در اپیزود قبلی به موضوع «افول جایگاه جهانی آمریکا» پرداخته شد. تحلیل دکتر پویا ناظران بر روی تک تک شواهد ارائه شده درباره افول آمریکا را شنیدیم. اما هر جا سخن از جایگاه جهانی آمریکا و افول آن پیش می‌آید، روی دیگر سکه مبحث قدرت گرفتن چین است. در حال حاضر تنها کشوری که منابع کافی برای تبدیل شدن به ابرقدرت بعدی جهان را دارد چین است. بنابراین در این اپیزود تحلیل دکتر پویا ناظران در این خصوص را خواهید شنید.
افاضات عباس مقتدایی، نماینده مردم اصفهان و نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در خصوص فروپاشی اقتصاد آمریکا
پویا ناظران | گروهی از تحلیلگران بر این اعتقادند که آمریکا اگر کلا دچار زوال و افول نشود به صورت نسبی افول خواهد کرد. یعنی آمریکا ممکن است رشد خود را در آینده هم ادامه دهد اما نسبت به چین عقب خواهد ماند و جای خود را به چین می‌دهد. بیایید ببینیم آیا اصلا چین می‌تواند جای آمریکا را بگیرد؟ آیا یوآن چین می‌توند جای دلار آمریکا را در تجارت بین‌الملل بگیرد یا دست کم در کنار دلار سهم بسزایی از تجارت بین‌المللی را بدست بیاورد و بدین ترتیب مسیر برای رشد ایران بدون تسلیم شدن در برابر آمریکا هموار شود. بیایید این موضوع را بررسی کنیم:
آیا چین توانایی ابرقدرت شدن را دارد؟
چین برای ابرقدرت شدن چه مراحلی را باید بگذاراند؟
آیا چین در حال حاضر تمایلی به ایفای نقش ابرقدرتی در جهان دارد؟
اپیزود ۴۱ پادکست: آیا چین می‌تواند جای آمریکا را بگیرد؟
هفت خوان (خان) پیش روی چین برای ابرقدرت شدن:
خان نخست: بزرگ کردن اندازه اقتصاد. هم‌اکنون حجم جی‌دی‌پی چین تقریبا هم سطح با آمریکاست. بنابراین می‌توان گفت چین خوان (خان) اول را گذرانده است.
خان دوم: انتشار اوراق بدهی قابل معامله در سطح بین‌الملل. لازمه جهانروا بودن یک واحد پولی نظیر یوآن داشتن بدهی زیاد است. اکنون فقط ۴ تریلیون دلار از مجموع ۱۵ تریلیون دلار بدهی چین به شکل اوراق بدهی قابل معامله در بازار است. این رقم باید حداقل ۳ برابر شود.
خان سوم: داشتن بازاری با نقدپذیری بالا برای اواق بدهی منتشر شده. از ۴ تریلیون دلار اوراق بدهی چین فقط ۱ تریلیون دلار آن در بازارهای مالی بین‌المللی ثبت و قابل معامله است. بنابراین نقدپذیری اوراق بدهی چین بسیار پائین است.
خان چهارم: شفافیت. بخشی از اعتبار دلار ناشی از عملکرد گذشته آن و بخشی دیگر ناشی از شفافیت مالی دولت آمریکاست که برای دلار کسب اعتبار کرده است. بدهی دولت آمریکا در روز ۸ تیرماه ۱۴۰۱ دقیقا مشخص است و تا سنت آخر افشا می‌شود که در دسترس تمام جهانیان است. این میزان از شفافیت اصلا در مورد چین وجود ندارد. شفافیت مالی آمریکا محدود به بدهی نیست و شامل عملکرد مالی بودجه آن هم هست. دولت آمریکا روزانه درآمد و هزینه هر وزارتخانه و یا سازمان آمریکایی را طی گزارش Daily Treasury Statement اعلام می‌کند. گذشته از این بانک مرکزی آمریکا هر هفته بطور منظم و دقیق ترازنامه خود را منتشر می‌کند. این حد از شفافیت است که باعث شده دلار آمریکا بعنوان ارز جهانی مورد پذیرش تقریبا همه کشورها قرار بگیرد و یوآن چین این جایگاه را هنوز ندارد.
خان پنجم: نهادسازی. یکی از دلایل جهانروایی دلار این است که آمریکا توانمندترین بانک مرکزی و خزانه‌داری دنیا را از حیث مدیریت بازارهای پولی و مالی، تامین مالی، ایفای تعهدات و رصد بازارهای بین‌المللی در اختیار دارد. البته چین هم بانک مرکزی توانمندی دارد اما نه در سطح مدیریت بازارهای بین‌المللی.
خان ششم: متحدهای بین‌المللی. دلیل دیگر جهانروا بودن دلار آمریکا این است که این کشور متحدهای قدرتمند و هماهنگ با اقتصادهای بزرگ مانند اتحادیه اروپا و ژاپن و کانادا و... دارد؛ چیزی که چین از آن بی‌بهره است. تنها متحد قابل توجه چین می‌توانست روسیه باشد که با تهاجم آن به اوکراین و تضعیف روسیه، جایگاه سابق را برای چین ندارد.
خان هفتم: توان نظامی. توان نظامی آمریکا تقویت‌کننده نقش جهانی دلار در جهان بوده است. از سوی دیگر تمرکز فعلی چین بر سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های جدید و نسل آینده متمرکز است و توسعه توان نظامی از حد یک نیروی دفاعی به سطح یک نیروی تهاجمی و پلیسی مانند آمریکا را در اولویت خود نگذاشته است.
افاضات مهدی صفری (سفیر پیشین جمهوری اسلامی در چین): چین چه ایرادی دارد؟ فکر کنید اسمش آمریکاست!
و مهمتر از هفت خانی که برخی توسط چین گذرانده شده‌اند و برخی نه، خبر بد برای حکمرانان جمهوری اسلامی در ایران و همفکران آنها در سایر نقاط جهان نظیر ونزوئلا، کوبا، سوریه و کره‌شمالی آن است که به نظر در حال حاضر چین اصلا تمایلی به ایفای نقش ابرقدرتی در جهان ندارد و تمرکز خود را بر موضوعات دیگری گذاشته است.
و سرانجام این پرسش مهم:
همانگونه که در یادداشت پیشین اشاره شد، حکمرانان جمهوری اسلامی منتظرند تا جایگاه آمریکا در دنیا افول کرده و از آن پس ایران مسیر رشد و توسعه خود را در جهت شعارهای انقلابی با قدرت تمام در پیش گیرد و در این مسیر دیگر کسی سد راه آن نگردد. بنابراین سوال این است که آیا اگر این تغییر هژمونی در دنیا رخ دهد، ایران از نظم جدید جهانی آن طور که مقامات توقع دارند نفعی خواهد برد؟
منبع:اپیزود ۴۱ پادکست «گزیده پادکست فارسی | Persian Podcast Selection»
