مقابله با حواس‌پرت‌کن‌ها!

مطلب پیش‌رو، خلاصه‌ای از ‌ کتاب Indistractable از Nir Eyal (نویسنده‌ی کتاب Hooked) می‌باشد. این کتاب، دستورالعمل‌ و راهکارهایی برای افزایش تمرکز و پیشگیری از حواس‌پرتی ارائه می‌دهد، که در اینجا بصورت چکیده عنوان شده است.

درست زندگی کردن نه تنها به انجام کارهای صحیح، بلکه به جلوگیری از انجام کارهای نادرست نیز احتیاج دارد.

نشستن جلوی تلویزیون، خوردن تنقلات و در این میان چک کردن گاه و بیگاه شبکه‌های اجتماعی (که البته طبق گفته‌های کتاب تنها متهم حواس‌پرتی ما تکنولوژی یا اینترنت نیست!)، اگر مسمتر و از روی عادت به رفتاری اعتیاد گونه مبدل شود، به خودی خود رفتاری ناسالم و در درازمدت روی شخصیت اجتماعی ما تاثیرات منفی خواهد گذاشت.

اما اینکه در نتیجه‌ی فرار از مسئولیت یا ناملایماتی به این تفریحات به مثابه‌ی یک عامل حواس‌پرت‌کن پناه ببریم، نه تنها تاثیر مخرب بر رفتارمان خواهد داشت، بلکه باعث از دست رفتن زمان و موقعیت‌های فعلی‌مان نیز خواهد شد.

فرار کردن از این عادات مخرب آسان نیست، اما خبر خوب این که ما توانایی منحصر به فردی برای مقابله با چنین تهدیدهایی داریم. ما می‌توانیم همین حالا قدم‌های لازم را برای بازسازی و بازیابی مغز خود برداریم.

۱. در ابتدا، شما روشهای عملی برای شناسایی و مدیریت ناراحتی روانی که ما را از مسیر خارج می‌کند یاد خواهید گرفت.

با این حال، من (نویسنده) از توصیه تکنیک‌های پوسیده مانند ذهن آگاهی و مراقبه خودداری می‌کنم. در حالی که این روش‌ها می‌تواند برای برخی از افراد مؤثر باشد، اما قبلاً درباره‌ی احساس بدی که نسبت به آن داشتند اظهار نظرات بسیاری نموده‌اند. در عوض ما در اینجا نگاهی تازه به آنچه در رفتار ما ایجاد انگیزه می‌کند می‌اندازیم و می‌آموزیم که چرا مدیریت زمان مدیریت درد است. ما همچنین می‌خواهیم نحوه انجام هر کاری را لذت‌بخش کنیم - نه به مثابه‌ی "اضافه کردن یک قاشق شکر"، بلکه با پرورش توانایی تمرکز شدید روی کارهایی که انجام می‌دهیم.

۲. قدم دوم فهمیدن پاسخ این پرسش است که یک عامل حواس‌پرت کننده، حواس ما را از چه موضوعی پرت کرده است.

به اهمیت زمان برای کارهایی که واقعاً می‌خواهید انجام دهید ، می‌پردازد. شما می‌آموزید که چرا نمی‌توانید چیزی را "حواس پرتی" بنامید، مگر اینکه بدانید چه چیزی تمرکز شما را از بین می‌برد. یاد خواهید گرفت که زمان خود را بطور عمدی برنامه‌ریزی کنید، و برای چرخ‌زدن‌های بی‌هدف در صفحات مجازی نیز زمان مخصوص به خد را در نظر بگیرید. از این گذشته، زمانی که شما برای هدر رفتن برنامه‌ریزی می‌کنید، دیگر وقت تلف شده بحساب نخواهد آمد.

۳. با تعبیه یک سیستم ممانعت کننده از محرکهای ناخواسته‌ی خارجی که باعث تضعیف عملکرد و کیفیت زندگیمان می‌شود، خود را محک میزنیم.

این محرک‌ها فقط محدود به دستگاه‌های دیجیتالی و اینترنت ما نمی‌شود، خوردن تنقلات و یا صحبت کردن با افراد نیز می‌تواند مانع به اتمام رسیدن پروژه‌ای که می‌بایست انجامش دهیم بشود.

۴. آخرین کلید دستیابی به توانایی مقابله با حواس‌پرت‌کن‌ها، پیمان و تعهد است!

پس از جلوگیری از ورود محرکهای خارجی برای بهم زدن تمرکز و دور نگه داشتنمان از فعالیتی که باید انجام دهیم، پیمان‌ یا تعهد روشی اثبات شده برای این است که ما مجدد به خودمان بیاییم و این اطمینان را می‌دهد که آنچه ما می‌گوییم، حتماً به سرانجام خواهیم رساند.

در کنار همه‌ی اینها ممکن است در مواقعی عوامل محرک را انکار کنیم و متوجه نباشیم که چه تاثیر بدی می‌توانند بر روی فعالیت‌های مهم ما داشته باشند.

راهکارها:

بهبود و به کار اندازی انگیزه‌ی درونی:

• چه چیزی به ما انگیزه می‌دهد؟
• مدیریت زمان، عذاب‌آور است!

مدیریت:

• به رسمیت نشناختن عوامل حواس‌پرت‌کننده‌تان
• تصویرسازی مجدد انگیز‌ه‌های درونی
• تصویرسازی مجدد وظیفه‌ای که باید به سرانجام برسانیم
• افزایش اعتماد به نفس و باور به توانایی‌هایمان

زمانی برای انجام وظیفه‌ای که به شما واگذار شده است تعریف کنید:

• برای هرکاری زمان خودش را تعریف کنید، حتی وقت‌گذرانی برای دوستان یا خانواده.
• تمرکزتان را روی انرژی و فعالیتی که باید انجام دهید بگذارید، نه روی نتایج.
• در روابط خانوادگی و دوستانه سهیم باشیم (تحقیقات نشان داده‌اند، کمبود معاشرت دوستانه یا خانوادگی، بطور مثال اگرعدم کمک‌رسانی به همسر در انجام وظایف خانه درروزهای تعطیل باشد، روی فعالیت‌های کاری شما آثار سوء خواهد داشت!)
• -مسائل کاری را فقط در ساعات کاری تعریف شده انجام دهید، نه کمتر نه بیشتر (تحقیقات نشان داده، کارکنانی که بیش از ۵۵ساعت در هفته مشغول کار هستند، بهره‌وری کمتری خواهند داشت.)

محرک‌های خارجی (حواس‌پرت‌کن‌ها) را هک کنید (نادیده بگیرید):

• بعضی از محرک‌ها مفید نیستند!
• بازگشت مجدد به کاری که باید انجام دهیم (پس از حواس‌پرت شدن)
• از چک کردن ایمیل‌هایتان در ساعات کاری دست بردارید!
• چت‌های گروهی را در ساعات کاری نادیده بگیرید!
• ملاقات‌های حضوری را با یک لپ‌تاپ، موضوعاتی که قرار است مورد بحث قرار بگیرند از قبل مشخص کرده، بطور رسمی‌تر و با حضور کامل و بیشتری به هم برسانید.
• تلفن همراه خود را از برنامه‌های محرک خالی کنید و اعلان‌هایش را خاموش کنید.
• دسکتاپ خود را خلوت و اعلان‌های غیرضروری را خاموش کنید.
• خواندن مقالات آنلاین در مرورگر منجر به سرچ‌های پیاپی و حواس‌پرتی می‌شود. (نویسنده با نصب افزونه‌ی Pocket در گوگل کروم، محتویات مقاله را برای مطالعه در خود برنامه ذخیره می‌کند تا در مرورگر آن را مطالعه نکنید!)
• اسیر خوراکِ (feed) قلابِ (hooked) شبکه‌های اجتماعی نشوید! (اشاره به نام کتاب قبلیِ همین نویسنده به نام hooked، شبکه‌های اجتماعی تعمداً شما را با انتشاراتشان، شما را به دنبال خودشان می‌کشانند و زمانتان را از دست می‌دهید.)

برای اجتناب از محرک‌های حواس‌پرت‌کننده، با خودتان عهد ببندید:

• عهدِ پیش از موعد ببندید (مثلا بعضی افراد مودم لپ‌تاپ خودشان را کلاً خارج می‌کنند!)
• اجتناب از حواس‌پرت‌کن‌ها، بوسیله‌ی زیاد کردن زحمتِ دسترسی به آن‌ها! (مثلاً نگهداری تنقلات در مکانی که سهل الوصول نباشد یا استفاده از ابزاری که دسترسی به سبکه‌های اجتماعی را محدود نماید.)
• اجتناب از حواس‌پرت‌کن‌ها با محدودیت مالی مثلاً نخریدن بسته‌ی اینترنتی، با هربار استفاده از اینترنت هزینه‌ی زیادی از شما کسر می‌شود (که البته نویسنده اینجا آتش زدن ۱۰۰ دلاری را پیشنهاد داده بود که خب با شرایط اقتصادی ما اصلاً منطقی به نظر نمیاد!)
• عهد و پیمانی که دارید را با هویتتان پیوند دهید (مثلاً شخصی که گیاهخوار است، از خوردن گوشت عاجز نیست و شاید دلش برای خوردن گوشت نیز لک زده باشد؛ اما شخصاً خودش “نمی‌خواهد” گوشت بخورد!)

چگونه محیط کاریمان را از عوامل حواس‌پرت‌کن، تهی سازیم:

• پرت‌شدن حواس، نشانه‌ای از اختلال در عملکرد شرکت است (مثلاً در شرکتی مدرن با تجهیزات کامل، اما کمبود کنترل و نظارت بر کارکنان).
• رفع عواملی که باعث پرت‌شدن حواس افراد در شرکت می‌شود (بطور مثال اهمیت دادن به پیشنهادات و نظرات کلیه کارکنان و برآورده کردن خواسته‌هایشان).

چگونه فرزندانی حواس‌جمع، با تمرکز بالا تربیت کنیم (اهمیت تغذیه روانی):

• اینترنت و آیپد (یا تبلت) به خودیِ خود مضر نیست، فرزندتان را با اهمیت مدیریت و زمانبندی آشنا کنید.
• محرک‌ها و انگیزه‌های درونی فرزندتان را کشف کنید (طبق تحقیقات، کودکان به ۳ عامل بعنوان تغذیه‌ی روانی نیاز دارند: حس استقلال یا آزادی عمل، شایستگی یا اعتماد به نفس و احساس تعلق خاطر)
• در انجام وظایفشان که نیاز به تمرکز و مقابله با حواس‌پرت‌کن‌ها را دارد، یاریشان کنید.
• در مواجهه و جلوگیری از محرک‌های خارجی که حواسشان را پرت می‌کند، یاریشان کنید.
• - بهشان آموزش دهید با خودشان در قبال انجام مسئولیت‌ها و وظایف، متعهد شوند.

چگونه معاشرت‌هایی داشته باشیم که حواسمان را پرت نکنند:

• آنتی‌بادی‌های اجتماعی بین دوستانتان پراکنده کنید (آنتی‌بادی در بدن انسان اطراف ویروس یا باکتری را پوشیده و عامل بیگانه – باکتری یا ویروس – را برای بیگانه‌خواری سلول‌های ایمنی بدن قابل دسترس می‌نمایند.) در اینجا منظور از پخش کردن آنتی‌بادی، محل‌نگذاشتن یا به نوعی رفتار کردن با فردی که در بین دوستان عملی جهت حواس‌پرت‌شدن بقیه (مثل سیگار کشیدن) انجام دهد، می‌باشد.
• نگذاریم فعالیتهای روتین شبانه‌روزیمان، باعث نادیده انگاشتنمان با یکدیگر شود.

منبع

همچنین می‌توانید چکیده‌ی کتابی دیگر از همین نویسنده به نام Hooked را نیز در این پست بخوانید.