درباره Ērānšahr، خوانش ها و یاداشت هایی از یک ایران دوستِ دانش آموخته نرم افزار و نه یک ایران شناس یا باستان شناس یا زبان شناس ... امید است به یاری یزدان درست و سودمند باشد.
آموزش زبان پهلوی در بنیاد نیشابور
در پیشینه ایرانشهر چندین نوشته درباره زبان پهلوی گفته شده است. در این نوشته نیز می خواهیم گفتاری کوتاه درباره زبان های ایرانی و به ویژه زبان پهلوی گفته شده است. همچنین در پایان بنیاد نیشابور به شما شناسانده می شود که می توانید رایگان در آن زبان پهلوی را بیاموزید.
زبان «فارسی» از زمان «هخامنشیان» زبان رسمی «ایران» شد و در سنگنوشتههائی که از زمان آنان بر کوهها باقی مانده همین زبان را به کار گرفتند. در زمان «اشکانیان» زبان «پهلوی» یا «پهلوانیک» زبان رسمی بود. زبان «پهلوی ساسانی» پیوسته به زبان «اشکانیان» و در ادامه زبان هنگام «هخامنشیان» (پارسی باستان) و زبان «اوستایی» است. امروزه زبانشناسان در مورد زبانهای «ایرانی» و زبان «فارسی» قائل به سه دوره هستند: باستان، میانه، نو.
دستهبندی چنین است
۱ - «ایرانی باستان» شامل زبان کهن «پارسی هخامنشی» و زبان «اوستایی» است (که «اوستائی» با زبان «پارسی هخامنشی» یا «پارسی باستان» نزدیکی بسیار دارد، و نیز با زبان کهن «هندوستان» یعنی «سانسکریت» نزدیک است). در کنار این زبانها از چند زبان دیگر یاد میشود.
۲ - «ایرانی میانه» که شامل «پهلوی اشکانی» (پارتی) و «پهلوی ساسانی» (فارسی میانه) و چند زبان «خراسانی» (شرقی) چون «سغدی» و... است.
۳ - «ایرانی جدید» که شامل «فارسی دری» پس از «اسلام»، و دیگر زبانهای «ایرانی» (کردی، بلوچی، سیستانی، گیلکی و پشتون و ...) است.
به روایت «فردوسی» در «شاهنامه»، «پهلوی» زبان رسمی «ایرانیان» بود. در «شاهنامه» همه جا از «پهلوی» معنی «ایرانی» برمیآید، نه یک قوم مثل «سیستانیان»، یا «پارسیان»، یا «مادها»، بلکه «پهلوی» شامل همه اقوام «آریائی»، و «ایرانی» است. چنانکه افزون بر زبان «پهلوی» یا «پهلوانی» از کیش پهلوی، جامه پهلوی، سرود پهلوی، جوشن پهلوی، و خط پهلوی در «شاهنامه» فراوان نام برده شده است.
اکنون که دانستیم «پهلوی»، و «پهلوان» منسوب به «پَهلَو» به معنی «ایرانی» است، خوب است بدانیم که «ایرانیان» زبان خویش را زبانی زیبا میدانستند و بنابراین نغمهسرائی بلبل را سخن «پهلوی» میشمردند. نمونه را:
روزی است خوش و هوا نه گرم است و نه سرد
ابر از رخ گلزار همیشوید گرد
بلبل به زبان پهلوی با گل زرد
فریاد همی زند که مَی، باید خورد
بلبل به شاخ سرو، به گلبانگ پهلوی
میخواند، دوش، درس مقامات معنوی.
از سال ۱۳۵۴، نگارنده ((استاد فریدون جنیدی) «پهلوی» را خود آموخت، و کتاب «نامه پهلوانی، خودآموز خط و زبان پهلوی» را نوشت که در سال ۱۳۶۰ چاپ شد. در همه این سالها انجمنهای گوناگونی را برگزار کرد و بسیاری از ایرانیان خط و زبان «پهلوی» را به سادهترین شیوه آموختند.
از سالهای پایانین دهه ۶۰ در خانهای که آن را روانشاد مهندس «کیخسرو زارع» فرزند روانشاد «اردشیر زارع» به «بنیاد نیشابور» پیشکش کرده بودند، انجمنها به گونه گسترده برگزار شد و تا به امروز همچنان در هر سال نزدیک به ۱۰۰ تن نامنویسی میکنند و در هفته یک تا سه روز و هر روز یک ساعت ویژه انجمن آغازین پهلویخوانی است. هر ساله از نیمه شهریورماه تا مهرماه نامنویسی در «بنیاد نیشابور» برگزار میشود و دانشجویان تنها باید پیمان ببندند که در انجمنها غایب نباشند
در اتاقی کوچک از این ساختمان که ویژه آموزش گردیده، جز از پسین (غروبگاه) روزهای شنبه که انجمن شاهنامهخوانی برگزار میشود، هر روز (یکشنبه تا چهارشنبه) بی هیچ آزمون و مدرکی، از پایینترین پایه تا بالاترین جایگاه، خط و زبان «پهلوی» آموخته میشود و همه دورهها افتخاری و رایگان است.
پس از پایان دورههای پهلویخوانی و سپس کتیبههای پهلوی ساسانی و اشکانی، کسانی که مهرشان پیوسته است و پایدارند، میتوانند چند زبان باستانی دیگر را نیز بیاموزند و در دریای شگفت فرهنگ و دانش نیاکان بیشتر شناور باشند. به امید روزی که همه جوانان ایرانی با اندیشههای ژرف نیاکانشان آشنا گردند.
روزها و ساعتهای نام نویسی انجمن های پهلوی از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۱ تا ۱۳ و ۱۶ تا ۱۹ است.
نام نویسی از ۲۳ شهریور ۱۳۹۸ آغاز می شود و ۱۵ مهر ۱۳۹۸ پایان می یابد.
انجمن های پهلوی سال ۹۸ دوشنبه صبح ساعت ۱۱ و دوشنبه عصر ساعت ۱۷ احتمالا از هفته سوم مهر ماه آغاز می شود.
انجمن ها به صورت افتخاری و رایگان برگزار می شود.
برای نام نویسی هر کس باید خود بیاید و منابع دوره مقدماتی را از دفتر بنیاد یشابور تهیه نماید.
برای آگاهی های دیگر، از جمله نام منابع و هزینه منابع ومدت دوره مقدماتی و ... تلفنی و حضوری پرسش نمایید.
شاد باشید.
تلفن تماس: ۸۸۹۶۲۷۸۴
منابع یادگیری زبان پهلوی
اگر می خواهید بدون گنگی پهلوی خوانی را بیاموزید، پیش نهاد می کنم آموزش های استاد فریدون جنیدی و نَسک ایشان را بخوانید زیرا هر آنچه گفتم از (فیلم ها و نَسک) ایشان بود. نَسک های دیگری نیز در بازار برای فروش است.
بارگیری «نامه پهلوانی» فریدون جنیدی
کانال یوتیوب: فیلم های آموزش پهلوی خوانی فریدون جنیدی - تارنمای: بنیاد نیشابور و همچنین دنباله آموزش ها (قسمت ۱۸ تا پایان) را می توانید از این کانال یوتیوب بردارید.
زبانِ پارسیگ (پهلوی): دستورِ زبان، واژهسازی و واجشناسی» چاپ شد
پهلوی آسان: آموزش زبان فارسی میانه ساسانی - نشر اساطیر
مطلبی دیگر از این انتشارات
دانشمندان ایرانی پیش از اسلام
مطلبی دیگر از این انتشارات
آرزوی سالی خوش برای همه
مطلبی دیگر از این انتشارات
برآمدن شاهنامه های ایرانی - بخش نخست