آیا حافظه مختص انسان است؟

آیا از بیماری آلزایمر می ترسید؟ خب، حق دارید. ترسناک هم هست. و فکر میکنم می شود توافق داشت که بدترین جنبه اش اینست که حس میکنیم، با تضعیف حافظه، «من» دیگر خیلی «من» نیستم! شاید شما هم به این فکر کرده باشید که اگر حافظه تان را از دست بدهید، دیگر خودتان نخاهید بود.

یکی از مهمترین اجزای «من» یا آن احساس «فرد» بودن یا چیزی که در نوروساینس به آن Authorship یا Agency گفته می شود، حافظه است.

آیا این ویژگی مخصوص نورون ها و سلول های مغز است؟

نه، همه سلول ها می توانند دیتا ذخیره کنند. DNA انسان می تواند حدود 1.6 گیگابایت اطلاعات ذخیره کند.

آیا این ویژگی مخصوص انسان و جانوارن است؟
نه، کوچکترین ابزار ذخیره اطلاعات که در طبیعت تکامل پیدا کرده ژنوم نوعی باکتری به نام کاندیداتوس کارسونلا رادی است، که می تواند در حدود 40 کیلو بایت اطلاعات ذخیره کند.

آیا داشتن حافظه مخصوص موجودات زنده است؟

پاسخ را همه می دانیم. چون با تعداد بسیار زیادی انواع حافظه در زندگی روزمره مان مواجه هستیم.

کتاب ها، تخته کلاس، حالت های مختلفی از تنظیمات یخچال یا ماشین لباس شویی، فلش مموری که در جیبمان پیدا می شود یا هارد درایو کامپیوتر یا حافظه تلفن همراه. همه اینها به نوعی از آرایش یک یا چند ماده غیر زنده برمیگردد. از آرایش جوهر بر روی کاغذ، ماژیک روی تخته تا رسانا و نارسانایی یک ترانزیستور.

جعبه موسیقی که وقتی درش باز میشد، یک عروسک رقاص باله در آن میرقصید و موزیک پخش می شد یادتان هست؟

اینجور جعبه ها چطور کار میکنند؟ یک استوانه فلزی گردان که برجستگی های بسیار ریزی دارد و یک برس فلزی در مقابل آن که به دندانه های استوانه درگیر می کند و هر کدام نُتی را تولید می کنند.

آن برجستگی های فلزی، حافظه جعبه موسیقی اند، که باعث می شوند هر بار یک موسیقی مشخص برای ما پخش شود.

اما اگر بخواهیم موضوع را دقیق تر نگاه کنیم، باید به این گزاره در علوم کامپیوتر توجه کنیم:

«هر ماده ای که بتواند در حالات متفاوت متعدد و پایدار قرار گیرد، ابزار خوبی برای ذخیره اطلاعات است.»

این ماده می تواند هر چیزی باشد، نورون های مغز ما که از کربن ساخته شده، یک صفحه کاغذ، یک ورقه فلزی، یک لامپ خلاء یا یک قطعه سیلیکونی.

البته یک تفاوت وجود دارد. حافظه موجودات زنده در طول میلیاردها سال در طبیعت تکامل پیدا کرده است ولی سایر حافظه ها توسط انسان طراحی و ساخته شده اند.

این نکته آخر بسیار مهم است. بهتر است آن را به خاطر بسپارید، بعدن خیلی با آن کار داریم:

این ماده می تواند هر چیزی باشد، نورون های مغز ما که از کربن ساخته شده، یک صفحه کاغذ، یک ورقه فلزی، یک لامپ خلاء یا یک قطعه سیلیکونی.

بد نیست بگویم که بحث حافظه خیلی مفصل است و تفاوتهای بسیاری در نحوه ایجاد و نحوه بازیابی اطلاعات در انواع حافظه ها وجود دارد. ولی من همیشه سعی می کنم بحث را خیلی طول و تفصیل ندهم که از اصل مطلب غافل نشویم. در یک پست جداگانه در مورد حافظه برای کسانی که بیشتر علاقمندند صحبت می کنم.

پانوشت: اگر می خواهید از ابتدا مطالب من را در مورد خودآگاهی دنبال کنید:

چرا ما از درون خودمان آگاهیم؟

اختلالات مغزی و دودی که از ما بیرون می آید!

مغز داستان پرداز ما

آزمون Libet

آیا حافظه مختص انسان است؟