عبارت «إقرأ» تنها در دو سورهی قرآن به کار رفته است:
- «إقرأ باسم ربك الذي خلق خلق الإنسان (۹۶:۱)»
- «إقرأ كتابك (۱۷:۱۴)»
در آیهی اول فرمان، خواندن از نگاه کردگار خویشتن، همان آفریدگار انسان است. در آیهی دوم سخن از خواندن خویش است. لذا به نظر میرسد این دو فراز و فرمان کاملا هممعنا هستند.
مثلا:
«و كلَّ إِنسان ألزَمناهُ طائرَهُ في عُنُقِهِ و نُخرِجُ له يَوم القيامةِ كِتاباً يَلقاهُ منشورا إقرأ كتابَك (۱۷:۱۳)» کسی پرسید این «الکتاب» به چه زبانی نوشته میشود؟ عربی، فارسی یا ترکی؟ چه بسا شخص سواد خواندن نداشته باشد. در همان جلسه مرد کشاورزی حضور داشت. دست آن کشاورز را گرفتم و به او نشان دادم و گفتم: روی این دست چه نوشته شده است؟ نوشته شده که او تلاش کرده و زحمت کشیده است؛ ولی روی دست من چنین چیزی نوشته نشده است... این خط و زبان هستی است، نه قراردادی. بر روی عضلات فرد ورزشکار نوشته شده است که او ورزشکار است. نوشته نشده که گواهی میشود آقای فلانی دورههای تمرینی را در فلان ورزشگاه به اتمام رسانده است. چنین نوشتهای وجود ندارد. بلکه بر هیکل و بدن او با خط هستی و حقیقی چنین نوشته شده است. بنابراین، از نظر ما معاد، خود کارهای ماست که جمع شده و به شکلی دیگر درآمده است و بهشت یا جهنم ما را میسازد.
گام به گام با امام، صدر، سید موسی، ج۱۱، ص۴