محمدرضا اسلامی | سال ۱۴۰۰ با همه فراز و نشیب‌هایش گذشت، اما در میان تمام اخبار و اتفاقات، یک مصاحبه از وزیر نفت به مانند تابلویی در ذهن ماندگار شده و خاموش و روشن می‌شود.
در مورخ ۱۰ آبان وزیر نفت دولت جدید در مصاحبه‌ای گفت:
برای پاسخ به نیاز کشور در حوزه نفت و گاز ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری لازم است. در غیر این صورت، در آینده به وارد کننده این محصولات تبدیل می‌شویم.
برای اینکه مقیاسی از این عدد داشته باشیم، ضروری است مروری بر ارزش واقعی “یک میلیارد دلار” انجام دهیم و ببینیم اساسا در دنیای امروز “یک میلیارد دلار” یعنی چه؟ و بعد با این مقیاس، بسنجیم و ببینیم چطور ۱۶۰ واحد از آن یک میلیارد دلار را تامین کنیم؟
ابتدا به ترکیه برویم و سپس به ژاپن و بعد از آن به کالیفرنیا. بعد از آن مجددا به مصاحبه مهندس اوجی باز خواهیم گشت:
رجب طیب اردوغان برای قدرت‌نمایی و به منظور اینکه توان مدیریتی خود را نشان دهد چند پروژه بزرگ را در ترکیه اجرا کرد. یکی از آنها پروژه مسجد چاملیجا بود مسجدی ۶۳۰۰۰ نفری با یک معماری با شکوه و سازه‌ای ضدزلزله. هزینه ساخت این شاهکار معماری و سازه ۱۰۰ میلیون دلار بوده است.
عملا این سازه می‌تواند شاخصی ذهنی برای ما باشد که “۱۰۰ میلیون دلار” یعنی چه. به بیان دیگر، ده تا از این پروژه، معادل می‌شود با ارزش/ اثر “یک میلیارد دلار” (در منطقه ما).
مگاپروژه دیگر اردوغان، افتتاح سد عظیم ایلیسو بر روی دجله در آبانماه ۱۴۰۰ بود. هزینه ساخت این سد ۱/۷ میلیارد دلار بوده است. یعنی اگر اردوغان بتواند ۸۰ سد مشابه دیگر اجرا کند (که چنین چیزی برایش محال است!) تازه معادل می‌شود با بودجه‌ای که ما ایرانیان لازم داریم تا میادین نفت و گاز کشورمان را توسعه دهیم. میادینی که “امروز” اولویتِ توسعه دارند و “فردا” که انرژی‌های تجدیدپذیر گسترش پیدا کرد، عملا توسعه این میادین کم فایده است.
در سال ۲۰۱۴ این شرکت نهایت تلاش و همت مدیران و مهندسین خود را بکار گرفت و ۱ میلیارد دلار سود کسب کرد. مدیریت این شرکت، تلاش خود را ادامه داد و توانست در ۲۰۲۱ حدود دو میلیارد دلار سودآوری داشته باشد.
اگر فرض کنیم پاناسونیک بخواهد در توسعه میادین ایران سرمایه‌گذاری کند و همچنین باز اگر فرض کنیم که پاناسونیک بتواند سود سالانه خود را به همین شکل نگه دارد، برای توسعه میادین ما باید سود ۸۰ سال پاناسونیک در ایران سرمایه‌گذاری شود.
شاید این مثال، ارزش و ارج واقعی دو میلیارد دلار را بهتر به ما نشان دهد؛ ۱۶۰ تنها یک عدد نیست، ۱۶۰ یعنی سرمایه‌ای که از تلاش هزاران متخصص در طول چند دهه در یک بنگاه اقتصادی فراهم می‌شود.
به کالیفرنیا برویم و به منطقه‌ای که قلب اقتصاد و تکنولوژی آمریکاست. از سانفرانسیسکو در شمال ایالت کالیفرنیا تا لس‌آنجلس در حوالی جنوب ایالت، انبوهی از شرکت‌های عظیم بین‌المللی (نظیر فیس‌بوک، گوگل، اوبر و…) قرار گرفته‌اند. فاصله این دو شهر از هم، حدودا به اندازه فاصله اصفهان تا شیراز است؛ اما با وجود انبوه تکنولوژی و اقتصاد قوی در این منطقه، خط قطار سریع‌السیر بین این دو شهر وجود ندارد.
هزینه پروژه احداث قطار پرسرعت بین این دو شهر ۷۷ میلیارد دلار برآورد شده، اما این پروژه تاکنون اجرا نشده. چرا؟ چون پول نیست! در منطقه‌ای که آن‌همه ثروت و فن‌آوری هست بودجه لازم برای احداث چنین پروژه کلیدی موجود نیست.
ما ایرانیان ۱۶۰ میلیارد دلار نیاز داریم تا نسل بعد از ما از مواهب و قدرت اقتصادی مخازن نفت و گاز کشور بهره‌مند شود؛ این امر، به هیچ وجه میسر نیست مگر اینکه سرمایه‌گذاران قَدَر و متعدد از خارج از کشور در این حوزه ورود کنند و آنهم ممکن نیست مگر اینکه ما ذهنیت درستی از ارزش پول داشته باشیم. ۱۶۰ لقلقه زبان ماست، براحتی بر زبان می‌آید اما از کجا؟ و چطور؟
وقتی تامین ۲ میلیارد دلار برای پاناسونیک دشوار است ما چگونه می‌خواهیم در فضای تحریم و بیرون از مناسبات بین‌المللی ۱۶۰ میلیارد دلار تامین کنیم؟
ایرانِ فقیر، هدیه ما به نسل بعدی خواهد بود اگر که با سرعتِ فعلی به توسعه میادین بپردازیم. ایرانِ استوار و توسعه یافته هدیه ما به نسل بعدی خواهد بود اگر که این ثروت‌ها را از دل زمین بیرون بکشیم و در کار توسعه زیربناهای کشور خرج کنیم.
۱۴۰۰ تمام شد با این نگرانی که ایرانِ فردا، ایران فقیر است یا توانمند؟
پی‌نوشت: در مورد اعداد و ارقام ارائه شده مطمئن نیستم اما مهم روح مطلب است که صحیح است.
