استرس واکنش طبیعی بدن در هنگام رخ دادن تغییرات است که متشکل از واکنش های فیزیکی، عاطفی و فکری می‌شود. هنگامی که استرس در راه مفید و شیوه ای سالم مدیریت شود، مشکلی پیش نمی‌آید، اما اگر استرس مدیریت نشود، منجر به آسیب به جسم و روان آدم خواهد شد.
در واقع بدن انسان به طوری طراحی شده است که وقتی فرد با چالش رو به رو می‌شود، مواد استرس زا در بدن ترشح می‌شود. استرس مفید کمک می‌کند که فرد با موقعیت جدید سازگار شود. استرس مثبت فرد را هوشیار، با انگیزه و آماده برای اجتناب از خطر نگه می‌دارد.
برای مثال وقتی افراد امتحان و یا آزمونی در پیش دارند، استرس به آن ها کمک می‌کند که بیشتر تلاش کنند و اما استرس وقتی دردسر ساز می‌شود که عوامل استرس زا بدون وقفه و کسب آرامش پشت هم اتفاق بیفتند.
سیستم عصبی خودمختار بدن ضربان قلب، تنفس، تغییرات بینایی و... را کنترل می‌کند. وقتی فرد به طور مداوم و طولانی در موقعیت های استرس زا قرار می‌گیرد و استرس طولانی مدت یا همان مزمن را تجربه می‌کند، این استرس مزمن باعث آسیب به بدن و روح فرد می‌شود و علائم جسمی، روحی و رفتاری ایجاد می‌کند.
استرس های انباشته شده، در زندگی روزمره نیز می‌تواند به روش های جبران ناپذیری به سلامت افراد آسیب بزند. از جمله این آسیب ها می‌توان به پیری زودرس، مشکلات قلبی و حتی ناتوانی طولانی مدت اشاره کرد.
مدیریت استرس کار راحتی نیست و نیاز به آموزش دارد، برای مدیریت استرس پیشنهاد می‌شود افراد به یک روانشناس و مشاور اعصاب و روان مراجعه کنند. چرا که تحقیقات نشان می‌دهد که ناراحتی اعصاب معمولا باعث می‌شود که فرد اشتباهات بیشتری را مرتکب شود و استرس مثبت به ندرت پیش می‌آید.
مطالعه ای در سال 2013 توسط دانشمندان علوم اعصاب و روان شکل گرفت که نشان می‌داد حتی سطوح خفیفی از استرس می‌تواند روی توانایی افراد در کنترل احساستشان تاثیر بگذارد و اختلال ایجاد کند.
در این مطالعه محققان تکنیک های کنترل استرس را به افراد آموزش دادند و شرکت کنندگان را تحت استرس خفیف گذاشتند، به طوری که دست های آن ها را در آب یخ قرار دادند و عکس های مار و عنکبوت به آن ها نشان دادند. افراد با آن که آموزش دیده بودند، بازهم نمی توانستند به راحتی خود را آرام کنند.
سرپرست همین تیم تحقیقاتی در بیانیه ای گفت که نتایج ما نشان می‌دهد که حتی استرس خفیف، استرسی که در زندگی روزمره با آن مواجه می‌شویم، امکان دارد توانایی استفاده از تکنیک های شناختی که برای کنترل استرس و اضطراب و ترس آموزش دیده ایم، مختل کند.
بعضی از افراد بیشتر زمینه مبتلا شدن به برخی بیماری ها را دارا هستند و استرس مزمن باعث می‌شود که چراغ سبزی برای این نوع بیماری ها باشد. استرس با بیماری هایی مثل سرطان، ریوی، تصادفات کشنده، کبد و خودکشی ارتباط دارد.
دانشمندان و محققان دانشگاه جانز هاپکینز دریافتند، کودکانی که در معرض استرس مزمن قرار می‌گیرند، اگر ژنتیک آن ها مستعد بیماری باشند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های روانی هستند.
رابطه جنسی در زندگی عاشقانه یک راه کاهش استرس است. اما خود استرس می‌تواند بیش از آن که افراد فکر می‌کنند، روی خلق و خوی آن ها تاثیر بگذارد و حتی زندگی عاشقانه آن ها را مختل کند.
یک مطالعه در سال 1984 نشان داد که استرس می‌تواند روی وزن بدن، سطح تستوسترون و حتی میل جنسی مردان تاثیر گذار باشد. این تحقیقات نشان داده که سطوح بالای استرس در زنان باردار نیز ممکن است که باعث ایجاد تغییراتی در فرزند آن ها در حین رشد شود.
برخی افراد هنگامی که در موقعیت های استرس زا قرار می‌گیرند، استرس خود را با تیک های عصبی بروز می‌دهند. یکی از این تیک های عصبی به اصطلاح دندان قروچه کردن می‌باشد.
یک مطالعه دیگر نشان داد که استرس روی بیماری پریودنتال (periodontal disease) تاثیر دارد و خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد. افرادی که در این تحقیقات انتخاب شده اند، افرادی بودند که در مواجهه با استرس ناشی از مسائل مالی به شدت احساساتی و مضطرب شده اند.
استرس به قلب نیز آسیب می‌زند، چرا که هورمون های استرس ضربان قلب را افزایش می‌دهد و رگ های خونی را منقبض می‌کند. این اتفاق قلب را مجبور می‌کند تا سخت تر کار کند و فشار خون فرد افزایش پیدا می‌کند.
بر اساس گزارش موسسه استرس آمریکا، میزان بروز حملات قلبی و سکته و مرگ ناگهانی بعد از حوادثی که باعث استرس شدید می‌شود، مانند زلزله، طوفان و سونامی، افزایش می یابد.
تاریخ نشان می‌دهد که در دوران باستان، شکارچیان در شرایط سخت مردم را مجبور می‌کردند تا غذا هست، هر چه قدر می‌توانند بخورند تا به هنگام نبود غذا ذخیره داشته باشند.
محققان دانشگاه میامی در تحقیقاتی متوجه شدند که افراد در موقعیت های استرس زا، احتمالا 40 در صد بیش از حد معمول غذا مصرف می کنند. انسان در موقعیت های استرس زا و هنگامی که اضطراب دارند و فکرشان مشغول آن است، اضطراب و استرس خود را با پرخوری یا کم خوری نشان می‌دهند.
استرس مزمن به طور قابل توجهی باعث پیری زودرس می‌شود. محققان دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو کشف کردند که استرس تلومرها (ساختار های انتهای کروموزوم ها) را کوتاه می کند.
به طوری که سلول های جدید نمی توانند به سرعت رشد کنند. این امر منجر به علائم اجتناب ناپذیر پیری می شود. از آن علائم می‌توان به چین و چروک، ضعیف شدن بینایی و... اشاره کرد.
ارتباط بین ذهن و بدن و روح و جسم عموما دست کم گرفته می‌شود. اما حدودا همه یک بار در زندگی هنگامی که فشار روانی و استرس داشتند، دچار سرماخوردگی خفیف، گرفتگی عضلات و حتی بی حوصله و کسلی شده اند.
این امر به این دلیل است که وقتی فرد استرس زیادی را محتمل می‌شود، سیستم ایمنی بدن او دچار مشکل می‌شود. به همین دلیل است که افراد در موقعیت هایی که باعث فشار عصبی و استرس می شود، آسیب پذیر تر در برابر سرماخوردگی و بیماری دیگر هستند.
انجمن روانشناسان آمریکا (APA) تمرینات مدیتیشن و آرامش بخش و راه های اجتماعی را برای کاهش استرس پیشنهاد می‌کنند.
خطرات احتمالی ناشی از استرس حتی استرس خفیف را نباید دست کم گرفت. استرس و ناراحتی اعصاب می‌توانند منجر به ناتوانی طولانی مدت شوند، به طوری که فرد نتواند هیچ کاری را انجام دهد و قادر به انجام هیچ کاری نخواهد بود.
محققان بعد از مطالعه پنج ساله خود روی 17000 بزرگسال شاغل سوئدی، از سنین 18 تا 64 سال که در سال 2011 توسط مجله اپیدمیولوژی و سلامت جامعه منتشر شد.
آن ها به این نتیجه رسیدند که از هر 4 نفر مورد مطالعه در منطقه استکهلم که استرس خفیف داشتند، یک نفر دچار ناتوانی برای شرایط فیزیکی مثل آنژین صدری، فشار خون بالا و سکته شد. آن ها پی بردند که نزدیک دو سوم آن افراد از یک بیماری روانی نیز رنج می برند.
اگر به طور کل بخواهیم به سوال ناراحتی اعصاب چه عوارضی دارد؟ پاسخ دهیم. باید بگوییم که ناراحتی اعصاب یا همان استرس باعث عوارض فوق العاده ترسناکی از جمله ناتوانی، فلجی مقطعی، تپش و بیماری های قلبی، از دست دادن تمرکز و حتی اختلال در روح و روان افراد می‌شود.
به طور کل استرس حتی به طور خفیف باعث آسیب می شود و مدیریت آن به شدت سخت است. برای آن که افراد استرس خود را کاهش دهند، پیشنهاد می شود که ورزش کنند، مدیتیشن انجام دهند، درست و مفید غذا بخورند و خواب کافی داشته باشند و خود را مجاب کنند که همه چیز را نمی توان کنترل کرد و اگر چیزی باب میل آن ها نبود تقصیر آن ها نیست.
