مهلا رضایی
مهلا رضایی
خواندن ۱۰ دقیقه·۷ ماه پیش

نحوه آموزش شطرنج به کودکان

 شطرنج یک بازی عالی است که می تواند به کودکان بیاموزد چگونه استراتژیک فکر کنند و موقعیت ها را تجزیه و تحلیل کنند. با مفاهیم اولیه مانند مهره های مختلف و حرکاتی که هر مهره می تواند انجام دهد شروع کنید. هنگامی که کودک شما بر این اطلاعات مسلط شد، شروع به بازی نسخه های اصلاح شده یک بازی شطرنج کنید. به فرزندتان اجازه دهید تا با سرعت خودش یاد بگیرد و همیشه مشوق و صبور باشید. شما می خواهید فرزندتان به بازی عشق پیدا کند و به شطرنج به عنوان یک فعالیت سرگرم کننده فکر کند. بنابراین آموزش شطرنج برای کودکان میتواند برای کودک شما بسیار مفید باشد.

معرفی صفحه شطرنج و مهره ها

1. صفحه شطرنج را توضیح دهید.

یک صفحه شطرنج دارای 8 ردیف (رتبه) و 8 ستون (پرونده) است. در مجموع 64 مربع وجود دارد. نیمی از مربع ها به رنگ روشن و نیمی از مربع ها به رنگ تیره هستند. اگر تخته شطرنج ندارید، می توانید آن را روی یک تخته پاک کن خشک یا تخته گچی بکشید.

اگر در کلاس درس تدریس می کنید، شماره گذاری مربع های افقی از 1 تا 8 و حروف مربع های عمودی از  "a" به "h" کمک می کند. سپس می توانید در حین تدریس از یک سیستم مختصات استفاده کنید.

2. آموزش مهره ها را شروع کنید.

پیاده ها، اسب ها، رخ ها، فیل ها، شاه و وزیر را توضیح دهید. به تفاوت‌ها در ظاهر هر مهره توجه کنید. مهره ها را روی صفحه شطرنج قرار دهید تا کودک بتواند موقعیت مناسب را ببیند.

مهره اسب معمولاً شبیه اسب است.

فیل شبیه کلاه است.

شاه مهمترین مهره است زیرا هدف بازی مات کردن شاه حریف است.

به تفاوت شکل مهره های وزیر و شاه اشاره کنید

به مهره هایی که مشابه قلعه هستند رخ گفته می شود.


توجه : برای آموزش شطرنج از مقدماتی تا حرفه ای را میتوانید به سایت باشگاه شطرنج ایران مراجعه کنید.

3. حرکات مهره‌ها را توضیح دهید

هر مهره شطرنج را مرور کنید و نحوه حرکت هر مهره روی صفحه را توضیح دهید.

قبل از اینکه به قسمت بعدی بروید، مطمئن شوید که کودک یک مهره را فهمیده است.

  • یک پیاده می تواند دو فاصله را از موقعیت شروع حرکت دهد، اما تنها یک فاصله بعد از آن. یک پیاده یا سرباز تنها زمانی می تواند یک مهره را بگیرد که به صورت مورب حرکت کند و هرگز نمی تواند به عقب حرکت کند.
  • اسب تنها مهره ای است که می تواند از روی مهره دیگری بپرد. به شکل "L" حرکت می کند. می تواند 2 فضا را به صورت افقی و سپس یک فضا را به صورت عمودی حرکت دهد یا می تواند 2 فضا را به صورت عمودی و سپس یک فضا را به صورت افقی حرکت دهد.
  • فیل می تواند به صورت مورب و هر تعداد مربع حرکت کند.
  • رخ ها می توانند هر تعداد مربع را به جلو، عقب یا افقی حرکت دهند. رخ نمی تواند به صورت مورب حرکت کند.
  • وزیر می تواند در هر جهت و هر تعداد مربع حرکت کند. یکی از قوی ترین مهره ها است.
  • شاه می تواند یک فضا را به هر جهتی حرکت دهد، اما دو شاه هرگز نمی توانند در کنار هم باشند.

4. تمام مهره ها را روی صفحه شطرنج قرار دهید.

یک صفحه شطرنج با تمام مهره ها تنظیم کنید.

فرزند شما باید بتواند هر مهره را با نام تشخیص دهد. هنگامی که آنها نام ها را یاد گرفتند، شروع به تمرکز بر روی حرکت هر مهره کنید. اگر از روش مختصات استفاده می کنید، صفحه شطرنج باید به این صورت تنظیم شود:

  • هر بازیکن 8 پیاده دریافت می کند که در ردیف های 2 و 7 قرار دارند.
  • رخ ها/قلعه ها در ستون A و H ردیف های 1 و 8 قرار دارند.
  • ملکه یا وزیر در ستون D از ردیف های 8 و 1 قرار دارد.
  • فیل ها در ستون C و F ردیف 8 و 1 قرار دارد.
  • اسب ها در ستون B و G ردیف 8 و 1 قرار دارند.
  • شاه در ستون E ردیف 8 و 1 قرار دارد.

انجام بازی برای آموزش حرکت

یک بازی فقط پیاده انجام دهید.

صفحه شطرنج را فقط با پیاده راه اندازی کنید. هدف این بازی این است که هر تعداد از پیاده های خود را به طرف دیگر صفحه منتقل کنید. اگر دو پیاده به هم برسند و نتوانند حرکت کنند، گیر می کنند. به کودک یادآوری کنید که پیاده فقط می تواند یک خانه به جلو حرکت دهد مگر اینکه پیاده حریف را بگیرد.


بیشتر بخوانید : اصول ساختار پیاده


اگر در حال گرفتن است، می تواند یک فاصله را به صورت مورب حرکت دهد.

  • یک هدف جایگزین بازی می تواند این باشد که ببینیم چه کسی می تواند ابتدا یک پیاده را به طرف دیگر منتقل کند.
  • به کودک یادآوری کنید که پیاده سفید ابتدا حرکت می کند و پیاده ها می توانند در اولین حرکت دو فاصله بگیرند.
  • این به کودک کمک می کند تا به بازی با پیاده ها عادت کند.

فیل ها را اضافه کنید.

هنگامی که کودک به خوبی حرکت پیاده را درک کرد، فیل ها را به بازی اضافه کنید. هدف بازی ثابت می ماند. به کودک یادآوری کنید که فیل ها فقط می توانند به صورت مورب حرکت کنند. این بازی به کودک می آموزد:

  • از پیاده های خود برای محافظت از فیل خود استفاده کنید.
  • بهترین زمان را برای اجازه دادن به فیل خود در مقابل پیاده های خود تعیین کنید.
  • فیل خود را در پشت پیاده های حریف خود قرار دهید.
  • محدودیت‌هایی را که فقط اجازه حرکت فیل را به صورت مورب به همراه دارد، درک کنید.

رخ ها را معرفی کنید.

رخ ها، فیل ها و پیاده ها را روی صفحه قرار دهید. هدف همچنان این است که یک پیاده را تا آن طرف صفحه به دست آوریم. به کودک یادآوری کنید که رخ می تواند هر تعداد مربع را به صورت عمودی یا افقی حرکت دهد، اما نمی تواند از روی مهره دیگری  بپرد.

  • کودک باید اهمیت نگه داشتن رخ را تا پایان بازی بیاموزد.
  • در این مرحله، کودک باید شروع به دیدن تفاوت بین گرفتن مهره حریف و برنده شدن در بازی واقعی کند.

اسب ها را روی صفحه شطرنج قرار دهید.

به کودک اجازه دهید اسب ها را روی صفحه خالی حرکت دهد. حرکت "L" بسیار منحصر به فرد است و ممکن است کمی طول بکشد. یک نقطه از صفحه را انتخاب کنید که کودک برای بردن اسب به آن نیاز دارد. از آنها بخواهید تعداد حرکاتی که ممکن است برای رسیدن به آن لازم باشد فکر کنند.

  • هنگامی که کودک با اسب ها راحت شد، پیاده ها را اضافه کنید و مانند سایر مهره ها یک بازی انجام دهید.

با اسب ها، رخ ها، فیل ها و پیاده ها بازی کنید.

صفحه را با تمام این مهره ها تنظیم کنید. هدف همچنان این است که ابتدا یک پیاده به طرف مقابل برسانیم. این یک بازی پیچیده است، اما کودک شما باید برای آن آماده باشد زیرا به تدریج ایجاد می شود.

  • کودک باید شروع به یادگیری الگوهای مختلف و نحوه کار مهره ها با هم کند.
  • اگر کودک شما مشکل دارد، به برخی از بازی های ساده تر بازگردید. فرزند شما باید در هر مرحله با سرعت خودش پیشرفت کند.

با وزیر، شاه، پیاده و رخ بازی کنید.

این بازی به شما اجازه می دهد تا مفهوم کیش و مات را متوجه شوید. کیش یعنی پادشاه در خطر است. مات به این معنی است که پادشاه دیگر نمی تواند جایی حرکت کند. فقط 4 پیاده برای هر بازیکن به بازی اضافه کنید.

بیشتر بخوانید : 10 مات سریع در شطرنج

  • به کودک خود یادآوری کنید که همیشه ابتدا مهره سفید حرکت می کند و وقتی دست خود را از روی یک مهره بردارد، حرکت او تمام شده است.
  • روی حرکاتی تمرکز کنید که شاه و وزیر می توانند انجام دهند.

یک بازی کامل شطرنج انجام دهید.

اگر کودک شما با حرکات هر مهره راحت است، از او بخواهید یک بازی کامل شطرنج بازی کند. هدف این بازی گرفتن پادشاه حریف است. به فرزندتان یادآوری کنید که با گرفتن یک پیاده به طرف دیگر فقط یک وزیر برای او به ارمغان می آورد.

  • دوباره، اگر فرزندتان می‌خواهد به بازی‌های ساده‌تر بازگردد، به او اجازه دهید این کار را انجام دهد.

بیشتر بخوانید : 6 حیله شطرنج برای برنده شدن سریع

تمرکز بر حرکات دشوارتر

ترفیع پیاده را توضیح دهید.

یک پیاده زمانی که به طرف دیگر صفحه می رسد ارتقا می یابد. و به وزیر، رخ، اسقف یا اسب  تبدیل خواهد شد. هنگامی که پیاده به طرف دیگر رسید، می توانید آن را با مهره مورد نظر خود جایگزین کنید. پیاده ها معمولاً به ملکه ارتقا می یابند.

  • شما می توانید بیش از یک ملکه در صفحه شطرنج داشته باشید.
  • ممکن است بگویید، "اگر پیاده شما به آن طرف صفحه شطرنج برسد، می تواند به یک مهره متفاوت تبدیل شود. می توانید مهره ای را که آن را به آن تبدیل می کنید انتخاب کنید. ملکه معمولاً بهترین است."

آنپاسان (en passant) توضیح دهید.

آن پاسان زمانی اتفاق می‌افتد که بازیکن در حرکت اول پیاده را دو فاصله جابجا کند و پیاده در کنار پیاده حریف قرار گیرد. اگر این اتفاق بیفتد، حریف می تواند از پیاده خود برای گرفتن پیاده شما استفاده کند. حریف شما باید پیاده شما را در حرکت بعدی بگیرد. اگر پیاده در حرکت بعدی دستگیر نشود، پیاده شما می تواند باقی بماند.

  • این حرکت ممکن است هرگز به طور طبیعی اتفاق نیفتد. برای نشان دادن این که چگونه این اتفاق می افتد، صفحه را تنظیم کنید.
  • یک پیاده هرگز نمی تواند به یک پادشاه ارتقا یابد.

منظور از "قلعه سازی" یا " قلعه رفتن " را توضیح دهید.

قلعه‌سازی شامل حرکت همزمان شاه و رخ است. اگر چیزی بین شاه و رخ/قلعه وجود نداشته باشد و هیچ یک از مهره ها هنوز جابجا نشده باشد، این حرکت می تواند اتفاق بیفتد. شاه دو فضا به سمت قلعه حرکت می کند و سپس قلعه به طرف دیگر شاه می پرد.

  • شاه و رخ باید در موقعیت اصلی خود برای قلعه باشند.
  • اگر پادشاه تحت کنترل باشد، نمی توانید قلعه کنید.

معلم خوب بودن

یادگیری را سرگرم کننده کنید.

در مورد مهره ها صحبت کنید که انگار سربازان جنگ هستند و بازی را به عنوان یک نبرد توصیف کنید. شما همچنین می توانید یک خط داستانی کامل در اطراف نبرد برای افزایش هیجان ایجاد کنید. اگر فرزندتان به فناوری علاقه دارد، بازی‌های رایانه‌ای، بازی‌های ویدیویی  و برنامه‌هایی وجود دارند که می‌توانند برای تکمیل یادگیری او استفاده شوند.

  • این بازی ها برای آموزش استراتژی نیز مفید هستند و می توانند سناریوهای مختلفی را ارائه دهند.

دلگرم کننده باشید.

وقتی فرزندتان کاری را انجام می‌دهد، او را تحسین کنید. بزرگ یا کوچک بودنش فرقی نمی کند. بررسی یک پادشاه و تنظیم صحیح شطرنج هر دو دستاورد هستند. همچنین اگر فرزندتان خوب نیست، او را تشویق کنید.

  • ممکن است بگویید: «اشکال ندارد که برنده نشدی. شما همچنان در طول بازی با اسب های خود حرکات بسیار خوبی انجام دادید.

به آنها اجازه دهید اشتباه کنند.

بازی کنید و قوانین را در حین بازی به آنها آموزش دهید. اگر حرکات غیرقانونی انجام دادند آنها را اصلاح کنید. اجازه دهید چند حرکت برای تشویق آنها انجام دهند. اشتباهات عمدی مرتکب شوید و به آنها فرصت دهید تا در چند بازی پیروز شوند.

  • هنگامی که کودک شما حرکات اولیه را فرا گرفت، یادگیری از بازی و تجربه سناریوهای مختلف حاصل می شود.
  • تاکید کنید که یادگیری یک فرآیند مادام العمر است و آنها همیشه می توانند بازی خود را بهبود بخشند.

امیدواریم این آموزش شطرنج مفید بوده باشد.

شطرنجآموزش شطرنجآموزش شطرنج برای کودکانباشگاه شطرنج ایرانکلاس شطرنج آنلاین
سئو، تولید محتوا و طراحی سایت
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید