تحلیلی بر آخرین گزارش سالانه‌ی دیجیکالا؛ در سال ۱۴۰۱ بر دیجی‌کالا چه گذشت؟

چهارمین گزارش سال دیجی‌کالا، در قالب هشت فصل برای ارائه تصویری شفاف از دنیای دیجی‌کالا به جامعه ایران منتشر شد.

داده‌های موجود در این گزارش، به سوالاتی درباره عملکرد این فروشگاه، در ارائه خدمات به مشتریان و فروشندگان، رفتار کاربران و مشتریان، اقدامات مسئولیت اجتماعی، پرفروش‌ترین کالاها و برندها، نگرش و احساس مردم نسبت به دیجی‌کالا و تجارت الکترونیک در ایران پاسخ می‌دهد.

درباره سایتی حرف می‌زنیم که ۵۰‌درصد از بازار آنلاین را تصاحب کرده و هر جوابی که به ما درباره الگوی خرید و فروش مردم بدهد تا حدود زیادی قابل تعمیم است. مثلا وقتی می‌گوید خرید پوشاک در شهر تهران بیشتر از بقیه شهر‌ها رایج بوده، می‌توانیم حدس بزنیم که خرید لباس اینترنتی آنقدر که در تهران رایج است، هنوز در شهرهای دیگر جا نیفتاده.

به همین ترتیب گزاره‌های دیگری هم این گزارش به ما می‌دهد که ارتباط چیزی را نسبت به شهر، تاریخ، سن و فاکتورهای دیگر می‌سنجد. مثلا کدام روزهای ماه مردم بیشتر خرید می‌کنند؟ مردم کدام شهر گوشی خودشان را اینترنتی می‌خرند؟ حتی پایمان را از این‌هم فراتر بگذاریم و با یک تخمین حدس بزنیم که مردم در سال گذشته بیشترین چیزی که از این سایت خریده‌اند چه بوده؟ یا سوال‌مان را عوض کنیم و بگوییم بیشتر برای خرید کدام کالا از جیب مایه گذاشته‌اند؟ از این دست سوال‌ها زیاد است. سوال‌هایی که راز جواب‌هایش به تحلیل ما بستگی دارد.

این‌بار گزارش سالانه فصل‌بندی شده. یک نکته که باید همین اول به آن دقت کرد این است که هرچند دیجی‌کالا ۵۰‌درصد از خرده‌فروشی آنلاین را در مشت خود دارد اما کل سهم خرده‌فروشی آنلاین در کشور ما ۴‌درصد است و ما در حال تحلیل این دو درصد خرده‌فروش آنلاین از کل خرده‌فروش‌های کشور هستیم.

بررسی گزارش سال ۱۴۰۱ دیجی‌کالا نشان می‌دهد که سهم خرده‌فروشی‌های آنلاین به کل خرده‌فروشی‌ها در ایران همچنان ۴ درصد برآورد می‌شود. این در حالی است که این رقم در کشور همسایه -ترکیه- تا ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است. از ۴ درصد سهمی که خرده‌فروشی آنلاین از کل بازار خرده‌فروشی ایران در اختیار دارد، سهم خرده‌فروشی‌هایی که بر بستر شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، ۲ درصد و سهم فروشگاه‌های اینترنتی ۲ درصد است که سهم دیجی‌کالا یک درصد از این ۲ درصد برآورد می‌شود. در واقع نیمی از معاملات اینترنتی خرده فروشی در ایران، در بستر دیجی‌کالا انجام می‌شود.

اول ماه‌های کمرشکن خانواده‌ها

یکی از سوال‌های جذابی که می‌شود در این گزارش به آن جواب داد این است که مردم چه روزهایی در هفته بیشتر خرید می‌کنند؟ خرید در اوایل ماه بیشتر از بقیه ماه است. این اتفاق نیاز به پرسش چگونه و چرا هم ندارد. قشر حقوق‌بگیر که تعدادشان هم کم نیست نیازهای خود را اول ماه تهیه می‌کند.

در سال ۱۴۰۱ رکورد بیشترین خرید چه روزهایی زده شده؟ روزهای ۲ و ۳ خرداد، ۱۰ دی، ۱ و ۲ بهمن، ۱، ۵، ۶، ۷ و ۱۳ اسفند، ده روز پر‌فروش آنلاین بوده‌اند. دهم دی‌ماه تقریبا همزمان است با تولد حضرت فاطمه و روز مادر. ماه اسفند هم که به‌خاطر عید برای همه بازار ماه پربرکتی است. ولی اینکه دوم و سوم خرداد چرا این‌قدر فروش داشته برای من مبهم باقی ماند.

برای خانواده‌هایی که فرزند در حال تحصیل دارند، مهرماه فصل بی‌پولی و کمتر شدن سفارش‌هاست. فصلی که جیب‌ها را شهریه‌ها و خرید‌های مدرسه خالی کرده، برای همین هیچ ماهی اندازه مهرماه فروش این کمپانی کاهش نیافته.

حالا که بحث خرید است و معمولا همه تصور می‌کنند که زن‌ها بیشتر از مردها خرید می‌کنند؛ به این نکته جالب اشاره کنم که در سال گذشته، ۳۶درصد از کل کاربران دیجی‌کالا خانم و ۶۴‌درصد آقا بوده‌اند. همانطور که دور از پیش‌بینی هم نیست نتایج این پیمایش ملی نشان می‌دهد زنان به خرید اینترنتی کالاهای سوپرماکتی، پوشاک، کتاب و لوازم‌التحریر، اسباب‌بازی و وسایل کودک، محصولات سلامت و زیبایی، وسایل خانگی و آشپزخانه تمایل بیشتری نسبت به مردان دارند. اما مردان بیشتر از زنان مایلند موبایل و لوازم الکترونیک، ابزار و تجهیزات صنعتی و وسایل ورزشی و سفر را از طریق اینترنت خریداری کنند.

نسل زد، دست به جیب می‌شود

خریداران دیجی‌کالایی بیشتر از چه گروه سنی هستند؟ به‌نظر می‌رسد آنهایی که تازه ‌وارد دانشگاه و در نتیجه وارد یک جامعه بزرگ‌تر از قبل شده‌اند تا آنهایی که دارند لیسانس خود را از دانشگاه می‌گیرند، بزرگترین گروه مشتریان دیجی‌کالا هستند. بعد هم ۲۵ تا ۳۵‌ساله‌ها در جایگاه دوم قرار دارند.

از گران‌ترین سبد تا کبابی آقا‌حسین

سال ۱۴۰۱، یک نفر مجموعا در یک سبد ۳۰ کالا خرید که قیمت آن شد ۴۹۲ میلیون تومان. این گران‌ترین سبد کالایی دیجی‌کالا بود.
پر‌کالاترین سفارش سال ۱۴۰۱، سبد خرید صاحب یک کبابی است. حسین حسنی برای اینکه دل بچه‌ها را به‌دست بیاورد از قدیم به آنها هدیه می‌داد و از یک‌جا به‌بعد تصمیم گرفت که به‌جای اسباب بازی به آنها کتاب بدهد. این شد که مشتری قدیمی دیجی‌کالا، در یک سال ۹۰۰ کتاب به ارزش بیش از ۵/۸ میلیون سفارش داد. حسنی مدیر رستورانی در محمد‌شهر کرج، از بچه‌هایی که به همراه خانواده‌شان به آنجا مراجعه می‌کنند با کتاب در کنار کباب، پذیرایی می‌کند.

نتایج پیمایش ملی دیجی‌کالا نشان می‌دهد، پوشاک در ابتدای فهرست کالاهایی است که پاسخ‌گویان گفته‌اند مایل به خرید آن از فروشگاه‌های اینترنتی هستند. محصولات سلامت و زیبایی، کتاب و لوازم‌التحریر، وسایل خانگی و آشپزخانه، موبایل و لوازم الکترونیک، وسایل ورزشی و سفر، کالاهای سوپرمارکتی، اسباب‌بازی و وسایل کودک، ابزار و تجهیزات صنعتی و محصولات بومی‌ومحلی در رده‌های بعدی قرار دارند.

مردم در کدام استان‌ها کالاهای گران‌تری خریده‌اند؟

گروه کالایی:

استان‌هایی که گران‌ترین کالا را در آن دسته خریده‌اند

کالاهای دیجیتال:

همدان، کردستان و لرستان

مد و پوشاک:

تهران، البرز و قزوین

زیبایی‌وسلامت:

خراسان شمالی، بوشهر و خراسان جنوبی

لوازم‌خانگی:

یزد، کرمان و گلستان

لوازم‌خانگی برقی:

اردبیل، تهران و البرز

پربازدیدترین دسته کالایی در هر ماه

یکی دیگر از قسمت‌های جالبی که می‌توانیم درباره آن حرف بزنیم، ترکیبی از دو پاراگراف بالاست. بیشترین کالایی که مردم همه شهرها در هر ماه در دیجی‌کالا به‌دنبال آن می‌گشتند، چه بوده؟ اول گوشی. همه ماه‌های سال گوشی موبایل و بررسی امکانات و قیمت آن در بالاترین لیست کالاهای جست‌و‌جو شده قرار گرفته است. به‌جز اردیبهشت سال قبل، در بقیه ماه‌ها بعد از گوشی، مردم کلمه هدفون را در دیجی‌کالا جست‌و‌جو کرده‌اند. حالا چرا اردیبهشت نه؟ چون اردیبهشت ۱۴۰۱ تازه تبعات جنگ روسیه و اوکراین روی زندگی ما سایه انداخته بود و اول روغن نایاب و بعد قیمت آن از ۳۰ به ۱۰۰ هزار تومان رسید. اتفاقا همان ماه ماکارونی در دسته سوم قرار گرفته. پس اردیبهشت را باید ماه جست‌و‌جو و خرید روغن و همه محصولاتی بدانیم که از ذرت تهیه می‌شود و به نحوی به روسیه و اوکراین ربط دارد. در بقیه ماه‌ها بعد از گوشی و هدفون، میزان جست‌و‌جوی ساعت هوشمند از همه بالاتر قرار گرفته.

پر‌جست‌و‌جوها در هر ماه

از این سه کالا عبور کنیم و ببینیم دیگر چه‌خبر است؟ اسفند‌ماه که در آستانه تعطیلات نوروز هستیم جست‌و‌جوی کنسول بازی اوج می‌گیرد. یک دور آبان و یک دور هم دی‌ماه که هوا دارد سرد می‌شود، جست‌و‌جوی بخاری برقي به اوج می‌رسد. شهریور‌ماه که در آستانه شروع سال تحصیلی هستیم، مردم در دیجی‌کالا بیشتر از هرچیزي دنبال کوله‌پشتی می‌گردند و فروردین که فصل مهمانی و خوش‌گذرانی عید است، جست‌و‌جوی اسپیکر افزایش می‌یابد. حالا این‌ها را گفتیم ولی راستش را بخواهید منطقی پشت افزایش ناگهانی جست‌و‌جوی هدست مجازی در ماه تیر، کادو در خرداد، کاور گوشی در مرداد و مهرماه، تلویزیون در آذر‌ماه و ساعت در بهمن‌ماه پیدا نکردیم. شاید بشود رونمایی از هدست مجازی زاکربرگ و هدست واقعیت مجازی سونی در تیر‌ماه را عامل افزایش جست‌و‌جو در این ماه دانست.

حالا دسته‌بندی‌های دیجی‌کالا را بیایید فراموش کنیم و اینطور بپرسیم که اگر معیارمان ارزش مادی کالا باشد، در وسایل مورد نیاز، کدام برند بیشترین فروش را داشته:

تلویزیون:جی‌پلاس، لپ‌تاپ: ایسوس، یخچال: دوو، روغن: لادن، برنج: گلستان، پنیر: کاله، کافی‌میکس: نسکافه، کنسرو: طبیعت، ماکارونی: زر.

رکورد ۲۴۴ میلیاردی آقای فروشنده

دیجی‌کالا اگرچه خودش در انبار حدود ۹.۷ میلیون کالا دارد اما ۳۰۸ هزار فروشنده هم دارد که می‌شود از آنها خرید کرد. یک فروشنده یک‌بار در سال گذشته توانست در یک روز از طریق سایت دیجی‌کالا و مشتریانش ۲۴۴ میلیارد تومان به‌دست بیاورد. حالا این عدد که زیاد است اما این تعداد فروشنده به‌طور متوسط روزی ۳۶۰ میلیون تومان از مسیر دیجی‌کالا فروش دارند.

سه نکته مهم از گزارش تازه دیجی‌کالا

سه «کالای» پرفروش دیجی‌کالا بر‌اساس قیمت:

1-گوشی موبایل سامسونگ مدل Galaxy A32- دو سیم‌کارت- ظرفیت 128 گیگابایت- رم 6 گیگابایت
2-گوشی موبایل سامسونگ مدل Galaxy A53- دو سیم‌کارت – ظرفیت 256 گیگابایت- رم 8 گیگابایت
3- گوشی موبایل اپل مدل iPhone 13 Pro Max- دو سیم کارت- ظرفیت 256 گیگابایت- رم 6 گیگابایت- نات‌اکتیو

سه «کالای» پرفروش دیجی‌کالا بر‌اساس تعداد:

۱-هندزفری
۲- زعفران
۳- نوار بهداشتی
سه «برند» پرفروش‌ بر‌اساس قیمت:
۱-سامسونگ
۲-شیائومی
۳-اپل
حالا اگر دنبال پرفروش‌های ایرانی باشيد؛ جی‌پلاس، دوو و پارس‌خزر پرفروش‌های «ایرانی» بر‌اساس قیمت هستند.

دو برند طلا هم در رتبه هشتم و دوازدهم این دسته قرار دارد که ممکن است به‌خاطر فعال شدن خرید قسطی، به لیست پرفروش‌ها رسیده باشند.

در سوپرمارکت‌ها چه‌خبر است؟

حالا اگر دنبال این بگردیم که از کالاهای ایرانی کدام یک در سوپرمارکت بیشترین فروش
را دارد:

پرفروش‌ترین‌های «ایرانی» براساس قیمت در سوپرمارکت‌ها:

۱- روغن لادن
۲- پروتئین محیا (به این دلیل که در دیجی‌کالا از برند دیگری گوشت و مرغ توزیع نمی‌شود.)
۳- زعفران مصطفی
پرفروش‌ترین‌های «ایرانی» بر‌اساس تعداد در سوپرمارکت‌ها:
۱-کاله
۲- تافته
۳- مای

کالاهای‌متنوع‌تر، مراکز زیرساختی بیشتر

بازدید یکتای ماهانه دیجی‌کالا به گواه گزارش منتشر شده از ۳۹.۵ میلیون در سال ۱۴۰۰ به ۴۱.۵ میلیون رسیده و تعداد فروشنده‌ها در این پلتفرم با ۲۳.۶ درصد افزایش از ۲۴۹ هزار فروشنده به ۳۰۸ هزار فروشنده افزایش پیدا کرده است.

تعداد مراکز زیر ساختی دیجی‌کالا در طول یک سال اما در شیب تند افزایشی قرار داشته تا جایی که با تجربه رشد ۳۲۰ درصدی از ۱۲۶ مرکز به ۵۳۰ مرکز رسیده است. این در حالی است که ظرفیت پردازش کالا در روز برای این مجموعه با کاهش ۵.۸ درصدی از ۹۶۰ هزار کالا به ۹۰۴ هزار رسیده است.

بررسی آمارهای منتشر شده در این گزارش، حکایت از آن می‌کند که ۶۶.۲۵ درصد ارزش خالص کالاهای فروخته شده در سال ۱۴۰۱، به فروشندگان دیگر (غیر از دیجی‌کالا) اختصاص داشته و تنوع کالایی در این مارکت‌پلیس یا بازارگاه بزرگ با حدود ۳۰  درصد رشد به ۹.۷ میلیون نوع کالا رسیده است.

حکایت پرفروش‌ها؛ از گوشی موبایل تا نوار بهداشتی

بررسی آمارهای فروش در دیجی‌کالا می‌تواند تصویر نسبتا قابل اتکایی از بازار خرده‌فروشی آنلاین در ایران، رسم کند. اگرچه فقدان حضور برندهای خارجی در حوزه لوازم خانگی، برقی، پوشاک و … بررسی بی‌طرفانه را مخدوش می‌کند.

با همه این‌ها،‌ سامسونگ، کاله، جی‌پلاس و لادن محبوب‌ترین برندها برای مشتریان در سال گذشته بودند. بررسی گزارش عملکرد دیجی‌کالا نشان می‌دهد که گوشی موبایل سامسونگ گلکسی A32، A53 و آیفون ۱۳ در جایگاه نخست تا سوم پرفروش‌ترین کالا (بر اساس فروش ریالی) و هندزفری بلوتوثی inpod12، زعفران مصطفوی و نوار بهداشتی پنبه‌ریز در جایگاه نخست تا سوم پرفروش‌ترین کالا (بر اساس فروش تعداد) قرار گرفته‌اند.

واکاوی تجربه کاربران

فروشگاه‌های آنلاین، فروشگاه‌های محبوب برای نسل زد هستند. شاهد مثال این ادعا، سهم بالای این نسل در خرید از بزرگ‌ترین فروشگاه آنلاین کشور است: ۳۲.۴ درصد از مشتریان دیجی‌کالا در سال گذشته بین ۱۸ تا ۲۴ سال سن داشته‌اند.

گفتنی است در سال مورد بحث، ۴۲ میلیون نظر در دیجی‌کالا توسط کاربران به ثبت رسیده است. بارگزاری  ۱.۳ میلیون تصویر و ۳۶ هزار و ۲۰۰ ویدیو از کالاهای‌ خریداری شده، رکورد دیگری است که در سال ۱۴۰۱، توسط مشتریان این پلتفرم ثبت شده است.

همچنین در سال مورد بررسی، ۸۳ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی‌های دیجی‌کالا، در پاسخ به سوال «چقدر احتمال دارد خرید از دیجی‌کالا را به دیگران پیشنهاد کنید؟» نمره ۷ (از ۱۰) داده‌اند.

مهم‌ترین دلایل رضایت از دیجی‌کالا بر اساس اعلام تیم تجربه مشتریان این مجموعه، تنوع کالایی، قیمت کالاها و کیفیت کالاهاست. در مقابل اما مهم‌ترین دلیل نارضایی آن‌هایی که تجربه کاربری خوشایندی از دیجی‌کالا ندارند، کیفیت کالاها، مغایرت اطلاعات و مشکلات فنی و ظاهری کالاهاست.

مسئولیت اجتماعی؛ دیجی‌کالا مهر

دیجی‌کالا مهر از شهریورماه ۱۴۰۰، باهدف ایجاد مسیری ساده، شفاف و مطمئن برای نیکوکاری، شروع به کار کرد. مشتریان دیجی‌کالا می‌توانند با خرید مستقیمٍ کالاهای موردنیاز خیریه‌های معتبر مسیر نیکوکاری را برای آن‌ها آسان‌تر کنند.

از ابتدای آغاز به کار دیجی‌کالا مهر تا آخرین ماه از در سالی که گذشت، ۱۲ هزار و ۹۸۷ نیکوکار و ۸۲ موسسه خیریه در پلتفرم دیجی‌کالا مهر حضور داشتند که نتیجه این مهر جمعی، گرد آمدن ۴.۹ میلیارد تومان مبلغ نیکوکاری در قالب بیش از ۸۶ هزار کالای مورد نیاز موسسه‌ها به کمک کاربران این فروشگاه آنلاین بوده است که این کالاها‌ در نهایت توسط خود دیجی‌کالا بسته‌بندی شده و با استفاده از ظرفیت لجستیکی در اختیار این مارکت پلیس در مسیری شفاف به دست موسسه‌ها رسانده شده است.

این در حالی است که در سال ۱۴۰۱، فارغ از آنچه به یاری کاربران جمع‌آوری و اهدا شده است، بیش از ۶۸ هزار کالا به ارزش ۷.۲ میلیارد تومان هم توسط خود دیجی‌کالا به موسسه‌های خیریه اهدا شده است.

داستان شما در دیجی‌کالا

یکی از فصل‌های جدید این گزارش که به صورت آنلاین منتشر شده است، «من و دیجی‌کالا» نام دارد. این فصل برای شما نوشته شده است و داستان سبد خرید شما را روایت می‌کند. با وارد کردن شماره موبایل یا کد ملی‌تان شما به جهان نوستالژیکی هدایت می‌شوید؛ به خصوص اگر مدت زیادی است که از مشتریان این فروشگاه بزرگ به شمار می‌روید. در این بخش، تعداد روزهای همراهی با دیجی‌کالا، تعداد سفارش‌هایی که ثبت کرده‌اید، جزییات نخستین خریدی که انجام داده‌اید، گران‌ترین و ارزان‌ترین کالایی که سفارش دادید و پر تعداد‌ترین سبد خریدی که بسته‌اید، قابل رویت است. به نظر می‌رسد قصه آخرین فصل گزارش ۱۴۰۱ دیجی‌کالا، یک قصه خواندنی است.

همچنین بخوانید:

طرح توجیهی چیست؟/ راهنمای گام‌به‌گام نوشتن طرح توجیهی

چگونه فروش را به پایان برسانیم؟ + ۶ روش اتمامِ فروش

چه زمانی استراتژی کاهش قیمت اشتباه است؟

دیجیتال‌مارکتینگ چیست و چه اصولی دارد؟ (همراه با مثال‌های عملی)

نقش مفهوم «ارزش زمانی پول» در زندگی روزمره