«تردید»
«تردید»
خواندن ۲ دقیقه·۲ ماه پیش

چگونه ترجمه خوب را بشناسیم؟

در میان دنبال کنندگان ادبیات جهان و کتابخوانان همیشه بر سر گزیدن این یا آن ترجمه مناقشه وجود داشته است. این مناقشات که در اصل خود نشانگر اهمیت ترجمه در انتقال معنا از زبان مبدا به زبان مقصد است، گاهی بدل به وسواس می‌شود و مصداقی برای مَثَل:«مته به خشخاش گذاشتن!». به کرات دیده‌ایم که میان دو کتابخوان بحث می‌شود که کدام ترجمه «بهتر» است؛ بدون این که معیار و ملاک دقیقی برای برگزیدن یکی از آن‌ها ارائه شود. در واقع معلوم نیست خوب یا بد بودن ترجمه به چیست! اگر پای ملاکی هم در میان باشد این ملاک‌ها بسیار مختصر و ساده‌انگارانه‌اند. به عنوان مثال عموم کتابخوانان اصرار دارند ترجمه‌ای را بخوانند که از زبان اصلی صورت گرفته تا احتمالا نسبت به متن اصلی امین‌تر باشد؛ حال آنکه معلوم نیست حد و مرز‌های این امانت‌داری کجاست؛ خود صلح‌جو در این کتاب می‌نویسد:« امانت‌ کامل وقتی است که ما نوشته خارجی را بدهیم به خواننده زبان دیگر تا بخواند. گفتن ندارد که[اینگونه] او چیزی از آن در نخواهد یافت!»

باز در همین کتاب از قول عبدالکریم سروش آمده:«هر ترجمه تفسیری است مختصر و هر تفسیر ترجمه‌ای است مفصل.» روشن است که مترجم فهم خود از متن اصلی را به زبان مقصد برمی‌گرداند و بر همین اساس همیشه میان متن اصلی و برگردان آن شکافی پر ناشدنی قرار دارد. از سوی دیگر از آنجا که بنا به قول دریدا و ساخت شکنان، متن اصلی و نیز «همه متن ها محصول انتقال‌اند، چه لزومی دارد ترجمه به اصل خود بنگرد؟» با این حساب دیوار همواره کوتاه امثال ذبیح الله منصوری قدری بیش‌تر به چشم می‌آید.

نویسنده در این کتاب که از جستار‌های کوتاه و بلند پراکنده و صد البته شیرین و خواندنی تشکیل شده می‌کوشد وسعت دید و معیار ارزیابی ترجمه به دست مخاطب بدهد. خود او مهم‌ترین ملاک برای ارزیابی ترجمه را «نظریه» می‌داند و معتقد است ترجمه‌ها باید در پرتو نظریه نقد و بررسی شوند و الا هر مترجمی می‌تواند ترجمه خودش را بهتر از سایرین بداند. نویسنده در پاره‌ای موارد حتی متن‌های مختصری را با توجه به نظریات به چند شیوه ترجمه کرده یا درباره ترجمه بازی‌های زبانی، ترجمه فرهنگی و... حرف‌های ارزشمندی زده است. یکی دیگر از محاسن این کتاب آن است که پس از خواندنش کتاب‌های دیگری را که از آن‌ها نام برده شده پیش روی خود خواهید داشت. زبان و بیان روان نویسنده در این کتاب بر شیرینی‌اش افزوده و بنابراین عموم جامعه از خواندنش فایده‌ها خواهند برد. خوانش این اثر بی شک برای عشاق مطالعه دقایقی ارزشمند و لحظاتی به یادماندنی و مفرح خواهد ساخت.


ترجمهکتابادبیاتمترجم
«تردید»یگانه راهِ «اطمینان‌بخشی» است که انسان در مسیر دستیابی به«حقیقت»می‌تواند طی‌کند...
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید