ایدهپرداز، روانشناس، نويسنده و استراتژيست كسب وكار. من در زمینههای روانشناسی، سرمایه‌گذاری، کسبوکار، بازاریابی، نویسندگی و محتوا مینویسم. سایتم: aliheidary.ir
سرمایه‌گذاری در صندوقهای درآمد ثابت؛ بهتر از بانک، بی‌خطر‌تر از بورس
وضعیت برای سرمایه‌گذاری خرد خیلی امن و مطمئن نیست. بازار طلا و سکه هر روز بالا و پایین می‌شود، تابلو بورس هم چند روز در هفته قرمز است و شاخص سقوط می‌کند و به ندرت سبز می‌شود و سهامداران حرفه‌ای هم به‌سختی می‌توانند از طوفان‌ها جان سالم به‌در ببرند. وضعیت سپرده‌گذاری در بانک هم روشن است. برای خیلی‌ها که سرمایه کمی دارند، سپرده بلندمدت با سود سالیانه ۲۱.۵ درصد دیگر جذابیتی ندارد.
همین موضوع باعث شده بعضی از سرمایه‌گذاران خرد که حوصله نوسان‌گیری بازار طلا و سکه و دلار را ندارند و چند باری از سقوط بورس سکته کرده‌اند و حالشان از واریزی سودهای بانکی گرفته شده، مسیر دیگری را انتخاب کنند. سرمایه‌گذاری در صندوقهای درآمد ثابت، نه مثل بورس نزول و صعود دارد و نه مثل دلار و سکه با یک خبر سیاسی در سراشیبی می‌افتد.
این‌طور که محاسبه سود واریزی نشان می‌دهد، سود این صندوقهای ثابت از بانک هم بیشتر است، مزیت دیگری که نسبت به بقیه بازارهای سرمایه‌گذاری دارد این است که پولتان سوخت نمی‌شود و خیالتان راحت است همان پولی که روز اول گذاشتید دوباره دستتان را می‌گیرد و دیگر سوگوار سرمایه از دست رفته نمی‌شوید و…
اما سوالی که مطرح می‌شود این است که این صندوق‌ها چه ماهیتی دارند؟ چگونه می‌توان در این صندوقهای درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرد؟ صندوقهای درآمد ثابت به درد چه افرادی می‌خورد و سوال مهمتر اینکه صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت چه مزایایی برای سرمایه‌گذاران خرد دارد؟
صندوق سرمایه‌گذاری ثابت چیست؟
صندوق سرمایه‌گذاری مثل یک گاو صندوق نیست که پولتان را در آن بخوابانید و سر ماه سود بگیرید. قرار است با پول شما کار کنند و سود به دست بیاورند اما حواسشان هست که به کدام بازار بروند و چه سهامی بخرند. صندوقهای سرمایه‌گذاری زیر نظر سازمان بورس فعالیت می‌کنند و در واقع مجموعه‌ای از اوراق بهادار، مشارکت و سهام هستند. کسانی که می‌خواهند سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و با حداقل ریسک در بازار بورس داشته باشند، سرمایه خود را در این صندوقهای ثابت می‌گذارند.
این صندوق‌ها نقش واسطه مالی را برای این افراد دارند تا سرمایه‌گذاری کم ریسک‌تر و حرفه‌ای‌تر و همچنین پرسودتری داشته باشند. بازدهی این صندوق‌ها نوسان زیادی ندارد و نرخ سود آن قابل پیش‌بینی است. با اینکه این صندوق در بازار بورس فعالیت می‌کند و در واقع پول شما در این بازار گردش دارد، اما نیازی به دانش حرفه‌ای بورس ندارید.
همچنین با سرمایه‌گذاری در این صندوق نیازی به حضور در تالار بورس یا حتی نشستن پای کامپیوتر ندارید، چون همه کارها توسط مدیر و متولی صندوق سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. یکی از نکات مهمی که سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را برای سرمایه‌گذاران خرد جذاب کرده این است که می‌توانند با حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری کنند. همچنین هر وقت دلشان خواست می‌توانند سرمایه خود را بدون پرداخت جریمه از صندوق بردارند.
ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت چقدر است؟
در این سرمایه‌گذاری ریسکی وجود ندارد پس با خیال راحت می‌توانید سرتان را روی بالش بگذارید. در این صندوق واسطه یا همان مدیر صندوق مدیریت دارایی‌ها را انجام می‌دهد. به همین دلیل حدود ۹۰درصد از کل وجوه جمع‌آوری شده از سرمایه‌گذاران در دارایی‌های بدون ریسک مثل اوراق مشارکت، سپرده بانکی و سایر اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.
چون واسطه اجازه دارد فقط در بازار بدون ریسک سرمایه‌گذاری کند و فقط می‌تواند بخش بسیار کمی از سبد تحت مدیریت خود را در دارایی‌های دارای ریسک ببرد. با این اوصاف احتمال ضرر و زیان در صندوق درآمد ثابت خیلی کم است. اما این موضوع در سودی که نصیب سرمایه‌گذار می‌شود تاثیر مستقیم دارد، در سرمایه‌گذاری بدون ریسک سود صندوق نیز از حد مشخصی بالاتر نمی‌رود. چون معمولا دارایی‌های بدون ریسک و کم ریسک، نرخ سود مشخصی دارند.
صندوقهای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت چه مزایایی دارند؟
وجود مدیر حرفه‌ای: وقتی کسی دانش بورسی نداشته باشد نمی‌تواند بهترین سهام با کمترین ریسک را بخرد یا در شرایط بحرانی چه سهامی را بفروشد که ضرر نکند. به همین دلیل مهمترین مزیت این صندوق وجود یک مدیر حرفه‌ای و به اصطلاح این کاره بازار است که می‌داند چه زمانی چه سهامی بخرد. تحلیل به موقع و تصمیم‌های عاقلانه باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری کم شود.
نقد شدن سریع: هر روز از ماه که بخواهید می‌توانید پولتان را پس بگیرید. نیازی نیست از قبل اعلام کنید که مایل به ادامه سرمایه‌گذاری نیستید، هر وقت بخواهید پولتان را از صندوق بردارید می‌توانید به پولتان برسید.
قابل اعتماد: درصد ریسک در این سرمایه‌گذاری خیلی پایین است. چون در اساسنامه صندوق درآمد ثابت آمده که همیشه حداقل ۷۰ تا ۹۰ درصد دارایی تحت مدیریت این صندوق‌ها در گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت دولتی یا اسناد خزانه اسلامی سرمایه‌گذاری شود که اصل و سود همه این موارد توسط دولت یا بانک مرکزی تضمین شده است.
سازمان بورس به صورت مستمر گزارش‌هایی درباره بازدهی صندوق‌ها در دوره‌های ماهانه، سالانه و وضعیت صندوق‌ها از ابتدا تا به امروز ارائه می‌دهد. همچنین مواردی مثل اطلاعات هویتی موسسان صندوق در این سامانه‌ها قرار گرفته است تا سرمایه‌گذاران بتوانند به صورت دقیق عملکرد صندوق‌ها را بررسی کنند. در این شرایط ریسک ضرر و زیان یا از بین رفتن دارایی سرمایه‌گذاران به حداقل می‌رسد.
سرمایه‌گذاری با پول کم: برای خرید یک سکه امامی حداقل باید ۲۸ میلیون تومان داشته باشید یا هزار دلار در بازار امروز حدود ۴۹ میلیون تومان قیمت دارد. وضعیت بازار بورس و سپرده‌های بانکی هم مشخص است. مثلا با یک میلیون تومان نمی‌توانید در بانک سرمایه‌گذاری کنید یا سهام پربازدهی بخرید، اما سرمایه‌گذاری در صندوق ثابت درآمد با پول کم هم امکان‌پذیر است. صندوقهای سرمایه‌گذاری پول افراد زیادی را جمع‌آوری کرده و به‌صورت یکجا در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. به همین دلیل می‌توانید با پول کم از سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ بهره‌مند شوید.
سرمایه‌گذاری در صندوقهای درآمد ثابت چه شرایطی دارد؟
قبل از هر چیز باید بدانید که دو نوع صندوق درآمد ثابت داریم. صندوقهای قابل‌معامله در بورس(ETF) و صندوقهای صدور و ابطالی یا همان خارج بورسی. صندوق ETF، صندوقی است که خرید و فروش واحدهای آن از طریق سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها انجام می‌شود و با نماد مربوط به خود در تابلوی معاملاتی مثل معامله سهام عادی، قابل خرید و فروش هستند.
اما صندوقهای صدور و ابطال، در بورس غیرقابل‌معامله هستند. سرمایه‌گذار به طور مستقیم در آن سرمایه‌گذاری می‌کند و در دوره‌های تعیین‌شده یک ماهه، شش‌ماهه یا یک‌ساله، سود صندوق بین همه سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود. زمانی هم که سرمایه‌گذار بخواهد پول خود را از صندوق خارج کند، همان مبلغی را که واریز کرده بود، پس از ابطال واحدها دریافت خواهد کرد.
برای سرمایه‌گذاری در صندوقهای صدور و ابطال، باید به سایت صندوق موردنظرتان مراجعه کنید و بعد از تکمیل مراحل ثبت‌نام، حساب کاربری را شارژ و سفارش خریدتان را ثبت کنید. برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها هم باید از پیش مراحل دریافت کد بورسی و احراز هویت سجام را تکمیل کرده باشید. برای سرمایه‌گذاری در واحدهای صندوق ETF نیز باید کدبورسی داشته باشید.برای سرمایه‌گذاری در این صندوق باید مثل خرید و فروش سهام، پس از دریافت کد بورسی و احراز هویت سجام، از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری برای ثبت سفارش خرید اقدام کنید.
سود صندوقهای با درآمد ثابت از بانک بیشتر است؟
شکل پرداخت سود بانکی و صندوقهای با درآمد ثابت به صورت پرداخت نقدی در بازه‌های زمانی مشخص است. اما مهمترین تفاوتی که بین سپرده‌گذاری در بانک و در صندوق درآمد ثابت وجود دارد این است که برداشت پول قبل از سررسید معین در بانک باعث کاهش سود سرمایه‌گذار می‌شود، اما در صندوقهای با درآمد ثابت می‌توان از سود بدون نرخ شکست استفاده کرد و هر زمان که سرمایه‌گذار بخواهد می‌تواند بدون ضررو و زیان پول اولیه سرمایه‌گذاری خود را بردارد.
همچنین اگر یک سپرده میان‌مدت ماهانه داشته باشید و مبلغی را قبل از سررسید ماهانه برداشت کنید، هیچ سودی به سپرده شما تعلق نمی‌گیرد حتی اگر فقط روز قبل از سررسید ماهانه برداشت انجام شده باشد. اما صندوقهای درآمد ثابت به دلیل روز شمار بودن و روند ثابت و از پیش مشخصی که دارند این محدودیت و هیچ محدودیت دیگری در برداشت وجه ندارند.
به غیر از این مورد، رقم سودی که سرمایه‌گذار از صندوق ثابت درآمد دریافت می‌کند بیشتر از سود بانکی است. سود سپرده بلندمدت یک‌ساله در بانک ۲۰.۵ درصد است. با این حساب اگر سرمایه‌گذار یک‌سال کامل ۱۰۰ میلیون تومان در بانک سرمایه‌گذاری کند، در پایان سال ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از بانک دریافت می‌کند یعنی ماهانه حدود یک میلیون و ۷۴۱ هزار تومان. اما اگر این سرمایه‌گذار به جای بانک در صندوق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کند، در یک سال حدود ۲۲میلیون تومان سود در یافت می‌کند،ماهی حدود یک میلیون و ۸۶۸ هزار تومان. چون اغلب صندوقهای درآمد ثابت به سرمایه‌گذاران خود بین ۲۱.۵ تا ۲۲ درصد سود سالیانه می‌دهند.
حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری در صندوقهای درآمد ثابت چقدر است؟
در صندوقهای صدور و ابطال، حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری معمولا به اندازه خرید حداقل یک واحد از این صندوق‌هاست که در بیشتر صندوق‌ها از ۱۰۰هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان است.
در صندوقهای ETF یا همان صندوق قابل معامله در بورس، حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری، به اندازه حداقل ارزش سفارش خریدی است که می‌توان ارسال کرد. در حال حاضر حداقل ارزش سفارش در بازار بورس ایران، برابر 500 هزار تومان است. اما برای سرمایه‌گذاری در صندوقهای ثابت باید به این نکته نیز توجه کنید که این صندوق‌ها سالیانه معادل 9درصد از مبلغ سرمایه‌گذاری را به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. مثلا اگر یک میلیون تومان در یک صندوق سرمایه‌گذاری می‌کنید حدود 90 هزار تومان آن به عنوان کارمزد از سرمایه اولیه کسر می‌شود.
مراقب چه چیزهایی باشیم
معمولا صندوقهای درآمد ثابت بین ۲۱.۵ تا ۲۲ درصد سود می‌دهند، اگر تبلیغات صندوق سرمایه‌گذاری را دیدید که از سودی بالای ۳۰ درصد می‌گوید، حتما قبل از سرمایه‌گذاری در آن صندوق از طریق مراجع قانونی درباره آن تحقیق و پرس‌و‌جو کنید. سازمان بورس اوراق بهادار به طور مستمر بر عملکرد نهادهای مالی نظارت دارد و برای صندوقهای سرمایه‌گذاری قوانین سختگیرانه‌ای در نظر گرفته. به همین دلیل صندوق‌ها موظف هستند گزارش عملکرد، صورت‌های مالی و پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را به سازمان بورس ارائه کنند. برای مشاهده پرتفوی سرمایه‌گذاری صندوقهای سرمایه‌گذاری و به‌طور کلی صورت‌های مالی آنها می‌توانید به سایت کدال مراجعه کنید.
همچنین بخوانید:
تحلیلی بر آخرین گزارش سالانه‌ی دیجیکالا؛ در سال ۱۴۰۱ بر دیجیکالا چه گذشت؟
طرح توجیهی چیست؟/ راهنمای گام‌به‌گام نوشتن طرح توجیهی
چگونه فروش را به پایان برسانیم؟ + ۶ روش اتمامِ فروش
همه چیز درباره بازار سکه و طلا + ۱۵ متغیر مهم
چرا بورس در ایران خلاف جهت حرکت می‌کند؟
رانت اطلاعاتی چطور پول مردم را در جیب کله‌گنده‌ها می‌گذارد؟
مطلبی دیگر از این انتشارات
دربارهی مهدی بلیغ؛ آل کاپونِ ایران
مطلبی دیگر از این انتشارات
۱ + ۵ نکته کاربردی برای ویرایش بهتر متنهای شما
مطلبی دیگر از این انتشارات
بخوانید: خلاصه کتاب احساسات کشنده