بخش (Liberating Structures) مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و روش‌ها هستند که برای افزایش تعامل و مشارکت در جلسات و رویدادهای گروهی طراحی شده‌اند. این ساختارها به افراد و تیم‌ها کمک می‌کنند تا به طور موثرتر و خلاقانه‌تر با یکدیگر همکاری کنند و به نتایج بهتری دست یابند. در این مقاله، اصول کلیدی و مزایا و کاربردهای این ساختارها در تسهیلگری را بررسی می‌کنیم و به ارائه تمرینات عملی می‌پردازیم.
اصول کلیدی
کلی گرایی: این ساختارها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که همه افراد حاضر در جلسه بتوانند به طور برابر و فعال مشارکت کنند.
سادگی: Liberating Structures ساده و آسان برای یادگیری هستند و می‌توانند به سرعت در جلسات مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
انعطاف‌پذیری: این تکنیک‌ها قابلیت تطبیق با نیازها و اهداف مختلف تیم‌ها و سازمان‌ها را دارند.
تمرکز بر نتایج: Liberating Structures به تیم‌ها کمک می‌کنند تا به طور موثر به اهداف مشخصی دست یابند و نتایج ملموسی به دست آورند.
تسهیل تعاملات معنایی (معنابخش): این ساختارها به ایجاد گفتگوهای عمیق و معنادار کمک می‌کنند که به بهبود تصمیم‌گیری و نوآوری می‌انجامد.
مزایا و کاربردهای ساختارهای آزادی بخش در تسهیلگری
افزایش مشارکت: با استفاده از این ساختارها، همه اعضای تیم به طور فعال در جلسات شرکت می‌کنند و نظرات و ایده‌های خود را بیان می‌کنند.
بهبود تصمیم‌گیری: این تکنیک‌ها به تیم‌ها کمک می‌کنند تا با بهره‌گیری از دیدگاه‌های مختلف، تصمیمات بهتری بگیرند.
تسهیل نوآوری: Liberating Structures محیطی ایجاد می‌کنند که در آن اعضای تیم به راحتی می‌توانند ایده‌های جدید و خلاقانه ارائه دهند.
افزایش بهره‌وری: این روش‌ها به مدیریت بهتر زمان و منابع کمک می‌کنند و باعث می‌شوند جلسات به نتایج ملموسی دست یابند.
تقویت همکاری و تعامل: ساختارهای آزادی بخش به بهبود ارتباطات و همکاری بین اعضای تیم کمک می‌کنند و باعث ایجاد فرهنگ کاری مثبت می‌شوند.
چیست Liberating Structures
تمرین عملی
برای آشنایی بیشتر با Liberating Structures و استفاده عملی از آن‌ها، در ادامه چند تمرین ارائه می‌شود:
1-2-4-ALL:
هدف: جمع‌آوری نظرات و ایده‌ها از همه اعضای تیم. روش: ابتدا هر فرد به تنهایی ایده‌های خود را یادداشت می‌کند (۱ دقیقه)، سپس در گروه‌های دو نفره به بحث می‌پردازند (۲ دقیقه)، بعد از آن در گروه‌های چهار نفره نظرات خود را به اشتراک می‌گذارند (4 دقیقه)، و در نهایت کل گروه به بحث و نتیجه‌گیری می‌پردازند (همه).
Troika Consulting:
هدف: ارائه و دریافت بازخورد و مشاوره از هم‌تیمی‌ها. روش: در گروه‌های سه نفره، هر نفر به ترتیب نقش مشاور و مشاوره‌گیرنده را ایفا می‌کند و دو نفر دیگر به ارائه بازخورد و راه‌حل‌های پیشنهادی می‌پردازند.
Open Space Technology:
هدف: ایجاد فضای باز برای بحث و تبادل نظر در مورد موضوعات مهم و چالش‌های موجود. روش: شرکت‌کنندگان موضوعات مورد علاقه خود را پیشنهاد می‌دهند و گروه‌های خودجوش برای بحث در مورد هر موضوع تشکیل می‌شوند.
ساختارهای آزادی بخش ابزارهای قدرتمندی برای تسهیلگری هستند که به افزایش مشارکت، بهبود تصمیم‌گیری، تسهیل نوآوری، و افزایش بهره‌وری در تیم‌ها کمک می‌کنند. با استفاده از این ساختارها، اسکرام مسترها و مربیان چابک می‌توانند جلسات را به تجربه‌هایی سازنده و الهام‌بخش تبدیل کنند و فرهنگ همکاری و تعامل مثبت را در سازمان‌ها تقویت کنند.
