شماره ها، از باستان تا به امروز

شماره یک در زبان اوستایی اَئِوَ (aēva و بخوانید اَ اِ وَ) و در زبان پارسی باستان اَیْوَ (aiva) و در زبان پهلوی به سه گونه اِوْ (ēw) و اِوَک (ēvak) و یَک (yak) خوانده می شود.

شماره دو در زبان اوستایی دْوَ (dva) و در زبان پارسی باستان دووَ (duva) و در زبان پهلوی پارتی و ساسانی دُ (dō) خوانده می شود.

شماره سه در زبان اوستایی ثْری (θri) و در زبان پارسی باستان چی (çi) و در زبان پهلوی سِ (sē) خوانده می شود.

شماره چهار در زبان اوستایی چَثْوَر (čaθwar) و در زبان پارسی باستان چَهار (čahār) و در زبان پهلوی پارتی چَفار (čafār) و در زبان پهلوی ساسانی چَهار (čahār) خوانده می شود.

شماره پنج در زبان اوستایی پَنْچَ (panča) و در زبان پارسی باستان پَنْچَ (panča) و در زبان پهلوی پارتی و ساسانی پَنج (panǰ) یا پَنچ (panč) خوانده می شود.

شماره شش در زبان اوستایی خْشوَش (xšvaš) و در زبان پارسی باستان شِش (šēš) و در زبان پهلوی پارتی و ساسانی شَش (šaš) خوانده می شود.

شماره هفت در زبان اوستایی هَپتَ (hapta) و در زبان پارسی باستان هَفتَ (hafta) و در زبان پهلوی پارتی و ساسانی هَفْتْ (haft) یا خوانده می شود.

شماره هشت در زبان اوستایی اَشْتَ (ašta) و در زبان پارسی باستان اَشْتَ (ašta) و در زبان پهلوی پارتی و ساسانی هَشْتْ (hašt) یا اَشْتْ (ašt) خوانده می شود.

شماره نه در زبان اوستایی نَوَ (nava) و در زبان پارسی باستان نَوَ (nava) و در زبان پهلوی پارتی نَهْ (nah) و در زبان پهلوی ساسانی نَه یا نُ (nō) خوانده می شود.

شماره دَه در زبان اوستایی دَثَ (daθa) و در زبان پارسی باستان دَثَ (daθa) و در زبان پهلوی پارتی دَس (das) و در زبان پهلوی ساسانی دَه (dah) خوانده می شود.

شماره بیست در زبان اوستایی وی-سَ-ایی-تی (vĪsaiti) و در زبان پهلوی پارتی ویست (wĪst) و در زبان پهلوی ساسانی ویست (vist) خوانده می شده است.

شماره سی در زبان اوستایی ثْریسَتْ (θrisat) و در زبان پهلوی سیه (sih) خوانده می شده است.

شماره چهل در زبان پهلوی چیهیل (čihil) خوانده می شده است.

شماره پنجاه در زبان اوستایی پَنجاثَت (pančāθat) و در زبان پهلوی پارتی پَنْجَست (panĵast) و در پهلوی ساسانی پَنجاه (panĵah) خوانده می شده است.

شماره شست (شصت) در زبان اوستایی خْشْوَشْتی (xšvašti) و در زبان پهلوی پارتی و ساسانی شَست (šast) خوانده می شده است.

شماره هفتاد در زبان اوستایی هَپْتای-تی (haptāiti) و در زبان پهلوی پارتی هَفتاد (haftād) و در زبان پهلوی ساسانی هَفتات (haftāt) خوانده می شده است.

شماره هشتاد در زبان اوستایی اَشْتاتی (aštāti) و در زبان پهلوی پارتی هَشتاد (haštād) و در زبان پهلوی ساسانی هَشتات (haštāt) خوانده می شده است.

شماره نود در زبان اوستایی نَوَیْ-تی (navaiti) و در زبان پهلوی ساسانی نَهْوَت (nahvat) یا نَوَت (navat) خوانده می شده است.

نشانه شماره ها در سنگ نبشته های پارسی باستان (شاهان هخامنشی)

شکل زیر نشانه های شماره های یک تا ده را به دبیره (خط) میخی نشان می دهد.

نگاره زیر در کنار شماره های یک تا ده به دبیره میخی، نشانه های دیگر شماره ها را نیز نشان می دهد.

همانگونه در نگاره بالا می بینید، شماره ۲۰ از دو تا ۱۰ کوچکتر و روی هم ساخته شده است.

شماره ۸۰ از هشت تا ۱۰ یا چهار تا ۲۰ ساخته شده است.

شماره ۱۲۰ از یک سد (صد) و دو تا ۱۰ یا همان یک ۲۰ ساخته شده است.

همچنین نگاره زیر نشانه شماره ۱۰۰ در دبیره میخی را نشان می دهد.

نشانه شماره ها در نوشته های پهلوی ساسانی - پارسیگ یا پارسی میانه

شکل زیر نشانه های شماره های یک تا ده و بیست تا سد (صد) و همچنین شماره های ۲۰۰ و ۱۰۰۰ را به دبیره (خط) هام دبیره ساسانی نشان می دهد.

شماره پنج در هام دبیره، از سه و دو ساخته شده است.

شماره شش از دو تا سه ساخته شده است.

شماره هفت از چهار و سه ساخته شده است.

شماره هشت از دو تا چهار ساخته شده است.

شماره نه از سه تا سه ساخته شده است.

در نَسکی به نام اندرز اوشنر دانا، در آغاز آن سَهمان (جمله) زیر نوشته شده است.

نخستین واژه ای که با چهارگوش نمایان شده است، واژه اِوَک (ēvak) یا همان واژه یک امروزی است و دومین که با چهارگوش نمایان شده است، شماره ۱۰۰۰ امروزی است که می توانید از در نگاره بالایی (پهرست شماره های هام دبیره ساسانی) ببینید.

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D9%87%D9%8E%DA%86-%D8%A7%D9%8E%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%8E%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9-q4h1w2idlseq

اگر دوست دارید می توانید این پیوند را برای آگاهی بیشتر درباره شمارگان پارسیگ (پهلوی ساسانی) بخوانید.

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D9%88%D8%B2%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%87%D9%86%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B3%D8%AE%D9%86-%D9%85%DB%8C-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%AF-xmecvv4iabxo

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1-fcazjjvs7arm

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C%D9%90-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%DA%AF-%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-uktv0oif8izg

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D9%85%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D9%90%D9%87-%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%B2%D9%8E%D9%84%D8%A7-%D8%A7%D9%90%D8%B3%D9%BE%DB%8C-%D9%85%D9%8E%D8%B2%DA%AF%D9%8E%D8%AA-%D8%AF%D9%90%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%85%D9%8E%D8%B2%DA%AF%D9%8E%D8%AA-%D9%88-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-mosque-ujm2zmwnaign

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%A7%D8%AC-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D9%88%D8%B1-ojhljitypo1q

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%86%D8%B1%D8%AE%DB%8C%D8%AF%D9%86-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%DA%86%D8%B1%D8%AE-%D9%88-%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86-bai9cykb0vd0

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%B1%D8%A7-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%88-%DA%A9%D9%88%D8%B4%D8%B4-vss0ebo4yh70

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2-pdoawfh2xolu

https://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D8%AE-lixqapcylkid

اhttps://virgool.io/pishineh-eran-shahr/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-q6vwoikywuxb