برف می بارید. آرام تر از قدم های دختری که نزدیک می شد .
هوا از درجه ها ی سرما عبور کرده و در آستانه ی یخبندان بود و بادی که می وزید همزاد شلاق های ارباب به کودک رعیت بود .
صدای مردی که یاسین می خواند به قبرستان رنگ آرامش داده بود و به چشم بعضی ها چند قطره اشک ، تا مبادا مردم فکر کنند این پیرزنی که در خاک خفته است از گوشت و خون آن ها نبوده و نیست . گرچه مضحک بود اما حرف مردم انگار تا لب گور هم دست از سر آدم برنمی داشت .
شال بلندش تا روی بوت های مارکش پایین آمده بود . نزدیک تر آمد و پشت گل های انبوهی که بر سر مزار آورده بودند ایستاد . اشک مثل فراری ها از زندان چشمش گریخت . دلش سوخت و انگار کسی روی سینه اش کوه گذاشته بود .
به یاد روزی افتاد که برای اولین بار به دیدن مادربزرگ می رفت ، شال بلند مشکی رنگِ امروزش آن روزها رنگ اناری داشت و بوت هایش به طبع نوجوانی بلند تر و خوش رنگ تر بود . یک دسته گل نرگس برایش گرفته بود با چند شاخه رز صورتی و یک شاخه مریم . ولی وقتی آن را به مادربزرگ داده بود او چند روزی مهمان تخت بیمارستان شده بود و او تازه می فهمید که گفته های پدرش راجع به حساسیت شدید مادر بزرگ به رایحه ی گل ها حقیقت محض بوده است . وچه قدر دردناک بود که حالا می دید بر سر مزارش دسته گل های آن چنانی آورده بودند تا مادر بزرگ حتی در خانه ی ابدی هم از عذاب گل ها در امان نباشد .
می خواست راه کج کند و برگردد . دیدن افرادی که بر سر مزار ایستاده بودند و از روی تظاهر اشک می ریختند ، کوله بارِ غمش را سنگین تر می کرد . اما همین که سر برگرداند با صدای یکی از عمه هایش ، پای رفتنش در برف گیر کرد و توان بی خبر رفتنش پر کشید .
+ تو هم مثل پدرتی ، بی خبر میای و میری ! مگه ما آدم نیستیم عمه جان ؟!
_ گل به سر آدمید عمه جان، این چه حرفیه !
عمه چادرش را به خاک مزار می کشید و زجه می زد اما چه فایده ! مگر کسی که مرد با زجه و آه و ناله بازمی گردد ؟! مگر جانِ شیرینی که رفت با شوری چشم کسی تولدی دوباره می گیرد ؟! اصلاً مگر آن که رفت ..دوباره بر می گردد ؟!
چادر خاکی عمه افتاده بود و از فرط ناله ها و زجه هایش روسریش باز شده و گردنبند مادر بزرگ روی سینه اش خودنمایی می کرد . انگار هنوز کفن مادر بزرگ بیچاره خشک نشده ، تقصیم میراث کرده بودند .
بعضی ها از دور نزدیک چشم و ابرو می آمدند . انگار مثل همیشه شکایتشان از سر و وضع و تیپ و قیافه اش بود . که چرا پالتوی کوتاه می پوشد ؟! چرا حرمت چادر خانواده اش را نگه نمی دارد و موهایش را از کلاه بیرون می گذارد ؟ چرا....و چرا ...و چرا ؟ اصلاً چرا کلاه می پوشد ؟!
+ این چه سر و تیپی دختر ، استغفرالله ! ناسلامتی عزای مادر بزرگته ، حرمت خدا رو نگه نمیداری حرمت بنده ی خدا رو نگه دار .
_ حرمت خدا اینِ که من حرمت بنده ی خدا رو نشکنم عمو جان .
+ پس یه چادر سرت کن تا بیشتر از این حرمت نشکنی .
_ چادر مقدسِ عمو جان . به قول مادر بزرگ میراث حضرت زهراست . پس اگه کسی از ته دل این میراث ارزشمند و نپذیره به درستی هم نمیتونه تقدس و جمال و حرمتش و نگه داره . منم ترجیح میدم خودم باشم و تلاش کنم که کمی شبیه کردار حضرت زهرا باشم نه با یه چیزی که نمیتونم بپذیرم حرمتش و زیر سوال ببرم .
و باز چشم به عمه دوخت که هنوز چادرش روی خاک افتاده بود و موهایش از روسری فرار کرده بود و صدایش گوش نامحرم ها را پر کرده بود .
+ مثل پدرت بلبل زبونی .
_ مثل پدرم حقیقت و میگم عمو جان .
+ اینقدر به من نگو عمو جان . فکر کردی با چرب زبونی کردن فراموش می کنم تو با اون پدرت چه کلاهی سر ما گذاشتید !
_ کجای این که ما تمام امتیاز کارخونه رو به خواست مادر بزرگ به خیریه بخشیدیم کار بدیه ؟!
+ هه..خیریه ! فکر می کنی ما باور می کنیم ؟! کل امتیاز کارخونه رو اون بابای نامردت بالا کشیده.
_ توی قرانی که شما همیشه بعد نماز می خونید نوشته : از بسیاری از گمان ها بپرهیزید چرا که بعضی از گمان ها گناه است . " یا ایهاالذین آمنو اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم...( سوره ی حجرات .آیه 12 )"
+ دهنت و ببند دختر ، تو چه میدونی قرآن چیه ؟
_ برای همین برای شما خوندم . من که نمیدونم لااقل شما بفهمید و بهش عمل کنید عمو جان .
+ به من نگو عمو .
صدای عمو بالا رفته بود و توجه همه را جلب کرده بود . دلش می سوخت برای خودش ، پدرش و بیشتر از همه برای مادربزرگ . تا وقتی زنده بود همه از او دوری می کردند برای این که مال خودش را بخشیده بود تا سهمی در خیر داشته باشد ، تا فردا روزی مثل امروز توشه ی برای خودش داشته باشد و دست خالی به پیشگاه خدایش نرود . و امروز عجیب بود که همه او را عزیز می دانستند و پدرش را مقصر .
و این خاصیت مرگ بود و عادت نفرت انگیز مردم مرده پرست اطرافش . و ای کاش این جمع شب های بلند زمستان در خانه ی مادر بزرگ جمع می شدند و به جای گریستن ، می گفتند و می خندیدند و دلی از مادرِ پیرشان شاد می کردند که نکردند .
+ چه خبرتونه ! آروم تر داداش ، میخوای دعوا بگیری بزار تو خونه اینجا خوبیت نداره جلو مردم ، پس فردا برامون حرف در میارن .
_ از چی می ترسی عمه جان ؟ وقتی ریشه بپوسه مردم بالاخره از میوه ی کرم خوردش پی به اصل ماجرا می برن . پس بهتر نیست به جای حفظ ظاهر ، آفت و از ریشه دور کنیم ؟
+ تو یه الف بچه لازم نیست به من درس زندگی بدی . برو بشین پیش پدرِ حروم خورت ، انقدر هم برای بزرگ ترت بلبل زبونی نکن دختره ی بی حیا .
عمه باز روترش کرد و از آن ها دور شد .دلش گرفت . در میان جمع او را عمه جان خطاب کرده بود و حالا به او بی حیایی نسبت می داد . چه قدر دو رنگ و دو رو بودند آن ها ..و چه قدر آدم های چند رنگ از خوش رنگی به دور بودند .
هوا رو به تاریکی می رفت و دانه های برف برای باریدن از هم پیشی می گرفتند .
غریبه ها رفته بودند و مردی که یاسین می خواند هم خیلی وقت بود که قرآن روی مزار را بوسیده و رفته بود . او نزدیک تر آمده و نشسته بود و حالا شال بلندش مثل شمع های روی قبر روی خاک افتاده بود و می سوخت . نگاه اشک آلودش را به نگاه مادر بزرگ دوخته بود که در قاب عکس به شیرین ترین حالِ ممکن می خندید . خنده هایش زیبا بود . مثل پسته ی کرمانی خوش خنده و مثل پولکی شیرین بود .
+ دیگه باید بریم آبجی ، مهمونا که رفتن منم خیلی کار دارم .
+ شب مراسم داریم داداش حواست باشه به سرآشپز بگی سفارشی کار کنه ها ما آبرو داریم جلو مردم .
+ چشم آبجی خانم ..چشم ..
+ پس خیالم راحت باشه دیگه ؟!
+ خیالت راحت خرما ها رو هم مغز دار و سفارشی گرفتم ، حلوا و بقیه ی مخلفات و هم دادم بچه ها بیارن و خودشونم بگردونن که زحمت شما نباشه .
+ دستت درد نکنه خان داداش .
چه قدر خنده دار و مضحکانه بود حرف هایشان . خرمای مخصوص ، حلوا ، غذای سفارشی . همه ی این ها برای مرگ مادربزرگ بود ! انگار همه از رفتنش خوش حال بودند وگرنه غم نبودنش محتاج این همه تشریفات نبود .
دانه های برف روی خنده ی مادر بزرگ نشسته و آن را پوشانده بود . انگار خدا مثل همیشه به راز دل ها آگاه بود و می دانست که حالا جز اندوه چیزی از دل مادر بزرگ بالا نمی آید که لبخندش را سبز کند .
_ عمو جان .
+ گفتم به من نگو عمو جان .
_ میخوام یه رازی رو بهتون بگم .
+ من هم سن و سال تو نیستم که بخوای سربه سرم بزاری بچه .
_ ولی من واقعاً یه رازی رو پیش خودم دارم که مربوط به همه ی شماست و هیچ کدومتونم ازش خبر ندارید .
کنجکاوی را در چشم هایشان می خواند و بیشتر از همه انتظار را در چشم عمه هایش می دید . از جایش بلند شد ، انگار حالا دیگر وقتش بود .
لب باز کرد و با هر کلام غرق شد در خاطرات ، آن قدر رفت و دست و پا به دریای خاطره ها زد تا رسید به پشت آن در قدیمی در زیر زمین خانه ی مادر بزرگ . همان جا که همیشه بوی کهنگی و ترشیِ سیر و رب انار می داد .
به قصد کنجکاوی های بچگی و از روی شیطنت ، مادر بزرگ را تا زیر زمین دنبال کرده بود. تا بفهمد در زیر زمینشان چه می گذرد که مادر بزرگ هر کجا و در هر شرایطی هم که باشد باز هم خودش را عصر های جمعه به هر قیمتی به زیر زمین می رساند .
آن روز خبری از برف و سرما نبود ، آفتاب در آسمان تکیه به تخت پادشاهی زده بود و روی دست درخت ها گیلاس به ثمر نشسته بود. مادربزرگ جارو به دست به طرف زیر زمین رفت و لنگ لنگان پله ها را گذراند . کلید را از زیر کوزه ی سبز رنگ جلوی در برداشت و قفل در را با صلواتی باز کرد.
بوی سرکه و سیر اولین رایحه ای بود که مشامش را نوازش داد . این روزها دیگر داروی مرد عطار به کارش نمی آمد ، باید مثل گذشته ها پاهای دردناکش را با حبه های سیر درمان می کرد. لبخندی به لب نشاند و جلو تر رفت . روی سر صندوقچه را جارو زد تا از شر گرد و غبار رهایش کند .
مخمل روی صندوقچه را برداشت و در صندوقچه را با چشم هایی که به شبنم نشسته بود باز کرد. انگار هوای دلش باز میل باران کرده بود . قاب عکس کهنه ای از صندوق بیرون کشید و شیشه ی قاب را با گوشه ی روسری مغز پسته ایش پاک کرد و اشک هایش باز شدت گرفت . انگار از جمعه ی گذشته تا امروز تمام بغضش را جمع کرده بود تا حالا پیش روی عزیزش دست دلش را رو کند و با خیالِ راحت ببارد و هوای ابری سینه اش را صاف کند .
حاج محمد آقا بیست سالی می شد که به رحمت خدا رفته بود و مادر بزرگ را در سفر عاشقانه ای که با هم آغاز کرده بودند تنها گذاشته بود . حالا مادر بزرگ مانده بود با یک قاب عکس قدیمی از حاج محمد آقا ، که هر عصر جمعه میزبان گلایه ها و درد و دل های عاشقانه اش بود .
به خاطر بچه ها که دلِ خوشی از پدر نداشتند و با دیدن عکسش مدام نفرینش می کردند ، مجبور بود قاب را در زیر زمین میان بوی سیر و سرکه ها پنهان کند ، تا مبادا بچه ها ببینند و به نا حق پدر خوبشان را نفرین کنند. آن هم به خاطر ارث و میراث و مال دنیا... که حاج محمد آقا در همان دورانی که هوش و گوش داشت و نفس از روی سلامتی می کشید ، علی وارانه میان فرزندانش به حق تقسیم کرده بود .
مادر بزرگ می گریست و شیشه ی سرد قاب عکس حاج محمد آقا مثل همیشه میزبانی می کرد. پر بغض تر از همیشه زیر لب زمزمه کرد : رفتی و ما رو تنها گذاشتی حاج محمد آقا . رفتی و چراغ خونه رو کور کردی . نگفتی این زنِ بیچاره که جز تو آشنایی تو این شهر نداره چه خاکی باید به سر بریزه . میدونم...میدونم حاجی ..اگه بودی تسبیح به دست میگرفتی و میگفتی : استغفرالله حاج خانم .. مگه بنده ی خدا میتونه محرم و مرهم و آشنا تر از وجود خدا باشه !
_ باشه حاجی قبول ، خدا هست . ولی قربونش برم انگار این روزا هوای ما رو نداره . اگه میخوای بگی شکایت امروزم برای چیه ؟ باید بگم از خودمون شاکیم که چرا زیادی خوبی کردیم به مردم . به قول مادر خدا بیامرزم : کنجه و بریونی شکمِ گرسنه رو سیر می کنه اما واسه اونی که تا دماغش پُره رودل میاره . بچه های ما از خوبی زیاد رودل کردن حاجی .
مادر بزرگ نفسِ دلتنگی کشید و اشک هایش را با سر انگشت پس زد و از پنجره ی کوچک رو به رو ، چشم به آفتابی دوخت که پا برهنه داخل آمده بود و از سر و کولِ شیشه و صندوق ها بالا می رفت .
_ یاد اون روزی افتادم که بعد از کلی دعا و توسل و دوا و درمون بالاخره فهمیدیم هیچ وقت بچه دار نمیشیم . اون شب سر به سجده گذاشتم و تا خود صبح ناله کردم که چرا خدا برای ما بی انصافی کرده ؟ چرا بختمون و سیاه کرده و راه شیرین شدن زندگیمون و بسته و بهمون یه بچه نمیده که از نیش و کنایه های مردم رها بشیم و ما هم مثل بقیه رنگ زندگی رو به چشم ببینیم . فردای اون شب که با پنج تا بچه به خونه برگشتی ، گفتی از این به بعد این بچه ها رو برای رضای خدا بزرگ می کنیم تا روزی عصای دستمون بشن و چراغ خونمون ، شاید هم خدا بهمون نظر کرد و به خاطر این پنج تا طفل معصوم بهمون بچه داد .
اشک های مادر بزرگ دیگر خشک نمی شد و صدای زجه هایش گوش زیر زمین را کر کرده بود. بغض امانش نمی داد ، قاب عکس حاج محمد آقا را به سینه اش فشرد و زمزمه کرد : براشون مادری کردم ..مثل شمع به پاشون سوختم اما حالا که نیستی حتی همون آخر هفته ها هم نمیان بهم سر بزنن ، نوه هام و ازم دور می کنن ، مدام بهت بد و بی راه میگن حاجی و بعضی وقتا حتی عید هم برای دیدنم نمیان . بعضی وقتا بهشون حق میدم و میگم من که مادر واقعیشون نیستم ..شاید فهمیدن و به خاطر همین ازم دوری می کنن اما باز جیگرم میسوزه و میگم منم از روز اول میدونستم اونا بچه های واقعیم نیستن اما بازم هیچی براشون کم نزاشتم و براشون از جون و خون و عمرم مایه گذاشتم . براشون مادری کردم حاجی ...نکردم ؟!
صدای زجه های مادر بزرگ را از دور دست ها می شنید و انگار کسی در مزار هم بغض کرده بود . پلکی زد و اشک هایش را از بند رها کرد و از جایش بلند شد . بی آن که شال بلندش را بتاکاند از مزار مادر بزرگ فاصله گرفت و رو به همان پنج نفر با صدایی که از بغض می لرزید گفت : امروز روز مادرِ و خدا توی همین روز عزیز ، عزیز ترین نعمتتون و ازتون گرفته ، چون هیچ وقت برای داشتنش شکر گذار نبودید .
قاب عکس مادر بزرگ را از روی مزار برداشت و با قدم هایی بلند به طرف گل ها رفت و همه را انداخت و سرنگون کرد ، چون مادر بزرگ به رایحه ی گل ها حساسیت شدید داشت .
بی آن که به چهره ی پشیمانشان بنگرد ، راه رفتن را در پیش گرفت ، بی آن که هراسی از فرو رفتن بوت های گران قیمتش در برف داشته باشد .
قدم بر می داشت و شال بلندش تاب می خورد ، ماه از پس ابر درآمده بود ، دیگر برف نمی بارید و مادر بزرگ در قاب عکس لبخندی به شیرینیِ یک پولکی به لب داشت .
" پایان "
پینوشت: لطفاً اگر دوست داشتین بهم انرژی بدین و اگر نقصی بود بگید تا بهتر بنویسم.
به عشق باشید و لبخند رفقا.
دوستدار شما غریبه آشنا.
#نویسنده #نویسندگی #داستان #داستان_کوتاه #زمستان #دختر