علی حسین‌زاده | از معلمان مدرسه این خاطره را بیاد دارم که همیشه می‌گفتند: «ما ایرانی‌ها باهوشیم اما کارگروهی‌مان خوب نیست. ژاپنی‌ها کم‌هوشند اما کار گروهی‌شان خوب است. این است که آنها پیشرفته هستند و ما نه.» اگر شما هم این افسانه را شنیده‌اید و مثل من کمی گیج شده‌اید که ما چه جور موجودات باهوشی هستیم که نتیجه هوشمان شده است این (!)، این مطلب را از دست ندهید:
شهید محمدجواد تندگویان وزیر فقید نفت در آذر ماه سال ۱۳۵۷ چند روزی به ژاپن سفر كرد تا از كارخانه توشیبا دیدن كند. گویا توشیبا قرار بود در ایران ماشین رخت‌شویی تولید كند و جواد که مدیر تولید کارخانه توشیبا در ایران (پارس‌خزر کنونی) شده بود رفته بود تا با تكنولوژی تولید آن آشنا شود. جواد بعد از سفر ژاپن با این كه مدت زیادی را در آنجا به سر نبرد، گزارشی از سفر خود نوشت كه بعدها وقتی به ایران آمدم و به دستم رسید و خواندم برایم خیلی جالب بود. او به شدت نكته بین بود. در آن هفتاد هشتاد صفحه‌ای كه نوشته نكاتی را یادآور شده است كه نشان می‌دهد با تیزبینی همه چیز را در آن سفر زیر نظر گرفته تا از تجربیات آنها برای بهتر شدن كارخانه‌ای كه خود مسئولیت آن را برعهده داشت بهره بگیرد. این گزارش خیلی خواندنی است. بخش پایانی آن كه چند نكته مهم را یادآور شده برایت می‌نویسم:
«با مطالعه ناقص در وضع تعدادی از مردم در چند شهر ژاپن وجود متمایزی كه بین این كشور و ایران برای من به عنوان یك ناظر در یك نگاه كلی به نظر می رسد به قرار زیر است:
مردم ژاپن عموما پركار هستند. این بزرگترین مزیت یك ژاپنی نسبت به یك ایرانی است و با دانستن این كه ارگانیسم كلی بدن‌های ما و ژاپنی‌ها تقریبا مساوی است استنتاج من چنین است كه تنبلی و تن‌پروری عمومی ما در اثر عدم ایمان به سیستمی است كه در آن زندگی می‌كنیم. از طرفی آن چه در مناظرات دونفره یا گروهی با ژاپنی‌ها برایم مشكوف شده است كم‌هوشی نسبی آنها در مقابل ما است و این مطلب را می‌توان از آنجا دریافت كه برای فهم یك مطلب گاهی باید سه یا چهار بار این مطلب برای آنها باز گشود. (نه به وسیله ما كه بگوییم اشكالات زبان انگلیسی مانع از فهم مطلب می‌شود.)» منبع: نوید شاهد
منبع داده من وبسایت World Population Review هست:
طبق داده‌های این سایت مردم ایران در جهان که چه عرض کنم، در همین منطقه خودمان بین همین کشورهای فلک‌زده هم جزو باهوش‌ها نیستند!!! کشورهایی نظیر عراق (رتبه ۶۱م جهان)، ترکیه (رتبه ۷۷م جهان)، ارمنستان (رتبه ۶۵م جهان)، آذربایجان (رتبه ۸۴م جهان)، ترکمنستان (رتبه ۸۱م جهان)، افغانستان (رتبه ۱۰۳م جهان)، از ضریب هوشی به مراتب بیشتری نسبت به ایرانی‌های باهوش (که بنا بر افسانه‌ها اکثر مدیران ناسا از آنها هستند!) برخوردارند.
اگر آمار آن وبسایت را قبول ندارید بیایید نگاهی به آمار وبسایت worlddata.info بیندازیم:
آیا شهید محمدجواد تندگویان اشتباه کرده بود؟ یعنی آیا ایشان به اشتباه تشخیص داده بود که ضریب هوشی مردم ژاپن پایین است؟ به نظرم نه! شهدا که اشتباه نمی‌کنند. پس نتیجه می‌گیریم که در سال ۱۳۵۷ ضریب هوشی مردم ایران بالا و ضریب هوشی مردم ژاپن واقعا پایین بوده است. بنابراین سوال بغرنج‌تری (!) به ذهن متبادر می‌شود:
چه اتفاقی در این ۴۳ سال در ژاپن و ایران رخ داده که این تناسب هوشی مابین دو ملت برعکس شده و اکنون ژاپنی‌ها جزو باهوش‌ترین مردمان دنیا و ایرانیان در بهترین حالت جزو متوسط‌های دنیا هستند؟
لازم نیست خیلی فکرمان را مشغول کنیم. خود شهید تندگویان پاسخ داده است، دوباره متن را بخوانید آنجا که اشاره می‌کند: سیستم. ایشان اعتقاد داشت سیستم قبل از انقلاب باعث تفاوت در پیشرفت دو ملت شده است بنابراین منطقی است که فکر کنیم سیستمی که از سال ۱۳۵۷ به کار گرفته شده منجر به شرایط اکنون ملت ایران شده است.
حداقل آن موقع به گواهی و شهادت شهید تندگویان ایرانیان باهوش بودند اما اکنون نه باهوشند و نه هیچ چیز دیگر. یاد نوشته دیگری افتادم: چرا ایران ژاپن نشد؟ شاید بخاطر مهدی بازرگان ها!
در همان منبع بالا (نوید شاهد)، راوی می‌گوید:
در آن روزگار كه صنعت درجامعه ما تنها ابزاری بود دردست كسانی كه تنها و تنها به پول درآوردن فكر می‌كردند و تنها شعار پیشرفت را می‌دادند و به عمد جامعه را عقب نگه می‌داشتند، حرف های صریح و بی پرده جواد نشان می دهد كه او واقعا در سی سالگی لیاقت وزارت نفت را داشته است. جواد بعد از بازدید از یك كارخانه و نظم و ترتیب و بهداشت كارگرها می نویسد: «و من هم با حالتی متاثر به او كه خود نیز از نقش خود راضی به نظر نمی رسید، گفتم: بكوش وضع كارگاه را بهبود دهی ویا قبل از این كه كارگرانت برتو بشورند، تو بر رئیس كارخانه‌ات بشور، كه یا از تو تولید درفضای مساعد را بخواهد و یا توقف هر فضای نامساعد را..."»
منظور راوی از افرادی که به عمد جامعه را عقب نگه می‌داشتند و منظور تندگویان از رئیس کارخانه، شخص محمدتقی برخوردار موسس شرکت‌های پارس الکتریک، شرکت صنعتی پارس توشیبا (پارس خزر کنونی)، شرکت لامپ پارس توشیبا، شرکت فرش پارس، شرکت کالای الکتریک و شرکت‌های کارتن البرز، سرامیک البرز و کاشی پارس بوده است!!! گریه‌آور نیست؟
پیشنهاد می‌کنم اپیزود سیزدهم پادکست سکه با حضور محمد فاضلی (استاد جامعه‌شناسی اخراجی دانشگاه شهید بهشتی) را نیز گوش دهید: ما ایرانی‌ها نه تنبلیم و نه بی‌فرهنگ
پی‌نوشت: فایل صوتی برگرفته از اپیزود شماره ۷۰ گزیده پادکست فارسی با عنوان «بهره هوشی ایرانیان؛ آیا ایرانی‌ها باهوش هستند؟» است.
