نقد انیمیشن کوکو (Coco)

«خلاصه داستان»

نقدداستان انیمیشن کوکو(Coco) دربارۀ زندگی پسر بچه‌ای به نام میگل(میشل، مایکل،
میکائیل) است که عاشق موسیقی و نوازندگی است اما خانواده‌اش که کفاش هستند به شدت مخالفت می‌کنند و مانع کارش می‌شوند تا جایی که طی اتفاقاتی وارد دنیای مردگان می‌شود و جدّ خود را می‌یابد و در انتها می‌تواند نظر خانواده‌اش را تغییر دهد.

«تحلیل محتوای فیلم»

این انیمیشن شباهت بسیار زیادی به انیمیشن book of life دارد که در آن داستان مردی روایت می‌شود است که می‌خواهد گیتاریست شود اما سنت خانوادگی‌شان گاو بازی است و پدرش مخالفت می‌کند. داستان هر دو انیمیشن در مکزیک اتفاق می‌افتد و بر اساس سنت قوم باستانی آزتک‌هاست. مکزیکی‌ها هر ساله در 31 نوامبر به مدت 3 روز فستیوال روز مردگان برای مردگانشان برگزار می‌کنند. در این انیمیشن نیز، مکزیکی‌ها به رفتگان خود احترام می‌گذارند و برایشان شمع روشن می‌کنند و غذا می‌آورند. شک برانگیز است که چرا چنین مضمونی در سه اثر سینمایی تکرار می‌شود. به غیر از دو انیمیشن نامبرده در بخش اول فیلم پر بودجۀ Specter 2015 از سری فیلم‌های مأمور 007 نیز به این فستیوال اشاره می‌شود.

این انیمیشن در سال 2016 برندۀ اسکار شد و از آن جا که انگار هر سال ما یک لیست فیلم داریم که همه جا برنده می‌شوند و در کَن و گلدن گلاب و اسکار مقام می‌آورند باید شک کرد که سیاستی در کار است. به طور مثال فیلم ضعیف Argo 2012، به کارگردانی بن افلک نامزد 7 اسکار و برندۀ 3 تای آن‌ها شد و همچنین نامزد 5 جایزه گلدن گلاب گشت و در 2 تای آن‌ها برنده شد. فیلمی که دوست و دشمن و حتی مخاطبین عام به ضعیف بودنش پی می‌برند اما چون دربارۀ حمله به سفارت آمریکا و گروگان گرفتن آمریکایی‌ها بود این همه جایزه گرفت. لذا باید فهمید که چرا چنین انیمیشنی باید انتخاب شود. این فیلم بر خلاف آرگو از نظر فُرم خیلی خوب است و ارزش اسکار انیمیشن را دارد اما مهم‌تر موضوع فیلم است که روی موسیقی متمرکز است.

در سکانسی از فیلم، میگل در تلویزیون می‌بیند که زن مسیحی به نوازندۀ مکزیکی (دلاکروز) می‌گوید که پدر روحانی این اجازه را به ما نمی‌دهد که موسیقی کار‌ کنیم، جوابی که می شنود چنین است:«آهنگ این قدرت را دارد که قلب پدر روحانی را عوض کند، هیچوقت قدرت موسیقی را کم در نظر نگیر» در این جمله مضمون فیلم از زیرمتن بیرون می‌زند. تا جایی که در انتهای فیلم همین قدرت موسیقی است که مای مخاطب را به شوق می‌آورد و پای صندلی مادربزرگ میگل، اشک‌مان را جاری می‌کند.

پدر روحانی نماینده دین است. موسیقی چیزی است که با دین مقابله می‌کند و دل او را هم که آن قدر در دین سفت است نرم می‌کند. بعد جمله‌ای می‎‌گوید که آدم را به شک می‌اندازد نکند مستقیما از روی کتاب قدرت نرم جوزف نای کپی شده باشد. نوازنده جمله‌ای را می‌خواند با این مضمون که «تنها موسیقی است که توانایی تغییر فکرها و قلب‌ها را دارد!» جوزف نای در تعریف قدرت می‌گوید یعنی مجبور کردن دیگران به کاری که ما می‌خواهیم با اجبار و تهدید، ثروت یا بدون هیچ هزینه و جبری. اگر بدون جبر و هزینه باشد به این قدرت نرم می‌گوییم. حتما این کلیپ جوزف نای را ببینید.

از آن جا که نهاد خانواده در غرب به علت آزادی‌های بی قید و بند جنسی آسیب دیده است در چند سال اخیر شاهد انیمیشن‌هایی دربارۀ فرهنگ‌سازی ارزش خانواده و اهمیت فرزند آوری هستیم . انیمیشن هایی مثل Stroks 2016 و Baby boss 2017. طبق آمارهای CDC در سال 2017، 2 میلیون و 300 هزار بیماری جنسی در آمریکا گزارش شده است و خود آقای اوباما گفت که از هر 5 زن یک نفر قربانی تجاوز است. تا سال 2011 به بیش از 22 میلیون زن تجاوز شده است. تا سال 2010 همباشی و هم‌خانگی زن و مرد 16 برابر و طلاق 5 برابر بیشتر شده است. از هر 3 بچه یکی بدون پدر واقعی و از هر 4 فرزند یکی با مادرش تنها زندگی می‌کند.

رجوع کنید به مستند ایکسونامی:

این انیمیشن تصویری خرافی و خیالی از زندگی پس از مرگ نشان می‌دهد. زندگی جذاب و رنگارنگی که تفاوت خاصی با دنیا ندارد، گویا ادامۀ همین دنیاست تا جایی که کسی به نتیجۀ کارهایی که کرده نمی‌رسد و پاداش و عِقابی در کار نیست. دلاکروز که الگوی میشل است خودش را جای پدربزرگ واقعی‌اش جا زده، موزیک‌هایش را دزدیده و او را کشته است و همچنان در دنیای پس از مرگ محبوب است و در ناز و نعمت به سر می‌برد. اما هکتور پدر بزرگ واقعی گوشه‌ای در حال فراموش شدن است.

خُب تمام شد، این اولین نقد فیلمی بود که من در زندگی‌ام نوشتم و امشب آن را دوباره بازنویسی کردم، یادم است سر دقت کردن‌هایم سر درد گرفتم. با همۀ بدی‌اش در سایت Inaghd بازنشر داده شد و جزو پربازدیدترین پست‌هایشان بود، حالا که دوباره آن متن را نگاه می‌کنم، عقم می‌گیرد و می‌گویم من این را نوشتم؟ در هر صورت، ممنونم که مطالعه کردید.