عکاس و فیزیوتراپیست؛ مدرس عکاسی | علاقهمند به نگارش نقد سینمایی، برگزاری رویدادهای هنری و تولید محتوای آنلاین | کانال تلگرام: closeup_melody@ | وبسایت: photographymohseni.ir
چطور به شکل درست فیلم ببینیم؟ | آثار سینمایی را حیف نکنیم!
سلام به همه‌ی سینما دوستان عزیز!
احتمالا بعد از دیدن قسمت دوم عنوان پست، تعجب کردین و با خودتون گفتین: «حیف کردن فیلم دیگه چه صیغه‌ایه؟؟! مگه فیلم رو هم میشه حیف و نابود کرد؟». در جواب باید بگم بله!
عشاق واقعی سینما، برخلاف خیلی‌های دیگه، فیلم‌ها رو حیف نمی‌کنن! تا جایی که بین دوستان و اطرافیانم دیدم، اکثرشون با رعایت نکردن موارد مهمی، به کیفیت و لذتی که قرار بوده از دیدن یک فیلم ببرن، ضربه می‌زنن...
در این مقاله همراهم باشید تا با هم این موضوع رو بررسی کنیم و به این سوالات جواب بدیم: حیف کردن فیلم اصلا یعنی چی؟ چطور به تجربه‌مون از تماشای آثار سینمایی ضربه می‌زنیم؟ و برای رسیدن به نهایت لذت از دیدن آثار سینمایی چه کارهایی انجام بدیم؟
منظورم از «حیف کردن فیلم» چیه؟
برای شفاف‌سازی منظورم از حیف کردن فیلم، این موقعیت رو درنظر بگیرید:
فرض کنید دیشب فیلمی رو دیدین؛ اما امروز صبح که بهش فکر می‌کنین، با خودتون میگین: «این دیگه چی بود؟ خب حالا که چی؟؟» و بعدش بدون اینکه بیشتر درباره‌ی فیلم فکر کنین، به کارهاتون می‌رسین و به این‌شکل، اون فیلم -که شاید محتوا و فرم بسیار قوی‌ای داشته- به مرکز فراموشی ذهن‌تون تبعید میشه!!
تبریک می‌گم... در چنین موقعیتی، شما اون فیلم رو «حیف کردین»!
به عبارت دیگه، از زمانی که صرف تماشای فیلم شده، بهره خاصی نبردین و بدون اینکه کوچک‌ترین تاثیری از فیلم بگیرین، فیلم و وقت‌تون رو سوزوندین! بهترین اسمی که برای این عمل ظالمانه پیدا کردم، «حیف کردن فیلم» بود :) اگه شما اسم بهتری سراغ دارید، حتما بهم بگید.
حالا که با منظورم از «حیف شدن فیلم» آشنا شدین، بریم ببینیم در چه شرایطی فیلم‌ها حیف میشن و برای جلوگیری ازش، چه کارهایی می‌تونیم انجام بدیم؟ به‌نظرم بهتره برای خوندن ادامه پست وقت بذارین، شاید کمک کنه که در آینده، لذت بیشتری از فیلم دیدن، ببرین...
فقط قبل از اینکه بریم سراغ شرایط و راهکارها، باید موضوع مهمی رو بگم:
اگر هدف‌تون از صرف وقت برای تماشای فیلم و سریال، صرفا گذر زمان و استراحت کردنه و نمی‌خواین با زیبایی و قدرت هنر سینما، به شکلی عمیق مواجه شین، صحبت‌های من زیاد به کار شما نمیاد و تکلیف مشخصه! پس لازمه بگم صحبت‌هام، مطلق نیستن و صرفا برای افرادی که می‌خوان به شکل جدی و حرفه‌ای‌تری دنیای سینما رو دنبال کنن، کاربرد داره!
در چه شرایطی، فیلم‌ها را حیف می‌کنیم؟ + راهکارهایی برای جلوگیری
با توجه به تجربیات خودم از تماشای آثار سینمایی و پرس و جو از چند دوست فیلم‌بین، متوجه شدم که معمولا تحت یکی یا چندتا از این سه حالتِ اصلی، فیلم‌ها حیف میشن:
1-رعایت نکردن آداب فیلم دیدن:
بله! فیلم دیدن هم مثل بقیه فعالیت‌ها، اصول مخصوص خودش رو داره که رعایت این آداب، باعث میشه فیلم رو بهتر درک کنیم و به خاطر بسپریم.
خب حالا رعایت چه مورادی در هنگام فیلم دیدن، واجبه؟؟
- 1-ترجیحا هنگام تماشای آثار سینمایی، مشغول خوردن خوراکی و میان‌وعده و وعده‌های اصلی(!) نباشین! این کار، حواس‌تون رو پرت می‌کنه و شما رو از فضای فیلم، دور می‌کنه.
- 2-فیلم‌ها رو در زمان و حس و حال مناسب‌شون ببینین. مثلا اگر حوصله‌تون سر رفته، سراغ تماشای فیلم‌هایی مثل «خون به پا خواهد شد» نرین که مدت زمان طولانی، ریتمی کند و فیلمنامه‌ای شخصیت محور دارن! این‌طوری فقط باعث میشه از آثار با ارزش سینمایی، به اون شکلی که باید، لذت نبرین و فکر کنین با اثر ضعیفی مواجه هستین... در حالی که مشکل از مود شما بوده!
- 3-ترجیحا، کل فیلم رو یک‌جا ببینین و بین تماشا کردنش، وقفه ایجاد نکنین (البته در فیلم‌های بسیار طولانی و با زمانی حدود سه ساعت یا بیشتر، میشه استثناء قائل شد). حتی بهتره فیلم رو جلو و عقب نزنین و دائما حواس‌تون به تایمر نباشه! انگار که رفته باشین سینما.
- 4-تماشای فیلم دوبله و سانسور شده، نوعی جنایت در حق سازندگان فیلم محسوب میشه! در حقیقت فیلم دوبله و سانسور شده، نسخه‌ای عقیم شده از فیلم محسوب میشه که توسط گروه سانسور و دوبله ساخته و کارگردانی شده و به هیچ‌وجه توانایی انتقال محتوا و حس اصلی فیلم رو به شما نداره...
قبلا مقاله کاملی درباره «دیدن فیلم با دوبله یا زیرنویس» نوشتم که از این لینک می‌تونین اون رو بخونین:
- 5-چُرت زدن و استفاده از گوشی موبایل هنگام فیلم دیدن، آسیب بزرگی به تمرکز شما و در نتیجه لذتی که از فیلم می‌برین، می‌زنه... چطور در حالتی که تمرکز و حواس‌تون صرف اسکرول کردن در بی‌نهایتِ اکسپلورِ اینستاگرام شده، انتظار دارین بتونین از فیلم لذت ببرین؟! مخصوصا که با فیلمی مفهومی یا پیچیده طرف باشین... پس به هیچ‌وجه وقتی خواب‌آلود هستین، سراغ فیلم دیدن نرین (لالایی‌های خیلی بهتری در بازار موجوده!!) و همچنین هنگام تماشای فیلم، اون گوشی ملعون رو کنار بذارین تا بتونین توی دنیایی که این هنرِ زیبا خلق کرده، غرق بشین...
- 6-در نمایشگر بزرگ (حداقل 14 اینچ) و با کیفیت مناسب (حداقل کیفیت 720p) فیلم ببینین. واقعا با گوشی موبایل فیلم دیدن، نوعی توهین به زحمات تیم سازنده فیلمه! آقا دیوید هم یه بار حرصش از این بابت در اومد... نکنین دیگه :(
ویدئوی بالا توی یوتیوب قراره گرفته و برای دیدنش، اول اسباب ورود به یوتیوب رو فراهم کنین!
- 7-بدون تعصب روی ژانر، کشور و کارگردان، آثار سینمایی رو تماشا کنین! این‌طوری خودتون راحت‌ترین و می‌تونین با آثار خوب بیشتری از تمام فرهنگ‌ها و ژانرها و سبک‌ها، مواجه شین.
درباره زیبایی سینمای غیرهالیودی، قبلا پستی نوشتم که خوندنش خالی از لطف نیست:
- 8-در محیط خلوت، ساکت و ترجیحا تاریک فیلم ببینین. یک بار امتحان کنین؛ متوجه می‌شین چقدر بهتره!
- 9-بهتره با هدفون یا سیستم صوتی سینمای خانگی فیلم ببینین تا دنیای اصوات فیلم، اثرگذاری بیشتری داشته باشن. بعضی فیلم‌ها هستن که کارگردان‌شون، در بخش صوتی فیلم، دنیای خاصی خلق کرده که فقط با سیستم صوتی قوی و مناسب، قابل درکه...
- 10-قبل از تماشای فیلم، تا جای ممکن، درباره داستانش تحقیق نکنین و با توجه به نمره‌ش، درباره‌ش قضاوت نکنین! اگر حتی بخشی از داستان و فضای فیلم براتون اسپویل شده باشه، دیگه نمی‌تونین مثل زمانی که پیش زمینه چندانی درباره اون فیلم ندارین، از دیدنش لذت ببرین و فیلم حیف میشه!
- 11-ترجیحا هنگام تماشای فیلم و سریال، تنها باشین. معمولا وقتی آثار سینمایی رو با کسی می‌بینین، در موقعیت‌های متعدد و حساسی، به خاطر صحبت کردن یا توجه به فردِ همراه‌تون، تمرکز کمتری خواهید داشت و نمی‌تونید به خوبی در جریان فیلم قرار بگیرید. برای صحنه‌های «محسن بزن جلو» (!) هم اگه کسی کنارتون نباشه، کلا زندگی راحت‌تر و آسوده‌تر پیش میره!
12- لطفا این مورد رو شما در کامنت‌ها از تجربیات فیلم دیدن خودتون به من و بقیه دوستان، بگید!
2- پشت سر هم فیلم دیدن:
بین اطرافیانم زیاد دیدم که وقتی به دوره تعطیلات می‌رسن، به شکل رگباری و پشت سر هم، تمام فیلم و سریال‌هایی که جمع کرده بودن رو ناکار می‌کنن و همه رو می‌بینن! ولی واقعا با پشت سر هم فیلم دیدن، فیلم‌ها حیف میشن! مخصوصا که فیلم‌هایی ارزشمند و سنگین باشن...
بعضی فیلم‌ها و سریال‌ها، برای اینکه به درستی هضم شن، نیاز به چند روز زمان دارن. باید بعد از دیدن‌شون باز بهشون فکر کرد و قسمت‌های مهمش رو توی ذهن، مرور کرد.
پس خیلی بهتره که بعد از دیدن یک فیلم خوب، مدتی صبر کنیم و مهلت بدیم تا مرحله «پس از تماشا» -که در ادامه درباره‌ش صحبت میکنم- طی بشه و مفهوم فیلم، به خوبی در خاطرمون بمونه و اثرگذار باشه!
پیشنهاد خودم اینه که نهایتا یک روز در میون، فیلمِ جدید ببینین و به فیلم‌ها اجازه بدین تا در ذهن‌تون به خوبی هضم شن!
3-عدم توجه به مرحله‌ی «پس از تماشا»:
قبلا جایی خوندم که بزرگی گفته بود:
تئاتر خوب، تئاتری هست که پس از تمام شدن، در ذهن مخاطب شروع شود!
به‌نظرم همین موضوع رو میشه به دنیای سینما هم تعمیم داد... معنی این حرف -که خیلی باهاش موافقم- اینه که: وقتی فیلم خوبی می‌بینیم، تازه کارمون باهاش شروع میشه!
یک فیلم‌باز حرفه‌ای با تمام شدن فیلم، به چیزی که دیده فکر می‌کنه و باری دیگه، جزئیات فیلم رو به خاطر میاره. حتی ممکنه بعضی قسمت‌های فیلم رو دوباره تماشا کنه! نهایت تلاشش رو می‌کنه تا داستان رو به بهترین شکل، درک کنه و بعدش به درون‌مایه و پیامش، پی ببره. خلاصه به هر دری می‌زنه تا عصاره فیلم رو بیرون بکشه!
اما متاسفانه خیلی‌ها، کلا اهمیتی به این مرحله مهم نمیدن و عملا یک فیلم خوب رو حیف می‌کنن!
خب حالا برای مرحله‌ی پس از تماشا، چه کارهایی می‌تونیم انجام بدیم؟
- 1-خوندن مقاله‌های نقد و بررسی و تحلیل استاندارد برای اون فیلم:
یکی از مهم‌ترین کارها بعد از تمام شدن یک فیلم خوب، مطالعه نقد و تحلیل‌های استاندارد برای اون فیلمه.
مطالعه یک تحلیل مفهومی خوب، بهتون کمک می‌کنه داستان رو بهتر درک کنین و نقاط ابهام‌تون رو برطرف کنین تا در نهایت، بتونین از دیدگاه خودتون، به مفهوم و حرف فیلم پی ببرین.
همچنین خوندن یک نقد و بررسی استاندارد، کمک می‌کنه چیزی رو که دیدین، بهتر و حرفه‌ای مرور کنید و درنهایت، علاوه بر درک بهتر و لذت بیشتر از فیلم، اون رو به خوبی در ذهن‌تون ارزش‌گذاری کنین.
*فقط حواستان باشد هر مقاله‌ی من در آوردی‌ای رو به عنوان «نقد و بررسی» بهتون غالب نکنن!
- 2-نظرتون رو درباره فیلمی که تماشا کردین، با بقیه در میان بذارین (با صحبت کردن و نوشتن):
شاید تا به حال این کار رو امتحان نکرده باشین، ولی باید بگم که -حداقل برای خودم- یکی از لذت‌بخش‌ترین کارها، صحبت و تبادل نظر با بقیه، درباره فیلم‌هاست. وقتی نظرتون درباره فیلم رو با فرد دیگه‌ای که همون فیلم رو دیده در میون می‌ذارین، به بهترین شکل ممکن مرحله‌ی پس از تماشا رو طی می‌کنین تا فیلم به خوبی در ذهن‌تون پخته و هضم شه.
از همین صحبت‌های سینمایی، کلی مطلب جدید یاد می‌گیرین و پیشنهادات خوبی برای تماشای فیلم‌های نادیده دریافت می‌کنین که خیلی ارزشمنده! خیلی وقت‌ها هم درباره داستان یا مفهوم فیلم سوالاتی براتون پیش میاد که بدون پرسیدن از فرد دیگه‌ای که اون فیلم رو دیده باشه، بعیده جواب‌شون رو پیدا کنین!
پس سعی کنید به دنبال دوستان سینمایی و اهل دلی باشید که حاضر هستن باهاتون درباره آثار سینمایی گپ بزنن. خودم چندتا از همین دوستای اهل دل دارم که از آشنایی و هم‌نشینی باهاشون خیلی خوشحالم =)
به‌جز صحبت کردن درباره فیلم‌ها، نوشتن از اون‌ها هم می‌تونه فعالیت خیلی خوبی باشه. درسته که شاید اطلاعات تئوری و سواد سینمایی بالایی نداشته باشین؛ ولی قطعا حق دارین به عنوان مخاطب، درباره فیلمی که دیدین، بنویسین. حالا منتشر کردن یا نکردن نوشته‌ها، به تصمیم خودتون بستگی داره (فقط اگر منتشر کردین، حواس‌تون باشه به سادگی از عنوان «نقد» و «تحلیل» استفاده نکنین!). اما حتما و باز هم حتما، نوشتن درباره فیلم‌ها رو امتحان کنید. جدای از لذتش، باعث میشه به مرور، با دقت‌تر و جدی‌تر فیلم ببینین و به مرور اطلاعات سینمایی و تجربه‌تون رو هم بالا می‌بره.
خودم یک فایل وُرد طولانی دارم که هر وقت فیلمی رو میبینم، بعدش چند خط درباره‌ش اونجا می‌نویسم. بعدا که بخوام فیلم رو مرور کنم یا نظرم رو درباره اون فیلم به کسی بگم، به نوشته‌هام مراجعه میکنم. اولش از همین فایل ورد شروع کردم و بعدش به مرور که مطالعات بیشتری انجام دادم، نوشته‌هام رو منتشر کردم و بازخورد خیلی خوبی هم گرفتم. پیشنهاد میکنم شما هم این کار رو امتحان کنین ;)
- 3-به فیلمی که تماشا کردین، امتیاز بدین:
این هم راهکار آخری که در این مقاله بهتون پیشنهاد میدم! حتما پس از تماشای فیلم و فکر کردن بهش، نمره‌ای که برای فیلم درنظر گرفتین رو در سایت‌های نمره‌دهی ثبت کنین. این کار باعث میشه باری دیگه تمام نکات فیلم رو در ذهن‌تون مرور کنین (چون قبل از نمره دادن، فیلم رو از جنبه‌های مختلف، بررسی می‌کنین) و در آینده، با همین روش، لیستی از برترین آثاری که تماشا کردین رو به شکلی مرتب و منظم در اختیار دارین!
خودم برای نمره دادن، سایت IMDb رو پیشنهاد میدم.
این هم از راهکارهایی که برای جلوگیری از حیف شدن فیلم می‌خواستم بهتون بگم. خیلی ممنون که تا اینجا برای خوندن پست وقت گذاشتین. امیدوارم اطلاعاتی که ارائه کردم، براتون مفید واقع شه و از این به بعد لذت بیشتری از دنیای بی‌نظیر آثار سینمایی ببرین.
شاید انجام دادن بعضی از مواردی که گفتم، به‌نظر سخت بیان؛ اما حتما امتحان‌شون کنین و ببینین که برای شما چقدر موثرن و بعدش اگر خواستین، همین‌جا خبرش رو بهم بدین ;)
شما برای حیف شدن فیلم‌ها چه دلایل دیگه‌ای سراغ دارین؟ راهکارهای دیگه‌ای به ذهن‌تون می‌رسه؟
راستی یک سوال دیگه... به نظرتون شما کدوم فیلم‌ها رو حیف کردین؟؟ :)))
این مقاله، ماهیتی سوال محور داره و محتواش، بدون نظرات شما عزیزان، کامل نمی‌شه. هدف اصلی من از نوشتن این پست، خوندن نظرات شما درباره موضوع پسته. پس لطفا نظرتون درباره سوالاتی که مطرح کردم رو در کامنت‌ها بگین تا با هم صحبت کنیم...
-شاد و سربلند باشید-
اگر به سینما علاقه دارین، پیشنهاد میکنم این پست‌های من رو هم بخونین:
اگر پست‌هام مورد پسندتون هست، می‌تونین علاوه بر ویرگول، در کانال تلگرامم هم کارم رو دنبال کنین. اونجا محتواهای سینمایی و موسیقایی بیشتر و متنوع‌تری قرار میدم و با هم ارتباط نزدیک‌تری خواهیم داشت. خوشحال میشم اونجا هم همراهم باشین.
آدرس کانال: t.me/closeup_melody
این مقاله رو برای شماره سوم مجله مرکب نوشتم. دیگه احتمالا باهاش آشنا هستین، اگر نه می‌تونین نگاهی به این پست بندازین:
برای عضویت در انتشارات مجله و دنبال کردن پست‌های جمعی از نویسندگان خوش قلم ویرگولی، می‌تونین در انتشارات ویرگول‌مون عضو شین و همراه ما باشین ;):
پست‌هایی از بخش سینمایی مجله مرکب:
مطلبی دیگر از این انتشارات
نقد و بررسی فیلم پیانیست (The pianist) | تصویر حقیقی جنگ!
مطلبی دیگر از این انتشارات
آشنایی با انواع ژانرهای سینما | معرفی اصطلاحات سینمایی
مطلبی دیگر از این انتشارات
تأملی در کتاب «سفر به انتهای شب» | شورشِ «سِلین» علیه انسان!