هنگامی که گلبول‌های قرمز خون تجزیه می‌شوند یک ماده زرد رنگ به نام بیلی‌روبین تولید می‌کنند. کبد بیلی‌روبین خون را می‌گیرد و از آن برای تولید مایعی به نام صفرا استفاده می‌کند. صفرا از طریق مجاری صفراوی به دستگاه گوارش می‌رود و سپس به عنوان ماده زائد از بدن خارج میشود. اگر این فرآیند مختل شود، تجمع بیلی‌روبین در بدن باعث زرد شدن پوست و چشم‌ها میشود که به این عارضه یرقان هم می‌گویند. برای اینکه بدانید زردی چشم به خاطر چیست و چگونه درمان میشود، این مقاله را تا انتها بخوانید.
قبل از پاسخ دادن به این سوال که آیا زردی چشم خطرناک است یا خیر، باید علت بروز این مشکل را بررسی کنیم. به طور کلی اگر کبد، کیسه صفرا یا لوزالمعده به درستی کار نکنند، رنگ چشم زرد میشود.
بیشتر بخوانیم: طول عمر بیماران هپاتیت ب چقدر است؟
کبد در بدن وظایف مهمی را بر عهده دارد. به همین دلیل، بیماری‌هایی که عملکرد آن را مختل می‌کنند می‌توانند باعث زرد شدن چشم‌ها شوند. اسکار کبد (سیروز کبدی) یکی از علل شایع اختلال عملکرد کبد است. این بیماری معمولا از موارد زیر ناشی میشود:
هپاتیت D ،A و E هم می‌توانند باعث زردی خفیف چشم در بزرگسالان و کودکان شوند، اما نسبت به هپاتیت B و C شیوع کمتری دارند. بعضی از بیماری‌های ژنتیکی هم در ابتلا به سیروز نقش دارند، از جمله:
در صورت ابتلا به یکی از بیماری‌های فوق احتمالا یک یا چند مورد از علائم زیر را همراه با زردی چشم تجربه می‌کنید:
بیشتر بخوانید: آیا زردی در بزرگسالان خطرناک است؟ بهترین راه های مقابله با آن
صفرای تولیدشده در کبد در کیسه صفرا ذخیره میشود و توسط آن به داخل روده ترشح میشود تا به دستگاه گوارش در هضم چربی‌ها کمک کند. کیسه صفرا از طریق مجرای صفراوی به کبد متصل میشود. اگر مجاری صفراوی به دلایل زیر مسدود شده باشد، ممکن است یرقان رخ دهد و رنگ چشم‌ها تغییر کند:
علاوه بر زردی چشم، انسداد کیسه صفرا می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:
بیشتر بخوانید: علائم طحال بزرگ شده
لوزالمعده اندام مهمی است که هورمون و آنزیم تولید می‌کند. مجرای لوزالمعده به مجرای صفراوی کیسه صفرا می‌پیوندد تا هر 2 به داخل روده کوچک تخلیه شوند. اگر مجرای لوزالمعده ملتهب، عفونی یا مسدود شود، ممکن است صفرا به درستی تخلیه نشود که این می‌تواند باعث یرقان شود. سرطان لوزالمعده هم در بروز این بیماری نقش دارد.
تجزیه نشدن گلبول‌های قرمز یا دفع نشدن بیلی‌روبین از بدن ممکن است دلیل زردی چشم بزرگسالان و کودکان باشد. بیماری‌های زیر می‌توانند فرآیند تولید یا تجزیه گلبول‌های قرمز را مختل کنند:
علت زردی چشم در کودکان شیرخوار به تجمع جزئی بیلی‌روبین در بدن مربوط میشود. افزایش بیلی‌روبین می‌تواند باعث تشنج، کاهش شنوایی و آسیب مغزی شود. به همین دلیل در صورت بروز علائم زردی، پزشک باید سطح بیلی‌روبین نوزاد را به دقت اندازه‌گیری کند.
بدن کودک از طریق مدفوع از شر بیلی‌روبین اضافی خلاص میشود. شیر مادر اثر ملین دارد و باعث افزایش اجابت مزاج کودک میشود. بنابراین، باید به فرزندتان حداقل هشت بار در روز شیر بدهید. استفاده از لامپ‌های مخصوص هم به دفع بیلی‌روبین از بدن کودک کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: علائم ترشح زیاد صفرا چیست؟
برای پاسخ به این سوال که آیا زردی چشم خطرناک است یا خیر باید علت زمینه‌ای بروز آن را در نظر بگیریم. برای مثال، اگر آسیب شدید کبد باعث زردی چشم شده باشد، ممکن است برای نجات جان بیمار به پیوند کبد نیاز باشد. به‌علاوه، بیلی‌روبین یک ماده سمی است که تجمع آن در بدن می‌تواند در شیرخواران به آسیب مغزی منجر شود.
اگر علاوه بر زردی چشم علائم زیر را هم مشاهده کردید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. چون این علائم ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشند:
بیشتر بخوانید: یرقان چیست؟ آیا درمان این بیماری در خانه امکان پذیر است؟
اکنون که متوجه شدید زردي چشم نشانه چيست و آیا زردی چشم خطرناک است یا خیر، باید با راه‌های درمان آن آشنا شوید. بهترین راه درمان زردی چشم با توجه به علت زمینه‌ای بروز آن مشخص میشود.
این نوع زردی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن تعداد زیادی گلبول قرمز تجزیه می‌کند و کبد نمی‌تواند فعالیت خود را با حجم بیلی‌روبین تولیدشده هماهنگ کند. بنابراین، بیلی‌روبین در بدن انباشته میشود. این اتفاق قبل از اینکه به کبد آسیب وارد شود رخ می‌دهد و ناشی از مشکلاتی مانند مالاریا و کم‌خونی داسی شکل است.
در این شرایط پزشک احتمالا برای درمان بیماری یا کاهش علائم آن دارو تجویز می‌کند. همچنین ممکن است تزریق خون یا دریافت مایعات داخل وریدی را توصیه کند.
این نوع یرقان به علت آسیب‌دیدگی کبد اتفاق می‌افتد و معمولا در اثر عفونت‌هایی مانند هپاتیت ویروسی و اسکار کبد ایجاد میشود. داروهای ضد ویروس می‌توانند به درمان عفونت‌های ویروسی کمک کنند و منبع زردی را از بین ببرند.
اسکار کبد به دلیل نوشیدن الکل یا قرار گرفتن در معرض سموم و مواد شیمیایی ایجاد میشود. این مشکل را می‌توان با از بین بردن منبع بیماری درمان کرد. برای مثال، لازم است نوشیدن الکل را به طور کامل کنار بگذارید یا از محیط حاوی مواد سمی دور شوید. البته اگر آسیب‌دیدگی کبد شدید باشد، به نارسایی کبد مبتلا می‌شوید و به پیوند کبد نیاز دارید.
این نوع زردی به دلیل مسدود شدن مجرای صفراوی رخ می‌دهد، به این معنی که بیلی‌روبین و سایر مواد زائد نمی‌توانند از کبد خارج شوند. در این شرایط معمولا جراحی رایج‌ترین روش درمان زردی چشم است. در این روش، جراح کیسه صفرا، مقداری از مجرای صفراوی و بخشی از لوزالمعده را از بدن خارج می‌کند.
در صورتی که مجاری صفراوی مسدود شده باشد، کیسه صفرا ملتهب باشد یا کیسه صفرا پر از سنگ باشد، پزشک احتمالا جراحی و برداشتن کیسه صفرا را به شما پیشنهاد می‌دهد.
در این مقاله به این سوال که زردی چشم از چیه و آیا زردی چشم خطرناک است یا خیر پاسخ دادیم و به بررسی راه‌های درمان این مشکل پرداختیم. اگر با مشکل زرد شدن چشم‌ها مواجه شدید، فورا با دکتر گوارش مشورت کنید. برای مشاوره آنلاین متخصص گوارش یا فوق تخصص گوارش و کبد می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید.
زردی چشم به چه علت است؟
این مشکل معمولا به دلیل اختلال عملکرد کبد، کیسه صفرا یا لوزالمعده ایجاد میشود.
آیا غذاها می‌توانند باعث زردی چشم شوند؟
زیاده‌روی در مصرف غذاهای حاوی بتا-کاروتن (ویتامین A) مثل هویج و کدو حلوایی باعث زردی پوست میشود، اما معمولا روی چشم‌ها تاثیر ندارد. زردی چشم فقط می‌تواند به دلیل تجمع بیلی‌روبین در بدن ایجاد شود.
آیا زردی چشم خطرناک است؟
معمولا زردی چشم از بیماری‌هایی ناشی میشود که به درمان پزشکی نیاز دارند. به همین دلیل، تاخیر در شروع درمان، به خصوص در شیرخواران، می‌تواند به عوارض خطرناک منجر شود.
منابع:
