در مقالات قبلی ضمن معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجود در بورس را نیز برشمردیم و در نهایت معیارهای انتخاب یک صندوق سرمایه‌گذاری مناسب را بررسی کردیم.
حال باید بدانیم که فرآیند سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری چگونه است؟
در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به جای کلمه «خرید» واحد سرمایه‌گذاری از کلمه «صدور» واحد سرمایه‌گذاری و به جای کلمه «فروش» واحد سرمایه‌گذاری از کلمه «ابطال» واحد سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود.
فرآیند صدور (خرید) واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها
1- مراجعه سرمایه‌گذار به یکی از شعب صندوق سرمایه‌گذاری و دریافت فرم درخواست صدور واحد سرمایه‌گذاری.
لازم به ذکر است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری عمدتاً توسط شرکت‌های کارگزاری بورس اداره می‌شوند، بنابراین اغلب این صندوق‌ها در محل دفاتر این کارگزاری‌ها مستقر هستند.
2- تکمیل فرم مربوطه و واریز وجه به حساب صندوق سرمایه‌گذاری.
منظور از وجه، مبلغ مورد نیاز برای خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق بعلاوه کارمزد صدور واحدها می‌باشد. کارمزد صدور واحدهای سرمایه‌گذاری اندک است و به دو بخش کارمزد ثابت و کارمزد متغییر تقسیم می‌شود.
در مجموع مبلغ کارمزد صدور واحدهای سرمایه‌گذاری زیاد نیست و حتی برخی از صندوق‌ها تخفیف‌هایی را هم برای جذب سرمایه‌گذاران در نظر می‌گیرند.
3- ارائه فرم تکمیل شده به همراه فیش واریزی و مدارک هویتی (شامل شناسنامه و کارت ملی) به صندوق رسید.
4- صدور واحدهای سرمایه توسط صندوق و ارائه اعلامیه صدور و گواهی سرمایه‌گذاری به متقاضی.
گواهی سرمایه‌گذاری در واقع سندی است که میزان واحدهای سرمایه‌گذاری فرد در صندوق را نشان می‌دهد. پس حفظ و نگهداری از آن برای سرمایه‌گذار ضروری است، زیرا هنگام ابطال (فروش) واحدهای سرمایه‌گذاری، ارائه گواهی سرمایه‌گذاری الزامی است.
فرآیند ابطال (فروش) واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها
1- مراجعه سرمایه‌گذار به یکی از شعب صندوق سرمایه‌گذاری و دریافت فرم درخواست ابطال واحد سرمایه‌گذاری.
2- تکمیل فرم مربوط، ارائه اصل گواهی سرمایه‌گذاری به همراه مدارک هویتی به صندوق و دریافت رسید از صندوق.
3- ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری توسط صندوق و واریز وجوه مربوطه، پس از کسر کارمزد ابطال به حساب سرمایه‌گذار، پس از حداکثر 7 روز کاری.
کارمزد ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری نیز مانند کارمزد صدور واحدهای سرمایه‌گذاری اندک است و به دو بخش کارمزد ثابت و کارمزد متغییر تقسیم می‌شود.
4- صدور اعلامیه ابطال توسط صندوق و تحویل آن به سرمایه‌گذار.
نکاتی پیرامون صندوق‌های سرمایه‌گذاری
اگرچه سرمایه‌گذاری در واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس از ریسک کمتری برخوردار است، اما این موضوع به معنی حذف کامل ریسک نیست. سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که تنها صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت هستند که ریسک بسیار اندکی دارند و بازدهی مشخصی را تضمین می‌کنند. اما سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌های متفاوتی را دارا هستند.
بنابراین لازم است که سرمایه‌گذاران در انتخاب صندوق مورد نظر خود دقت کافی را انجام دهند.
بیشترین ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و سپس صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام است.
سود ناشی از واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری و همچنین صدور و ابطال واحدهای این صندوق‌ها مانند اوراق مشارکت و اوراق اجاره معاف از مالیات است و سرمایه‌گذار برای صدور یا ابطال این واحدها فقط باید کارمزد پرداخت کند.
دارندگان واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها هم از حقوقی برخوردار هستند. از جمله مهمترین این حقوق عبارتنداز:
حق انتخاب هیئت مدیره و مدیر صندوق
مشارکت در تدوین اهداف و سیاستهای کاری صندوق
دسترسی به صورت‌های مالی صندوق
اظهار نظر در خصوص قراردادهای صندوق با دیگران
از آنجایی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری نقش مهم و پررنگی در جلب افراد تازه وارد به بورس دارند، در ایران و تمام دنیا به صورت گسترده فعالیت می‌کنند.
