ترس از رهاشدگی یکی از رایجترین و در عین حال پنهانترین ترسهای عاطفی است. خیلی وقتها اسمش را نمیدانیم، اما اثرش را در روابطمان میبینیم؛ وابستگی زیاد، حساسیت افراطی، اضطراب در رابطه، یا حتی فرار از صمیمیت.
اگر بارها با خودت گفتهای:
«نکنه ولم کنه؟»
«اگه خودم باشم، ازم دور میشه»
«آخرش همه میرن»
احتمالاً ترس از رهاشدگی در زندگیات فعال است.
ترس از رهاشدگی یعنی نگرانی مداوم از دست دادن آدمهای مهم زندگی؛ حتی وقتی هیچ نشانه واقعیای از ترک شدن وجود ندارد.
این ترس معمولاً از این باور میآید که:
«من به اندازه کافی دوستداشتنی نیستم که کسی بماند.»
در نتیجه، ذهن مدام دنبال نشانههای خطر میگردد و کوچکترین فاصله را تهدید میبیند.
در اغلب موارد، این ترس از کودکی میآید، نه از رابطه فعلی.
دلبستگی ناایمن به والدین
بیتوجهی عاطفی در کودکی
طلاق یا جدایی والدین
از دست دادن فرد مهم
روابط ناپایدار یا خیانت در بزرگسالی
کودک درون یاد میگیرد: «عشق قابل اعتماد نیست.»
ترس از رهاشدگی خودش را به شکلهای مختلفی نشان میدهد:
نیاز دائمی به تماس، پیام و اطمینان گرفتن
دیر جواب دادن، تغییر لحن یا سکوت کوتاه = اضطراب شدید
برخی برای اینکه ترک نشوند، اصلاً نزدیک نمیشوند
نادیده گرفتن خود برای نگه داشتن رابطه
گاهی خشم فقط پوششی برای ترس است
چون معمولاً این چرخه را میسازد:
ترس → رفتار افراطی → فشار به رابطه → فاصله → ترس بیشتر
در واقع، کاری که برای «نگه داشتن رابطه» انجام میدهیم، ناخواسته باعث دور شدن طرف مقابل میشود.
✔ طبیعی است که از دست دادن را دوست نداشته باشیم
❌ اما وقتی این ترس:
دائمی است
باعث اضطراب شدید میشود
رفتارهای افراطی ایجاد میکند
آرامش رابطه را میگیرد
دیگر سالم نیست و نیاز به رسیدگی دارد.
اولین قدم این است که اسمش را بگذاری:
«الان ترس از رهاشدگی فعاله، نه واقعیت.»
قبل از پیام دادنهای پشتسرهم یا قهر کردن، چند نفس عمیق بکش و از خودت بپرس:
«الان واقعاً چه اتفاقی افتاده؟»
خیلی وقتها واکنش ما مربوط به زخم قدیمی است، نه رابطه فعلی.
وقتی همه امنیتت وابسته به یک نفر باشد، ترس شدید میشود.
روی اینها کار کن:
استقلال عاطفی
هویت شخصی
مراقبت از خود
بهجای کنترل یا چسبندگی بگو:
«وقتی جواب نمیدی، مضطرب میشم. کمکم میکنی آرومتر بشم؟»
درمانهایی مثل:
طرحوارهدرمانی
درمان مبتنی بر دلبستگی
DBT
در ترمیم ترس از رهاشدگی بسیار مؤثرند.
ثبات رفتاری داشته باش
قولی نده که نتوانی انجام دهی
شفاف حرف بزن
مرز سالم داشته باش
نجاتدهنده نباش، حمایتگر باش
ترس از رهاشدگی نشانه ضعف نیست؛ نشانه زخمی است که زمانی برای بقا شکل گرفته.
با شناخت، تمرین و در صورت نیاز درمان، میشود این ترس را از وابستگی دردناک به دلبستگی امن تبدیل کرد.
یادت باشد:
کسی که امنیت را درون خودش بسازد، کمتر از رفتن دیگران میترسد.
