همه چیز درباره بازار سکه و طلا + ۱۵ متغیر مهم

هر وقت قیمت سکه و طلا در سراشیبی می‌افتد، تقاضا برای خرید بیشتر می‌شود و خیلی‌ها برای خرید اقدام می‌کنند. عده‌ای فکر می‌کنند خرید طلا عاری از ریسک و ضرر است و این تصور غلطی است و می‌تواند بهای بسیار سنگینی را برای چنین افرادی در بر داشته باشد.

اتفاقا خرید طلا آن هم در این بازار پرنوسان ریسک زیادی دارد که آگاهی از قوانین و چم و خم بازار می‌تواند این خطرها را کمتر کند. مثلا باید بدانید برای خرید طلا و سکه به چه واحد صنفی مراجعه کنید که سرتان کلاه نگذارد. باید فرق بین طلا آب‌شده با طلا ۱۸ عیار را بلد باشید، عیار سکه پارسیان را بشناسید و راه‌وچاه محاسبه اجرت طلا را تشخیص دهید و… اطلاع از بهترین زمان انجام معاملات طلا و سکه در روز، هفته و ماه کمک می‌کند، میزان ضرر و زیان پایین بیاید. به همین دلیل یک‌سری متغیرهای مهم در بازار طلا را برای‌تان به زبان ساده و کاملا قابل‌فهم توضیح می‌دهم:

‌انس طلا: برای اندازه‌گیری وزن فلزات گرانبها مثل طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم از انس استفاده می‌شود. هر انس طلا معادل ۱۰۳۵/۳۱ گرم است. انس لندن معادل۳۴۹/۲۸ گرم است، ولی مبنای اندازه‌گیری فلزات گرانبها همان انس جهانی است. بنابراین وقتی اعلام می‌شود که مثلا هر انس طلا هزار و ۹۸۱ دلار است، برای به دست آوردن قیمت طلای ۲۴ عیار قیمت هر انس را تقسیم بر ۱۰۳۵/۳۱ می‌کنند که براساس قیمت پیش‌گفته، عدد ۶۳ دلار و چهار سنت در می‌آید.

در ایران به همین شکل یک گرم طلای ۲۴ عیار را حساب می‌کنند. قیمت طلای ۲۴ عیار ضرب در ۱۸ و تقسیم بر ۲۴ می‌شود. این عدد باید براساس قیمت دلار در بازار آزاد محاسبه شود. اگر عددی که به دست می‌آید از قیمت‌هایی که در بازار اعلام می‌شود بیشتر باشد حباب مثبت است و اگر کمتر باشد، حباب منفی است. دلیل محاسبه قیمت هر گرم طلا با دلار آزاد این است که اگر طلا را با دلار بانکی یا نیمایی حساب کنند، قیمت تمام شده از قیمت جهانی پایین‌تر می‌آید، وقتی قیمت‌ها از بازار جهانی کمتر باشد بلافاصله قاچاق طلا به خارج از کشور شروع می‌شود.

مثقال طلا و مثقال بدون حباب: در حال حاضر مبنای اندازه‌گیری طلا در بازارهای جهانی انس است و در همه کشورهای دنیا قیمت طلا را بر اساس هر گرم می‌سنجند. مثقال واحد وزنی قدیمی در ایران و معادل ۴.۶۰۳ گرم است. مثقال واحد وزن قدیمی داد وستد طلا در کشور است که سعی شده در محاوره و معامله باقی بماند اما مثل گرم رسمیت ندارد. چون اکثر مسائل شرعی مثل دیه و مهریه به مثقال است و حتی در بسیاری از مهریه‌های قدیمی میزان طلا یا نقره عروس با مثقال نوشته شده است.

قیمتی که برای یک مثقال طلا اعلام می‌شود با عیار ۷۰۵ است (۱۷ عیار) در حالی که قیمت هر گرم با عیار ۷۵۰ (طلای 18 عیار) محاسبه می‌شود.

نکته مهم این است که طلای بازار را براساس مثقال طلای آب‌شده آن هم با عیار ۱۷ یا ۷۰۵ در هزار اعلام می‌کنند و بعد به عیارهای دیگر تبدیل می‌شود. وقتی می‌گویند که مثلا مظنه طلای آب‌شده ۱۰ میلیون و ۱۳۵ هزار تومان است یعنی یک مثقال طلای آب‌شده ۱۷ عیار را اعلام می‌کنند. اگر آن ۱۰میلیون و ۱۳۵ هزار تومان را بر ۴.۶۰۳ گرم تقسیم کنیم، قیمت هر گرم طلای ۱۷ عیار به دست می‌آید، بنابراین قیمت طلای آب‌شده براساس یک مثقال سنجیده می‌شود.

عیار طلا: تا سی سال پیش طلا با عیارهای مختلف در بازار ایران خرید و فروش می‌شد. اما به دلیل اینکه طلای ۱۸ عیار زیباترین عیار طلاست و در کشورهای منطقه نیز این طلا داد و ستد می‌شد، اداره استاندارد قانونی وضع کرد که طلاهای با عیارهای کمتر از ۱۸ جمع‌آوری شود. از آن زمان به بعد فروش طلای زیر ۱۸ عیار ممنوع شد. البته تولید طلای زیر ۱۸ عیار برای صادرات ممنوع نیست و فقط نباید در بازار ایران فروخته شود. براسای قانون اداره استاندارد خرید و فروش طلا با عیارهای ۲۰، ۲۱، ۲۲ و ۲۴ عیار قانونی است. مثلا در یزد طلا با عیار ۲۰ تولید می‌شود یا در استان‌های جنوبی مثل خوزستان و هرمزگان طلای ۲۲ عیار و ۲۴ عیار نیز برای داد و ستد موجود است.

طلای آب‌شده نقدی: بعضی‌ها برای اینکه اجرت ساخت ندهند طلای آب‌شده می‌خرند. مظنه یک مثقال طلای ۱۷ عیار، معیاری است که برای قیمت‌گذاری طلای آب‌شده در بازار استفاده می‌شود. برای محاسبه قیمت طلای آب‌شده، قیمت یک مثقال را بر عدد ۴.۳۳ تقسیم می‌کنند تا قیمت یک گرم طلای ۱۸عیار به دست بیاید. وقتی طلای آب‌شده می‌خرید نباید مالیات و اجرت ساخت بدهید، چون اساسا خرید این مدل طلا برای سرمایه‌گذاری انجام می‌شود و باید قیمت کمتری داشته باشد.

سکه نقدی و سکه تک فروشی: سکه نقدی سکه‌ای است که در زمان حال به صورت فیزیکی داد و ستد و پول آن دریافت شود که بیشتر بین خود صراف‌ها و طلافروش‌ها این معاملات نقدی انجام می‌شود. اما سکه تک فروشی بیشتر سکه‌هایی است که در سال ۹۶ و ۹۷ توسط بانک مرکزی واگذار و به صورت بسته‌های صدتایی آکبند خرید و فروش می‌شود. وقتی می‌گویند سکه تک فروشی منظورشان همین سکه‌هاست که قیمتش بسته به تقاضای بازار با سکه نقدی متفاوت است و همیشه با قیمت بالاتری معامله می‌شود.

سکه قدیم و سکه جدید: تا سال ۸۶، هر سال تاریخ ضرب سکه تغییر می‌کرد و به همین دلیل در آن زمان سکه سال‌های قبل از ۸۶ به قیمت کمتری خرید و فروش می‌شد. بانک مرکزی برای اینکه سوءاستفاده در معاملات سکه‌های تاریخ قبل از سال ۸۶ را کم کند از آن سال به بعد سال ضرب سکه را تغییر نداد. سکه طرح جدید یا امامی همین سکه‌هایی هستند که در سال ۸۶ ضرب شده‌اند. سکه قبل از سال ۸۶ یا همان سکه قدیم دو نوع دارد. یک‌سری که قبل از سال ۸۶ ضرب شده‌اند و تاریخشان مربوط به قبل از این سال است. یک‌سری هم مال سال‌های اول بعد از انقلاب و بدون تصویر امام خمینی ضرب شده‌اند که با نام بهار آزادی فروخته می‌شوند.

سکه گرمی: سکه گرمی آخرین و جدیدترین عضو خانواده سکه‌هاست که از سال ۸۶ عرضه آن توسط بانک مرکزی شروع شده است. سکه گرمی برابر با ۰۱/۱ گرم وزن دارد و بدون تاریخ ضرب به فروش می‌رسد. عیار این سکه‌ها مثل بقیه سکه‌هایی که توسط بانک مرکزی ضرب می شود ۹۰۰ در هزار است.

سکه پارسیان: پارسیان سکه نیست و بانک مرکزی تاکید کرده باید با نام پلاک طلای پارسیان فروخته شود. ضرب سکه در اختیار بانک مرکزی است به همین دلیل تولید هر سکه دیگری غیر قانونی است. براساس این قانون همه پلاک‌های طلای پارسیان موجود در بازار باید شکلی متفاوت از سکه‌های بانک مرکزی داشته باشند. معمولا این سکه‌ها به صورت شش ضلعی، هشت ضلعی و بیضی تولید می‌شوند. عیار سکه پارسیان درست مثلا طلای موجود در بازار ۱۸ عیار و ۷۵۰ در هزار است. در حالی که سکه‌های بانک مرکزی ۹۰۰ در هزار هستند.

حباب سکه: مابه‌التفاوت قیمت واقعی سکه و قیمتی که به فروش می‌رود، حباب سکه است. اگر میزان طلای یک سکه را به اضافه ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان اجرت کنیم، قیمت واقعی آن به دست می‌آید. اگر با همان قیمت در بازار فروخته شود قیمت واقعی است اما اگر قیمت آن بیشتر باشد حباب دارد.

بیشترین و کمترین قیمت سکه: قیمتی که هر روز برای سکه اعلام می‌شود قیمت پایه است. مثلا خریدار به یک واحد صفی مراجعه می‌کند و قیمت می‌پرسد. مثلا سکه امامی امروز با نرخ پایه ۲۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان وارد بازار می‌شود. یک واحد صنفی دیگر قیمت سکه را ۲۸ و ۶۰۰ تومان اعلام می‌کند و ممکن است یک صرافی همان سکه را ۲۹ میلیون تومان بفروشد و طلافروش دیگری در شمال تهران سود کمتری بخواهد و سکه امامی را با حداقل قیمت بفروشد.

به این شکل کمترین و بیشترین قیمت سکه که گپ بازار است به دست می‌آید چون سازمان حمایت از مصرف‌کننده درصد مشخصی سود تعیین کرده که مثلا طلافروش می‌تواند هفت درصد سود بگیرد. ممکن است یک طلافروش سود کمتری بخواهد و سکه را ارزانتر بفروشد که غیرقانونی هم نیست. اما این قیمت مربوط به تهران است و هرچه از تهران دور شویم گپ قیمت بیشتر می‌شود. مثلا در بجنورد ممکن است قیمت خرید و فروش تفاوت پیدا کند. ممکن است سکه کم باشد و تقاضا زیاد، قیمت در این شهر بالا می‌رود اینجا یک عددی ثبت می‌شود و می‌شود کمترین و بیشترین.

مالیات ارزش افزوده: خریدارها فکر می‌کنند این پول را به طلافروش می‌دهند اما این مالیات هیچ ربطی به طلافروش ندارد. در واقع طلافروش پول مالیات را از خریدار می‌گیرد و به دولت می‌دهد. آخرین اصلاحیه مالیات ارزش‌افزوده این است که طلافروش از میزان اجرت و سودی که دریافت می‌کند باید ۹درصد از مصرف‌کننده بگیرد و به دولت بدهد. ۹ درصد از روی سود و اجرت. مثلا وقتی یک انگشتر پنج میلیون تومان قیمت دارد، چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان آن پول طلاست و ۵۰۰ هزار تومان آن سود و اجرت است که از روی آن ۵۰۰هزار تومان طلا فروش باید باید ۹ درصد مالیات به دولت بدهد.

اجرت طلا: هزینه اجرت طلا بسته به نوع کار و میزان ساعت کاری که روی طلا شده تعیین می‌شود. بعضی از مصنوعات طلا با ماشین درست می‌شود، بعضی‌ها محصول دست هستند و بعضی‌ها ترکیب دست و ماشین. یک‌سری کارها هم پِرسی است. به همین دلیل به میزان کاری که روی قطعه طلا انجام و هزینه‌ای که برای ساخت می‌شود اجرت‌ها متفاوت هستند. اجرت ساخت طلا معمولا از دو و نیم درصد قیمت طلا شروع می‌شود و سقف هم ندارد. حتی ممکن است اجرت یک کاری از خود قیمت طلا بیشتر باشد، یعنی اگر هر گرم طلا دو میلیون و ۳۰۰ هزارتومان باشد ممکن است به دلیل کاری که روی آن شده اجرت هر گرم از خود قیمت هر گرم طلا بیشتر شود. اما برای جذب مشتری خیلی از طلافروشی‌ها سعی می‌کنند اجرت کمتری بگیرند به همین دلیل نمی‌توان درصد مشخصی برای اجرت مشخص کرد.

تفاوت قیمت خرید و فروش سکه: قانون تجارت می‌گوید هر نوع داد و ستدی که ثبت می‌شود باید مالیات بپردازد. بنابراین طبق همین قانون وقتی مشتری سکه می‌فروشد و مغازه‌دار بعد از خرید آن را دوباره می‌فروشد به ازای مابه‌التفاوت بین خرید و فروش باید مالیات بپردازد. به همین دلیل سعی می‌کند که از مشتری سکه را ارزانتر بخرد که بتواند با قیمت بهتری بفروشد. چون آن مابه التفاوت سودی است که عاید طلافروش می‌شود.

صرافی معتبر رسمی: قانون اداره اماکن کل کشور این است که هر واحد صنفی باید جواز و پروانه کسب را جلوی دید مشتری قرار بدهد. مثل نظام پزشکی یک پزشک که روی نسخه نوشته می‌شود. هر واحد توسط مجوز تایید می‌شود. بنابراین واحد صنفی که مجاز است باید جواز صنفی را در دید مشتری قرار بدهد. نکته دوم این است که به طلافروشی اعتماد کنید که چند سال است در محل کاسبی می‌کند و مغازه‌اش اجاره نیست و حداقل سرقفلی مغازه به نام خودش است.

بهترین زمان معاملات: سه‌شنبه بهترین روز است چون وسط هفته است و معمولا بازار نوسان را پشت سر گذاشته و اگر تغییر رخ بدهد جزئی است و به چشم نمی‌آید. روزهای شنبه و یکشنبه به دلیل اینکه بازارهای جهانی تعطیل هستند پر از نوسان است و بهتر است این روزها به بازار نروید. از پنجشنبه تا شنبه نیز به دلیل اینکه شاخص اقتصادی آمریکا اعلام می‌شود، ممکن است بازار نوسان داشته باشد. به همین دلیل فرق نمی‌کند هفته چندم ماه و اول یا آخر ماه باشد، مهم این است که وسط هفته و به خصوص روز سه‌شنبه برای خرید به بازار بروید.

و اما نکات مهم در مورد بازار طلا و سرمایه‌گذاری در طلا:

هرگاه گزارش های مربوط به وضعیت اقتصادی آمریکا خوب بودند طلا ارزان می شود و هرگاه گزارش ها منفی بودند قیمت طلا افزایش می یابد.

البته این قانون که گفتیم یک حالت مدل شده و بسیار ساده تحلیل طلا است اما در عمل تا حدودی تحلیل این گزارش ها، پیچیدگی هایی دارد.

پیش بینی قیمت طلا جهانی

وضعیت اقتصاد آمریکا در تعیین قیمت و سمت و سوی بازار طلا نقش مهمی دارد. گزارش های اقتصادی که در داخل امریکا منتشر می شود و می تواند بر قیمت طلا تاثیر بگذارد و معامله گران را به سمت خرید یا فروش طلا سوق دهد شامل اینها هستند:

نرخ بهره

قیمت طلا رابطه معکوس با نرخ بهره دارد.

هر زمان نرخ بهره پایین می آید می تواند تاثیر مثبت روی قیمت طلا بگذارد و آن را بالا ببرد و هر زمان نرخ بهره بالا رود باعث تاثیر منفی روی قیمت طلا می شود.

نرخ تورم

اگر نرخ تورم بالا رود به این معنی است که ارزش پول کاهش یافته است.

کاهش ارزش پول به این معنی است که شما باید برای یک مقدار ثابت طلا، پول بیشتری از قبل بپردازید یعنی قیمت طلا گران می شود.

به همین ترتیب کاهش نرخ تورم به معنی افزایش پول است و باعث کاهش قیمت طلا می شود.

علاوه بر دو مورد گفته شده، عوامل دیگری نظیر میزان تولید ناخالصی ملی و افزایش یا کاهش تراز تجاری و مثبت یا منفی بودن آن، گزارش اشتغال و مثبت و منفی بودن آن و یکسری عوامل دیگر، همگی می توانند بر قیمت جهانی طلا تاثیر بگذارند.

اگر می خواهید تاثیر این عوامل را بررسی کنید به خوب و بد بودن آن دقت کنید.

اخبار بد باعث اوضاع اقتصادی نابسامان می شود و اوضاع اقتصادی نابسامان منجر به تقاضای بیشتر به سمت طلا می شود و همین باعث گران تر شدن طلا می شود.

مشخصا قیمت طلا در ایران تابعی از دو چیز است:

1- نرخ دلار در ایران

2- ارزش دلار در جهان

قیمت طلا در ایران برابر است با قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی ضرب در قیمت دلار در ایران.

قیمت سکه‌ی طلا هم بر این اساس مشخص می‌شود.

مثال:

قیمت طلا در بازارهای جهانی کاملا وابسته به ارزش دلار در جهان است. هرچقدر دلار در دنیا بی‌ارزش‌تر شود قیمت طلا افزایش پیدا میکند و هرچقدر دلار در دنیا باارزشتر شود قیمت طلا کاهش پیدا میکند.

طلا یک سرمایه‌ی ارز محور است (یعنی تابع قیمت ارز است) و بعد از خود ارز، دارایی‌های ارز محور بیشترین سود را خواهند داشت. دارایی‌های ارز محور میتواند ماشین خارجی باشد، میتواند انباری پر از کالاهای دلاری باشد، یا بهترین گزینه طلا باشد (طلای آب‌شده/ بدون اجرت، یا شمش یا سکه، نه طلای اجرت دار)، درواقع هر چیزی که قیمتش تابع مستقیمی از قیمت دلار باشد.

درسالهای آینده طلا هم تقریبا پا به پای ارزهایی مثل فرانک و یورو رشد خواهد کرد، اما نوسانات طلا بسیار بیشتر از خود ارز است و همانطور که گفته شد تا حد زیادی به سیاستهای اقتصادی کشور آمریکا بستگی دارد.

همچنین بخوانید:

آموزش و بررسی سرمایه‌گذاری در بازارهای سرمایه (بورس، سپرده، ارز، مسکن، طلا)

راهنمای کامل ارزش‌گذاری استارتاپ: از ایده آجری تا استارتاپ بورسی!

با این ۱۱ کتاب هوش مالی خود را افزایش دهید!

نقش مفهوم «ارزش زمانی پول» در زندگی روزمره

مدیریت مالی شخصی: ۲۳ نکته برای نوشتن برنامه مالی شخصی خودتان

چرا بورس در ایران خلاف جهت حرکت می‌کند؟

رانت اطلاعاتی چطور پول ‌مردم ‌را در جیب کله‌گنده‌ها می‌گذارد؟

استراتژی محتوا چیست و چطور با آن کسب و کارمان را متحول کنیم؟ + ۵ فاز اصلی

پیچ دک چیست و چه نقشی در موفقیت استارتاپ ها دارد؟ + ۸ اصل