بهبود نباشد، ممکن است برای برداشتن فتق دیسک نیاز به جراحی دیسک کمر داشته باشید.
جراحی دیسک کمر تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. جراح شما برشی در ناحیهی پایینی کمر و جایی که دیسک دچار مشکل است، ایجاد میکند. ممکن است برخی استخوانها برای دسترسی راحتتر به دیسک از ستون فقرات برداشته شوند. سپس جراح قسمتی که دچار آسیب شده و هر قسمت شل و اضافی که در فضای ستون مهره قرار دارد را خارج میکند. بعد از جراحی ممکن است برای جلوگیری از هرگونه مشکل از انجام برخی کارها منع شوید تا کاملا بهبود پیدا کنید. جراح شما باید در مورد تمام محدودیتها با شما صحبت کند و همهی نکات لازم را به شما بگوید.
بیماری دیسک کمر میتواند باعث ایجاد درد در نواحی پشت، کمر و پاها شود که در انجام فعالیتهای روزانه و عادی شما اختلال ایجاد میکند. این مشکلات میتوانند منجر به ضعف یا بیحسی در پا و مشکلات در کنترل روده و مثانه شود. اگر دچار این مشکلات شدید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
ورزشها و حرکات اصلاحی زیادی برای کمک به دیسک کمر وجود دارند، اما نکتهی بسیار مهمی که باید به آن دقت کنید، این است که این حرکات ورزشی را هرگز سرخود و بدون مشورت پزشک انجام ندهید. اگر دیسک کمر ندارید، اما کمردرد دارید، هنگامی که به باشگاه میروید این نکته را حتما با مربی خود در میان بگذارید و اگر دچار بیماری دیسک کمر هستید، برای رفتن به باشگاه حتما با پزشک خود مشورت کنید. ورزش پیلاتس از جمله بهترین ورزش برای دیسک کمر و سیاتیک است. این ورزش با داشتن حرکات اصلاحی به کاهش درد و آرام شدن کمر شما کمک میکند و در عین حال عضلههای دیگر شما را تقویت میکند. در ادامه چند حرکت ورزشی برای دیسک کمر و کمردرد را به شما معرفی میکنیم:
تمرین شمارهی ۲
?
تمرین شمارهی ۸
?
اگر دچار بیماری دیسک کمر هستید، مهم است که به نحوهی خوابیدن و استراحت کردن خود دقت کنید. آسیب دیدگی دیسک در هنگام خوابیدن ممکن است دردآور باشد. زمانی که شما دراز میکشید، فشار روی دیسکها افزایش پیدا میکند. این باعث میشود دیسک آسیب دیده به ستون فقرات و ریشههای عصبی فشار وارد کرده و درد ایجاد کند.
دراز کشیدن صاف به پشت میتواند بهترین حالت برای فرد دارای دیسک کمر نباشد. زمانی که شما به پشت میخوابید، گردن و سر شما در حالت خنثی قرار میگیرد، بنابراین فشار بیشتری به دیسکهایی که در پایین کمر شما هستند، وارد میشود.
دکتر علی شمسا با داشتن بیش از ۵۰۰۰ عمل جراحی موفق و بیش از ۱۰ سال تجربه ،از بهترین جراحان تنگی کانال نخاعی در تهران می باشند.
شما عزيزان میتوانید عکس های MRI خود را برای دکتر ارسال کنید تا به صورت رایگان بررسی شود و توضيحات لازم توسط دکتر شمسا به شما ارسال شود. https://dralishamsa.com/
آدرس مطب :
تهران – جردن – بلوار آفریقا – بالاتر از خیابان تندیس – ساختمان گلها – پلاک ۱۵۱ – طبقه سوم
شماره تلفن نوبت دهی :
۰۲۱-۷۵۲۵۴۴۰۰
۰۲۱-۷۵۲۵۴۲۲۹
بیماری دیسک کمر ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد. بهترین راه برای درمان این مشکل، درمان محافظه کارانه است؛ این نوع درمان نیاز به صبر دارد، اما با پایبندی به برنامهی درمانی میتواند به کاهش کمردرد کمک کند و احتمال بدتر شدن و آسیب بیشتر به دیسکها را کم کند. چه در روند درمان باشید و چه در دورهی نقاهت بعد از جراحی به سر میبرید، مهم است که صبور باشید و به پروسهی درمان خود اعتماد کنید.
این مطلب صرفا جنبه آموزشی و اطلاع رسانی داشته و جهت هر گونه اقدام و درمان باید به جراح مغز و اعصاب مراجعه کنید.
منابع: