افرادی را دیده‌ام که وارد فرایند یادگیری بورس شده‌اند، اما بعد از گذشت چند سال و پس از طی کردن انواع دوره‌هاس سرمایه‌گذاری در بورس، به جای «معامله‌گر» شدن در بورس، تبدیل به عالِم بورس شده‌اند. آن هم عالِمِ بی‌عمل! سوال اساسی اینجاست که یادگیری چه مواردی در بورس کافی است و بعد از آن باید بی‌خیال یادگیری بیشتر شد و دل به کسبِ تجربه در معاملات بورس بست؟
این پست به شرح همین مسئله می‌پردازد.
بورس ميتواند هفت خوان رستم باشد!
اعتقاد من اين است كه نبايد برخورد پيچيده اى با بورس داشت و با بررسى كلى اقتصاد كشور ( كه قدرى دانش اقتصادى مي‌طلبد) و البته مديريت ريسك ( كه يك دانش كلى است و صرفا اختصاص به بورس ندارد) عمل كرد و البته دندان طمع زياد را هم كند و بي‌خيال نوسان‌گيرى خيلى كوتاه‌مدت شد.
من براى عموم يادگيرى تحليل تكنيكال و تحليل بنيادى را به صورت پیشرفته توصيه نميكنم، به جایش اعتقاد دارم بايد تا حدى فيلترنويسى و تابلوخوانى بدانيد و البته معناى سطحى گزارشات ماهانه و دوره اى كدال را هم درک کنید.
با چنین پیش‌زمینه‌ای به یادگیری اصول بورس می‌پردازیم.
پایه‌ی اصلی بورس بر درک ۳ مفهوم استوار است:
P/E و EPS براى شركتهاى توليدى
و NAV برای شركتهاى سرمايه‌گذارى.
سود هر سهم یا EPS به این معنی است که هر سهمِ شرکت چقدر سود ایجاد می‌کند؟ اگر رقم این شاخص به ازای هر سهمِ شرکت منفی باشد، بدان معناست که شرکت زیان‌ده است. اگر این شاخص مثبت باشد، شرکت سودده محسوب می‌شود و بدیهی است که هر چه این عددِ مثبت بیشتر شود، نشان از افزایش سود شرکت به ازای هر سهم می‌دهد. این شاخص وابستگی ذاتی به شاخص P/E دارد که در ادامه به آن اشاره خواهم کرد.
نسبت قیمت به سود سهم یا P/E در بورس به این معنی است که قیمت سهام چند برابر سودی است که ساخته. جدای هر شرکتی، صنایع مختلف هم P/Eهای خودشان را دارند و P/E هر شرکتی باید با هم‌گروه‌های خودش در یک صنعت مقایسه بشود. به طور کلی سهام شرکتی که P/E کمتری از هم‌گروه‌ها دارد، ارزنده‌تر محسوب می‌شود و هر چه این مقدار بالاتر باشد نشان از آن است که سهم دارد با قیمتی بالاتر از ارزشش معامله می‌شود. (اصطلاحا حباب دارد.)
پیشتر در این پست از رابطه‌ی ذاتی این دو صحبت کردیم. برای درک بهتر این رابطه اینطور در نظر بگیرید که شما EPS یک شرکت را برای پایان سال جاری پیش‌بینی کرده‌اید. مثلا: ۳۰۰ ریال.
حالا می‌خواهید ببینید با این EPS، سهم موردنظر در چه قیمتی برای خرید مناسب (ارزنده) است؟
در ابتدا لازم است بدانید مقدار EPS نمایانگر سودِ خالص یک شرکت به ازای هر سهم است، در حالی که آنچه موردنظر معامله‌گر برای خرید یا نخریدن سهم است، «سود عملیاتی» شرکت است که به سودِ حاصل از عملیاتِ شرکت که سودی پایدار و قابل اتکاست، اشاره می‌کند. بنابراین شما باید با مراجعه به صورت‌های مالی شرکت سودِ عملیاتی را از دلِ سود خالص بیرون بکشید.
در این مثال فرض کنید که از ۳۰۰ ریال سودِ خالص، ۲۰۰ ریال آن سودِ عملیاتی هر سهم است. حالا یک P/E فرضی به سهم بدهید. P/E فرضی معمولا یا P/E میانگین گروه است یا P/E مقایسه شده با سودِ بانکی. (مثلا اگر سود سپرده ۲۰ درصد باشد، ۵ سال طول می‌کشد تا اصل پول شما بازگردد، پس P/E بانک ۵ است.)
با این حساب و مطاب با تصویر بالا برای کشفِ قیمت مناسبِ خرید، فرمول بالا به کار می‌رود.
این فرمول یک کسر است. در صورت قیمت به صورت مجهول وجود دارد، در مخرج EPS تفکیک شده به سود عملیاتی و مابه‌تفاوت سودِ خالص و سود عملیاتی (سود غیرعملیاتی) قرار گرفته است. در نهایت P/E فرضی در سود عملیاتی ضرب می‌شود، اگرچه که سود غیر عملیاتی از ضرب شدن در P/E مستثنی می‌شود. (ضریب نمی‌گیرد) نتیجه‌ی نهایی که مساوی با قیمت قرار می‌گیرد عدد ۱۱۰۰ است.
بنابراین قیمت مناسب برای خرید این سهم با توجه به سود شرکت (سود عملیاتی ضریب‌دار و سود غیر عملیاتی) و P/E فرضی قیمتی در بازه کمتر از ۱۱۰۰ ریال تا حداکثر مساوی با ۱۱۰۰ ریال خواهد بود.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بورس متفاوت از شرکت‌های تولیدی ارزیابی می‌شوند. این شرکت‌ها خود بر روی شرکت‌های مختلفی سرمایه‌گذاری می‌کنند، شرکت‌هایی که یا در بورس هستند و یا در خارج از آن حضور دارند. دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری مبنای ارزش‌گذاری آن‌ها نیست. باید ببینیم این شرکت چقدر از سرمایه گذاری‌های خود سود کسب می‌کند. پس در گزارش‌های مالی به دنبال ارقام مربوط به ارزش افزوده‌ی پرتفوی بورسی وغیر بورسی بگردید.
اما بعد از درک ۳ مفهوم EPS P/E و NAV باید فرایند خرید سهم در بورس را پیدا کنیم. پیشنهاد من اینچنین است:
خب! همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید من یک فرایند ۳مرحله‌ای را در نظر گرفته‌ام. ۲ مرحله‌ی نخست فیلترنویسی و تابلوخوانی هستند، مرحله‌ی سوم هم یک تحلیل بنیادی سریع و اجمالی است که در ادامه این ۳ گام را توضیح می‌دهم:
شما با استفاده از فیلترها می‌توانید سهم مناسب را از میان انبوه سهام پیدا کنید، البته این یک گزینش نهایی نیست، بلکه یک غربال ابتدایی است تا از میان چند صد سهم موجود در بورس به چند ده گزینه‌ی ابتدای بنی برسید.
در تصویر زیر نمونه‌ای از یک فیلتر را مشاهده می‌کنید:
تابلوخوانی در ساده‌ترین حالت آن، این است که به سایت TSETMC.com بروید و با مراجعه به بخش جستجوی نمادها و وارد کردن اسم نماد، تابلوی سهام را مشاهده و هر آیتم آن را (آیتم‌های مهم) تحلیل کنید.
تحليل بنيادى يكى از بهترين راه‌ها براى تحليل سهم و پيش بينى روند حركتى آن در بورس هست. با اين حال تحليل بنيادى جدى كار سخت و پيچيده و زمان برى هست.
در این بخش تحليل بنيادى سريع و سردستى آموزش داده می‌شود كه اگرچه كاملا دقيق نيست ولى هم كاربردى و عملى هست و هم تكليف و تصميم شما رو براى خريدن يا نخريدن سهام كاملا مشخص ميكند.
ابتدا به سایت Codal.ir بروید و نماد موردنظر خود را جستجو کنید.
گزارش عملکرد ماهانه ۲ بخش دارد:
یک بخش به عملکرد شرکت در ماه جاری می‌پردازد و بخش دیگر به عملکرد مالی شرکت از ابتدای سال مالی تا کنون اشاره می‌کند.
میانگین فروش شرکت را محاسبه کنید
اگر پایان سال مالی را پایان اسفند در نظر بگیریم؛ اکنون در پایان تیر ماه، ۴ ماه از سال مالی جاری گذشته و شما باید میانگین فروش این ۴ ماه را حساب کنید.
توجه کنید که میزان فروش از ضرب ۲ عامل نرخ فروش در میزان فروش حاصل می‌شود.
محاسبه را شروع کنیم!
مطابق با آنچه در جدول می‌بینید مبلغ فروش ماهانه عدد ۱۲،۶۴۰،۳۴۶ میلیون ریال را نشان می‌دهد.
مطابق با آنچه در جدول می‌بینید مبلغ فروش سه ماهه‌ی بهار، عدد ۳۳،۵۵۷،۰۱۷ میلیون ریال را نشان می‌دهد.
فروش ۴ ماهه مطابق گزارش ۴۶،۱۹۷،۳۶۳ میلیون ریال را نشان می‌دهد که اگر میانگین آن را محاسبه کنیم، میانگین فروش ماهانه مساوی با رقم ۱۱،۵۴۹،۳۴۱ میلیون ریال خواهد بود.
حالا اگر بخواهیم فروش ۸ ماه باقی‌مانده را تخمین بزنیم باید عدد ۸ را (تعداد ماه‌های باقی‌مانده) در عدد میانگین فروش ماهانه ضرب کنیم. که می‌شود ۹۲،۳۹۴،۷۲۶ میلیون ریال.
حالا اگر عدد به دست آمده را با فروش ۴ ماهه جمع کنیم، کل فروش تخمینی ما به دست خواهد آمد: ۱۳۸،۵۹۲،۰۸۹ میلیون ریال
اما آنچه ما تا بدین‌جا به دست آوردیم، درآمد شرکت بود. حالا سود را چطور محاسبه کنیم؟ برای پیدا کردن سود باید به صورت سود و زیان میاندوره‌ای ۳ ماهه یک نگاهی بیندازیم.
خب! سودِ عملیاتی ۳ ماهه عدد ۱۱،۷۴۴،۹۵۶ میلیون ریال به دست آمده است. حالا باید حاشیه‌ی سود عملیاتی را از تقسیم سود بر فروش ۳ ماهه به دست بیاوریم.
حالا اگر P/E فرضی را مساوی ۵ در نظر بگیریم، قیمت ارزنده برای خرید حداکثر ۲۴۲۵ ریال و کمتر از آن خواهد بود.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
بنیادها را رصد کن و پول‌ها را پارو! (آموزش تحلیل بنیادی بین‌المللی)
روانشناسی بازار سرمایه چیست؟ (داستان استاد کارینا و پسرک واکسی)
